ویکی‌پدیا:نظرخواهی/استفاده از القاب سلطنتی برای پادشاهان ایران

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

مقدمه

شیوه‌نامه ویکی انگلیسی نحوه استفاده از القاب سلطنتی برای برخی کشورها (به طور خاص انگلستان) را تبیین نموده ولی در مورد پادشاهان سایر کشورها (از جمله ایران) رهنمودی ندارد. این خلا قانونی در ویکی فارسی موجب گردیده که جنگ ویرایشی طولانی مدت و بی سرانجامی بین کاربران درگیرد. هر از چندی کاربری القاب سلطنتی را با استدلال ستایش‌آمیز بودن آنها حذف می‌کند و مدتی بعد کاربر دیگری با استدلال متداول بودن نام آن را دوباره می‌افزاید. امیدوارم این نظرخواهی به این بی‌نظمی پایان دهد. خواهش می‌کنم قبل از اظهار نظر به روال جاری برای مقامات سلطنتی کشورهای مختلف در ویکی انگلیسی سرکشی کنید.

در مورد پادشاهان ایران از ابتدای تاریخ تا زمان حمله اعراب مشکلی وجود ندارد. آنها معمولا لقبی ندارند یا اگر داشته‌اند امروز کسی معتقد به استفاده از آن لقب نیست. پس از حمله اعراب نیز سلسله‌های حاکم محلی و کوتاه مدت بوده‌اند. اما از دوران صفوی که نخستین پادشاهی قدرتمند و سراسری در ایران بود تا پایان دوره پهلوی پادشاهانی داریم که از لقب شاه برای خود استفاده می‌نموده‌اند و باید در مورد آنها تصمیم‌گیری شود.

توجه: این یک نظرخواهی است نه رای‌گیری. لطفا از دادن رای موافق و مخالف بدون دلیل خودداری کنید. همچنین اگر استفاده از القاب را در برخی سلسله‌ها مجاز و در برخی غیر مجاز می‌دانید، علت تفاوت را شرح دهید. در پایان نظرات جمع بندی می‌شوند نه تعداد مخالفان و موافقان.

توضیح در مورد جمع بندی:

جمع‌بندی براساس نظرات و توضیحات کاربران( برای هر موضوع به صورت جدا) انجام شده‌است. در دو-سه مورد اجماع بدست نیامد و نتیجهٔ آن بحث دوباره و رجوع به نوشته‌ها و منابع معتبر است. این نظرخواهی ملاک صد درصد برای استفاده در نوشته‌های ویکی‌پدیای فارسی نیست و کاربران حق اعتراض و بررسی دوبارهٔ نتایج آن را دارند. --پویان (بحث) ‏۱ نوامبر ۲۰۱۱، ساعت ۱۰:۱۵ (UTC)[پاسخ]

پادشاهان صفوی

اجماع

✓ نام شاه به همراه نام پادشاه بیایید. (مثال: شاه عباس یکم)--پویان (بحث) ‏۳۱ اکتبر ۲۰۱۱، ساعت ۲۰:۰۱ (UTC)[پاسخ]

پیشنهاد ۱

نام پادشاه همراه با کلمه شاه در نام مقاله بیاید. (مثال: شاه عباس یکم)

موافق

پیشنهاد ۲

نام پادشاه به همراه نام سلسله در نام مقاله بیاید (مثال:عباس یکم صفوی) و بند آغازین به این صورت شروع شود: عباس یکم صفوی معروف به شاه عباس. در سایر مقالات و پیوند‌ها هم کلمه شاه نباید استفاده شود.

موافق

مخالف

مخالفدلیل در پایین__Âriobarzan ‏۲۸ سپتامبر ۲۰۱۱، ساعت ۰۷:۱۳ (UTC)[پاسخ]

پیشنهادت دیگر

پادشاهان افشار

اجماع:

✓ نام پادشاه همراه با کلمه شاه در نام مقاله بیاید. (مثال: نادر شاه)--پویان (بحث) ‏۱ نوامبر ۲۰۱۱، ساعت ۰۹:۵۹ (UTC)[پاسخ]

پیشنهاد ۱

نام پادشاه همراه با کلمه شاه در نام مقاله بیاید. (مثال: نادر شاه)

موافق

پیشنهاد ۲

نام پادشاه به همراه نام سلسله در نام مقاله بیاید (مثال:نادر افشار) و بند آغازین به این صورت شروع شود: نادر افشار معروف به نادر شاه. در سایر مقالات و پیوند‌ها هم کلمه شاه نباید استفاده شود.

