ویکی‌پدیا:ویکی‌پروژه قلم آزاد برای زبان فارسی/مقایسه قلم‌های موجود

در صورتی که منابع کافی مهیا گردد می‌توان قلم آزاد که ایرانیک باشد بر پایهٔ یکی از قلم‌های آزاد یا غیرآزاد موجود، ساخت. لطفا در زیر قلم‌هایی را که تصور می‌کنید برای مطالعهٔ متن وب فارسی زیبا هستند را معرفی کنید و در صورتی که اشکال یا ایرادی در نمایش دارند آن را نیز ذکر کنید تا اگر آن قلم برگزیده شد مشکلاتش نیز رفع گردد.

لطفا در زیر هر قلم موافق و مخالف را بیان کنید و در زیربخش مشکلات فنی، باگ‌ها یا نویسه‌های اشتباه قلم (با ذکر مثال) بیان نمائید.

مقایسهٔ فونت‌های وبی

Tahoma	ایران از شمال با جمهوری آذربایجان، ارمنستان و ترکمنستان، از شرق با افغانستان و پاکستان و از غرب با ترکیه و عراق همسایه‌است و همچنین از شمال به دریای خزر و از جنوب به خلیج فارس و دریای عمان محدود می‌شود، که دو منطقهٔ نخست از مناطق مهم استخراج نفت و گاز در جهان هستند.	حَرِکَتْ‌گُذٰارِیّ	۱۲٬۳۴۵٬۶۷۸٫۹۰ 12,345,678.90
Iranian Sans دانلود	ایران از شمال با جمهوری آذربایجان، ارمنستان و ترکمنستان، از شرق با افغانستان و پاکستان و از غرب با ترکیه و عراق همسایه‌است و همچنین از شمال به دریای خزر و از جنوب به خلیج فارس و دریای عمان محدود می‌شود، که دو منطقهٔ نخست از مناطق مهم استخراج نفت و گاز در جهان هستند.	حَرِکَتْ‌گُذٰارِیّ	۱۲٬۳۴۵٬۶۷۸٫۹۰ 12,345,678.90
IranSansZ دانلود	ایران از شمال با جمهوری آذربایجان، ارمنستان و ترکمنستان، از شرق با افغانستان و پاکستان و از غرب با ترکیه و عراق همسایه‌است و همچنین از شمال به دریای خزر و از جنوب به خلیج فارس و دریای عمان محدود می‌شود، که دو منطقهٔ نخست از مناطق مهم استخراج نفت و گاز در جهان هستند.	حَرِکَتْ‌گُذٰارِیّ	۱۲٬۳۴۵٬۶۷۸٫۹۰ 12,345,678.90
DejaVu Sans دانلود	ایران از شمال با جمهوری آذربایجان، ارمنستان و ترکمنستان، از شرق با افغانستان و پاکستان و از غرب با ترکیه و عراق همسایه‌است و همچنین از شمال به دریای خزر و از جنوب به خلیج فارس و دریای عمان محدود می‌شود، که دو منطقهٔ نخست از مناطق مهم استخراج نفت و گاز در جهان هستند.	حَرِکَتْ‌گُذٰارِیّ	۱۲٬۳۴۵٬۶۷۸٫۹۰ 12,345,678.90
Droid Arabic Naskh دانلود	ایران از شمال با جمهوری آذربایجان، ارمنستان و ترکمنستان، از شرق با افغانستان و پاکستان و از غرب با ترکیه و عراق همسایه‌است و همچنین از شمال به دریای خزر و از جنوب به خلیج فارس و دریای عمان محدود می‌شود، که دو منطقهٔ نخست از مناطق مهم استخراج نفت و گاز در جهان هستند.	حَرِکَتْ‌گُذٰارِیّ	۱۲٬۳۴۵٬۶۷۸٫۹۰ 12,345,678.90
pFont	ایران از شمال با جمهوری آذربایجان، ارمنستان و ترکمنستان، از شرق با افغانستان و پاکستان و از غرب با ترکیه و عراق همسایه‌است و همچنین از شمال به دریای خزر و از جنوب به خلیج فارس و دریای عمان محدود می‌شود، که دو منطقهٔ نخست از مناطق مهم استخراج نفت و گاز در جهان هستند.	حَرِکَتْ‌گُذٰارِیّ	۱۲٬۳۴۵٬۶۷۸٫۹۰ 12,345,678.90
Parastoo دانلود	ایران از شمال با جمهوری آذربایجان، ارمنستان و ترکمنستان، از شرق با افغانستان و پاکستان و از غرب با ترکیه و عراق همسایه‌است و همچنین از شمال به دریای خزر و از جنوب به خلیج فارس و دریای عمان محدود می‌شود، که دو منطقهٔ نخست از مناطق مهم استخراج نفت و گاز در جهان هستند.	حَرِکَتْ‌گُذٰارِیّ	۱۲٬۳۴۵٬۶۷۸٫۹۰ 12,345,678.90
Vazir دانلود	ایران از شمال با جمهوری آذربایجان، ارمنستان و ترکمنستان، از شرق با افغانستان و پاکستان و از غرب با ترکیه و عراق همسایه‌است و همچنین از شمال به دریای خزر و از جنوب به خلیج فارس و دریای عمان محدود می‌شود، که دو منطقهٔ نخست از مناطق مهم استخراج نفت و گاز در جهان هستند.	حَرِکَتْ‌گُذٰارِیّ	۱۲٬۳۴۵٬۶۷۸٫۹۰ 12,345,678.90

چگونه دیده می‌شود؟

در زیر تصاویری از جدول بالا که توسط کاربران در سیستم‌عامل‌ها و مرورگرهای مختلف گرفته شده است آمده است.