موافق

پیشنهادت دیگر

همین روال کنونی زبان پارسی را نگاه‌داریم، نادرشاه افشار.--__Âriobarzan ‏۲۸ سپتامبر ۲۰۱۱، ساعت ۰۷:۲۰ (UTC)[پاسخ]

پادشاهان زندیه

اجماع:

✓ نام پادشاه همراه با کلمه خان در نام مقاله بیاید. (البته زند هم در پایان نام نوشته شود.) رجوع شود به توضیح آریوبرزن (مثال: لطفعلی خان زند)--پویان (بحث) ‏۱ نوامبر ۲۰۱۱، ساعت ۱۰:۰۳ (UTC)[پاسخ]

پیشنهاد ۱

نام پادشاه همراه با کلمه خان در نام مقاله بیاید. (مثال: لطفعلی خان)

موافق

پیشنهاد ۲

نام پادشاه به همراه نام سلسله در نام مقاله بیاید (مثال:لطفعلی زند) و بند آغازین به این صورت شروع شود: لطفعلی زند معروف به لطفعلی خان. در سایر مقالات و پیوند‌ها هم کلمه خان نباید استفاده شود.

موافق

پیشنهادت دیگر

همین روال کنونی نگه‌داشته‌شده و از بدعت پرهیز گردد: کریم خان زند، لطفعلی خان زند، زکی خان زند. اگر خان را بخواهیم برداریم می‌شود: کریم زند، طلفعلی زند، زکی زند! اگر زند را بخواهیم برداریم می‌شود: کریم خان، لطفعلی خان، زکی خان. در هر دو ریختش خنده‌دار، گنگ و بیهوده‌است. __Âriobarzan ‏۲۸ سپتامبر ۲۰۱۱، ساعت ۰۷:۲۳ (UTC)[پاسخ]

پادشاهان قاجار

اجماع:

✓ نام پادشاه به همراه نام سلسله در نام مقاله بیاید (مثال:فتحعلی قاجار) و بند آغازین به این صورت شروع شود: فتحعلی قاجار معروف به فتحعلی شاه. در سایر مقالات و پیوند‌ها هم کلمه شاه نباید استفاده شود.--پویان (بحث) ‏۱ نوامبر ۲۰۱۱، ساعت ۱۰:۰۴ (UTC)[پاسخ]

پیشنهاد ۱

نام پادشاه همراه با کلمه شاه در نام مقاله بیاید. (مثال: فتحعلی شاه)

موافق

پیشنهاد ۲

نام پادشاه به همراه نام سلسله در نام مقاله بیاید (مثال:فتحعلی قاجار) و بند آغازین به این صورت شروع شود: فتحعلی قاجار معروف به فتحعلی شاه. در سایر مقالات و پیوند‌ها هم کلمه شاه نباید استفاده شود.

موافق

پیشنهادت دیگر

درباریان قاجار

اجماع:

✓ لقب فرد به تنهایی و یا نام به همراه لقب بدون کلمه خان در میان آن دو بیاید. (مثال:ناصرالملک، احمد مشیرالسلطنه). در سایر مقالات و پیوند‌ها هم کلمه شاه نباید استفاده شود.--پویان (بحث) ‏۱ نوامبر ۲۰۱۱، ساعت ۱۰:۰۵ (UTC)[پاسخ]

پیشنهاد ۱

لقب فرد به تنهایی و یا نام به همراه لقب با کلمه خان در میان آن دو بیاید. (مثال:ناصرالملک، احمد خان مشیرالسلطنه)

موافق

پیشنهاد ۲

لقب فرد به تنهایی و یا نام به همراه لقب بدون کلمه خان در میان آن دو بیاید. (مثال:ناصرالملک، احمد مشیرالسلطنه). در سایر مقالات و پیوند‌ها هم کلمه شاه نباید استفاده شود.

موافق

پیشنهادت دیگر

رضاخان

اجماع:

✓ نام پادشاه همراه با کلمه شاه در نام مقاله بیاید. (مثال: رضا شاه)--پویان (بحث) ‏۱ نوامبر ۲۰۱۱، ساعت ۱۰:۰۶ (UTC)[پاسخ]

پیشنهاد ۱

نام پادشاه همراه با کلمه شاه در نام مقاله بیاید. (مثال: رضا شاه)

موافق

پیشنهاد ۲

نام پادشاه به همراه نام سلسله در نام مقاله بیاید (مثال:رضا پهلوی) و بند آغازین به این صورت شروع شود: رضا پهلوی معروف به رضا شاه. در سایر مقالات و پیوند‌ها هم کلمه شاه نباید استفاده شود.

موافق

پیشنهادت دیگر

محمدرضا پهلوی

اجماعی حاصل نشد.--پویان (بحث) ‏۱ نوامبر ۲۰۱۱، ساعت ۱۰:۰۹ (UTC)[پاسخ]

پیشنهاد ۱

نام پادشاه همراه با کلمه شاه در نام مقاله بیاید (محمدرضا شاه یا محمدرضا شاه پهلوی).

موافق

موافق از دوران صفوی تا براندازی پادشاهی در ایران ۲۹ پادشاه وجود داشته اند. سوال من این است که چرا باید ۲۸ نفر از آنان لقب شاه (یا خان) داشته باشند و این یکی نباید داشته باشد. به نظر من صحیح نیست که نظر شخصی خود را در نامگذاری دخالت دهیم. او چه آدم خوبی بود و چه آدم بدی رسما و مطابق قانون اساسی زمان خود شاه بوده و حتی شدیدترین مخالفانش هم او را محمد رضا شاه (ولی با لقب خائن) می نامیدند. در ویکی های معتبر هیچ ملتی را پیدا نمی کنید که به خاطر قرض شخصی القاب سلسله های سلطنتی مملکت خود را تغییر دهد. این استدلال که شاهان قبل نام خانوادگی نداشته اند هم قابل قبول نیست چون نام خانوادگی شهرت فرد است و شاهان همه سلسله ها دارای شهرت (نام سلسله) بوده اند. در مورد میزان استفاده نیز کافی است بدانید به زبان انگلیسی محمدرضا شاه حدود 3 میلیون، محمد رضا پهلوی 0.6 میلیون و به زبان فارسی محمدرضا شاه حدود 5 میلیون، محمد رضا پهلوی 3.5 میلیون برگشتی در گوگل دارند و تعداد مداخل گوگل نه تنها که نخ نما نشده بلکه یکی از بهترین راه هایی است که می توان با آن میزان متداول بودن یک نام را سنجید.م‍انفی ‏۲۳ ژوئیهٔ ۲۰۱۱، ساعت ۰۵:۰۸ (UTC)[پاسخ]

پیشنهاد ۲

نام پادشاه به همراه نام سلسله (همان نام خانوادگی) در نام مقاله بیاید (محمدرضا پهلوی) و بند آغازین به این صورت شروع شود: محمدرضا پهلوی معروف به محمدرضا شاه. در سایر مقالات و پیوند‌ها هم کلمه شاه نباید استفاده شود.

موافق

پیشنهادت دیگر

شاهزادگان

اجماعی حاصل نشد.--پویان (بحث) ‏۱ نوامبر ۲۰۱۱، ساعت ۱۰:۰۹ (UTC)[پاسخ]

پیشنهاد ۱

در تمامی موارد و سلسله‌ها، کسی که زمان به دنیا آمدن پدرش شاه بوده شاهزاده شناخته شود. لقب شاهزاده در نام مقاله استفاده نشود اما بند آغازین با این کلمه شروع شود (همانند درجات نظامی) و نیز استفاده از آن در سایر مقالات و پیوند ها مجاز باشد.

موافق

موافق روند معمول ویکی انگلیسیم‍انفی ‏۲۳ ژوئیهٔ ۲۰۱۱، ساعت ۰۵:۰۸ (UTC)[پاسخ]

پیشنهاد ۲

لقب شاهزاده در هیچ کجا استفاده نشود به جز یک بار در مقاله خود شخص به صورت فلانی معروف به شاهزاده فلان.

موافق

پیشنهادت دیگر

ملکه‌ها

اجماع:

✓ لقب ملکه در هیچ کجا استفاده نشود به جز یک بار در مقاله خود شخص به صورت فلانی معروف به ملکه فلان.--پویان (بحث) ‏۱ نوامبر ۲۰۱۱، ساعت ۱۰:۱۱ (UTC)[پاسخ]

پیشنهاد ۱

در تمامی موارد و سلسله‌ها، کسی که به همسری شاه در آمده ملکه یا شهبانو شناخته شود. لقب ملکه در نام مقاله استفاده نشود اما بند آغازین با این کلمه شروع شود (همانند درجات نظامی) و نیز استفاده از آن در سایر مقالات و پیوندها مجاز باشد.