ویندوز

ویندوز

کروم نسخه ۷۱

ویندوز

فایرفاکس نسخه ۶۴

گنو/لینوکس

گنو/لینوکس

کروم نسخه ۲۸

گنو/لینوکس

فایرفاکس نسخه ۲۲

جدول مقایسهٔ عملکرد قلم‌ها

نام قلم	آزاد	صفر توخالی	هزارگان در بالا	حرکت‌گذاری‌ها خوانا	نداشتن دندانهٔ اضافه برای حرف «ی»	ایرانیک	تمایز بین حالت پررنگ و معمولی
Tahoma	نه	نه	نه	نه	نه	نه	آری
Iranian Sans	آری	آری	نه	آری	آری	نه	آری
IranSansz	احتمالاً	آری	نه	نه	برآمدگی مختصری دارد	نه	آری
DejaVu Sans	آری	نه	آری	آری	نه	نه	آری
Droid Arabic Naskh	آری	نه	نه	آری	آری	نه	آری
Adobe Arabic	نه	نه	نه	آری	آری	آری	آری
Pfont	آری	آری	نه	آری	آری	نه	نه
Parastoo	آری	نه	نه	آری	آری	نه	آری

نظر

به نظرم باید متغییرهای این جدول وزن‌دهی شوند (یا نظرخواهی برایش ایجاد شود) مثلاً شاید بالا بودن هزارگان به اندازهٔ آزاد بودن قلم یا به اندازهٔ تمایز بین حالت پر رنگ و کم‌رنگ اهمیت نداشته باشد.یاماها۵ / ب ‏۱۷ دسامبر ۲۰۱۸، ساعت ۰۳:۴۹ (UTC)

هدفم از گذاشتن جدول این بود که بعضی از شاخص‌ها که کم‌تر سلیقه‌ای هستند را در آن بیاورم تا مقایسهٔ قلم‌ها از نظر داشتن این شاخص‌ها کمی آسان‌تر شود، اگرنه حتی عده‌ای می‌گویند هزارگان در پایین باشد بهتر است (مثلاً چون به آنچه رایج شده نزدیک‌تر است). یعنی روی سبز و قرمز بودن خانه‌های جدول هم خیلی نمی‌توان حساب باز کرد. در مورد وزن‌دهی، موافقم که بعضی از شاخص‌ها از باقی مهم‌ترند، ولی شاید ضروری نباشد که این جدول به وزن‌ها بپردازد، هرچند اگر معیار مناسبی هم برای وزن‌دهی پیدا شود خوب است. Dalba ‏۲۵ دسامبر ۲۰۱۸، ساعت ۰۶:۳۶ (UTC)

Tahoma

مزایا

• چشم اکثریت خوانندگان وب فارسی (به‌خصوص کاربران ویندوز) بیش از همه به این قلم عادت دارد.

معایب

• آزاد نیست؛ پس نمی‌توانیم از آن به عنوان قلم توکار در افزونهٔ جدید مدیاویکی یعنی ULS استفاده کنیم.
• تاهوما قلم انحصاری مایکروسافت است؛ لذا در سیستم‌عامل‌های دیگر مانند لینوکس وجود ندارد و به این سبب ظاهر ویکی‌پدیا در ویندوز و لینوکس یکسان نخواهد بود.
• حرکت‌گذاری را بسیار بد نشان می‌دهد.
• صفر فارسی (۰) را نقطه نشان می‌دهد. (بحث)
• در واژه‌های منتهی به حرف «ی» قوص یا دندانه اضافی قرار می‌دهد. مانند واژه «پارسی» که در بین حروف «ر» و «ی» ۳ دندانه و یک قوص (= ۴ دندانه) نمایش داده شده است. (بحث)

Iranian Sans

مزایا

• قلم وبی آزاد است؛ می‌توانیم از آن در افزونهٔ ULS استفاده کنیم و از مزایای قلم توکار بهره ببریم.
• حرکت‌گذاری را به‌خوبی نشان می‌دهد.
• صفر فارسی (۰) را درست نشان می‌دهد.
• در اندازه‌های ریز و بسیار ریز (مثلاً در ابزارهای همراه) نیز خوانایی بالایی دارد

معایب

• در ویندوز در مرورگر کروم به خوبی نشان داده نمی‌شود. پ‍ و ی‍ تقریباً به یک شکل دیده می‌شوند. با این ابزار احتمالاً می‌شود بهبودش داد.
• در کلمات منتهی به «ی» به جای دندانه از قوص استفاده می‌کند (مانند «پارسی» که در آن «س‍»، از ۲ دندانه و یک قوص تشکیل شده). استفاده از این سبک نوشتن برای مطالب رسمی، کمتر معمول است (معمولاً دندانه‌ها به صورت کامل نشان داده می‌شوند).

موافق. در ویندوز در کروم تست کردم و بسیار خوانا بود. حتی در مورد پ‍ و ی‍. دیگر این که آزاد بودن، خوانایی و حرکت گذاری خوب به عیب ذکر شده دوم (درباره قوس کلمات منتهی به ی) که خیلی مسئله جزئی‌ است می چربد به نظرم. شاید بشود یک مدت آزمایشی امتحانش هم کرد؟ Masood L (بحث) ‏۲۳ ژوئن ۲۰۱۹، ساعت ۰۸:۲۸ (UTC)

IranSansz

این قلم ویرایش شدهٔ Iranian Sans است.

مزایا

• احتمالاً آزاد است، ولی راهی برای اثبات آزاد بودن فونت وجود ندارد چون وب‌گاه نویسنده بسته شده است.
• صفر فارسی (۰) را درست نشان می‌دهد.

معایب

• حرکت‌گذاری را بسیار بد نشان می‌دهد.
• زیبایی‌های Iranian Sans را ندارد.
• فقط در این حد قابل استفاده است که اندازه‌هایی که هنگام طراحی برای لینوکس مشخص شده‌اند در ویندوز نیز فقط کار کند.

DejaVu Sans

این قلم به صورت پیش‌فرض در بسیاری از توزیع‌های گنو/لینوکس نصب شده است.

مزایا

• حرکت‌گذاری را بسیار خوب نشان می‌دهد.
• روی بسیاری از رایانه‌ها به صورت پیش‌فرض نصب شده و افراد زیادی با آن آشنایی بصری دارند.
• جداکنندهٔ هزارگان را بالای اعداد نمایش می‌دهد. (مطابق استانداردهای ایزیری ۹۱۴۷ و ایزیری ۶۲۱۹)

معایب

• صفر فارسی (۰) را درست نشان نمی‌دهد.

Droid Arabic Naskh

این قلم توسّط ‫‫‫‫گوگل برای نمایش متون عربی ایجاد شده است

مزایا

• قلم وبی آزاد است؛ می‌توانیم از آن در افزونهٔ ULS استفاده کنیم و از مزایای قلم توکار بهره ببریم.
• حرکت‌گذاری را به‌خوبی نشان می‌دهد.
• برای نوشتن تیترها و متون درشت بسیار مناسب است. برای متون ریز نیز با فاصله‌ی ۱.۵ بینت خطوط خوانایی خود را حفظ می‌کند.

معایب

• صفر فارسی (۰) را درست نشان نمی‌دهد.
• فاصله‌ی پیش‌فرض بین خطوط آن برای متون ریز زیاد مناسب نیست.

Adobe Arabic

فونت در 4 حالت

این فونت آزاد نیست ولی رسم الخط زیبایی دارد و جزو خانواده سریف محسوب می گردد

مزایا

• ایرانیک است

معایب

• اگر اشتباه نکنم در این فونت ی و ک عربی هستند. بی‌بی‌سی نسیم (BBCNassim) احتمالاً دگرشی از این فونت است که ی و ک فارسی دارد و در سایت بی‌بی‌سی (و تسنیم) استفاده می‌شود. Wikimostafa (بحث) ‏۱۷ دسامبر ۲۰۱۸، ساعت ۰۷:۱۱ (UTC)

• فکر می‌کنم این قلم در اینجا بیشتر به این خاطر ذکر شده که مثالی باشد از حالت ایرانیک در قلم‌ها، و الا چون آزاد نیست به کار ما نمی‌آید. Dalba ‏۲۵ دسامبر ۲۰۱۸، ساعت ۰۶:۴۱ (UTC)

pFont

این قلم توسّط ‫‫‫‫دامون خانجان‌زاده و با هدف استفاده در ویکی‌پدیای فارسی طراحی و با مجوز OFL منتشر شده است.

مزایا

• قلم وبی آزاد است؛ می‌توانیم از آن در افزونهٔ ULS استفاده کنیم و از مزایای قلم توکار بهره ببریم.
• حرکت‌گذاری را به‌خوبی نشان می‌دهد.

معایب

• پررنگ دیده می‌شود و تمایز بین حالت پررنگ و متن معمولی در آن دشوار است.
• دندانه‌ها کمی بلندتر نشان می‌دهد و چشم را خسته می‌کند.

نظر

در کروم اندروید خیلی بد است!--‏ Sunfyre^T ‏۱۶ دسامبر ۲۰۱۸، ساعت ۱۵:۵۵ (UTC)

دقیقا! من حتی برای یک لحظه هم بعد از فعال‌سازی نتوانستم فونت را تحمل کنم و سریع آن را غیرفعال کردم یاماها۵ / ب ‏۱۶ دسامبر ۲۰۱۸، ساعت ۱۶:۰۲ (UTC)