موافق

پیشنهاد ۲

لقب ملکه در هیچ کجا استفاده نشود به جز یک بار در مقاله خود شخص به صورت فلانی معروف به ملکه فلان.

موافق

پیشنهادهای دیگر

باید از همان چیزی که در منابع فارسی مرسوم است پیروی کرد. بیشتر منابع فارسی، افراد تاریخی را با القاب می‌آورند و غیر این هم متصور و قابل اجرا نیست. نمی‌توان از القابی مانند سلطان (سلطان محمود غزنوی)، شاه (شاه تهماسب یکم)، خان (امامقلی خان)، میرزا (رضاقلی میرزا)، بیگ (بیگم)، امیر (مثلاً امیرکبیر یا امیر نجم ثانی) شیخ (شیخ طوسی)، امام (امام محمد غزالی)، علامه (علامه حلی) و مانند آن استفاده نکرد. این القاب جزئی از نام تاریخی این افراد است و جنبهٔ ستایشی ندارد و حذف آنها غیرمنطقی است. همچنین اگر ویکی انگلیسی در اینباره رهنمودی هم داشت در ویکی فارسی قابل اجرا نبود چون مثلاً ما می‌گوییم شاه عباس اول صفوی ولی در انگلیسی می‌گویند عباس ۱ پارسی. به هیچ وجه نمی‌توان از انگلیسی تقلید کرد و آنچه در فارسی مرسوم است ملاک می‌باشد.

فکر کنم این مشکل با توجه به اینکه برخی می‌خواهند برای همسر و فرزندان شاه مخلوع، لقب‌سازی کنند پیش می‌آید مثلاً می‌خواهند بنویسند شهبانو فرح یا شاهزاده رضا پهلوی. در حالی که این اشخاص در بیشتر منابع فارسی بدون لقب هستند و دیگر شاهی وجود ندارد که شهبانو و شاهزاده داشته باشیم؛ همانطور که بازماندگان دیگر سلسله‌ها (پس از انقراض سلسله) را با لقب نمی‌آورند. تنها پادشاهی که بدون لقب بیشتر معروف است محمدرضا پهلوی است و بقیه شاهان از صفوی به بعد لقب شاه یا خان دارند. نگونبانگونی ۳۱ تیر ۱۳۹۰، ساعت ‏۱۴:۲۰ (زهج)

همچنین بیشتر پادشاهان پس از اسلام تا پیش از صفویه هم لقب داشته‌اند و از دوران غزنوی به بعد، پادشاهان دیگر در حد محلی و منطقه‌ای نبوده‌اند و مناطقی پهناورتر از ایران امروزی را زیر سلطه داشته‌اند. برای مثال پادشاهانی مثل امیر اسماعیل سامانی، سلطان محمود غزنوی، ملکشاه و سلطان سنجر سلجوقی، غازان خان و سلطان محمد خدابنده ایلخانی، امیر حسن بیگ آق‌قویونلو، حسین میرزا تیموری و غیره دارای لقب بوده‌اند. نگونبانگونی ۲ مرداد ۱۳۹۰، ساعت ‏۰۵:۴۴ (زهج)


نظر سنجی غلط

امیدورام به دوستان بر نخورد اما این نظر سنجی از اساس غلط است. ما دهها سلسله بزرگ و کوچک در تاریخ (قبل و بعد از صفویه) داشته ایم باید برای همه نظر سنجی بشود؟ چرا فقط همین تعدادو به نظرم اساسا نیازی به هیچ نظر سنجی نیست ، در باره خاندانهای گذشته همانطور که کاربر:نگونبانگونی گفت همان چیزی که در منابع معتبر آمده است کفایت می کند و اساسا ابهام و اختلافی هم نیست. در مورد دودمانهلوی و خاندانش هم سیاست ویکی‌پدیا:قواعد نام‌گذاری (خانواده‌های سلطنتی و اشرافی) را داریم که استفاده از القاب سلطنتی را منع می کند اما متاسفانه با اصرار تخلف یکی از کاربران و سکوت مدیران خلاف سیاست عمل شده است. نرسی (بحث) ‏۲۹ ژوئیهٔ ۲۰۱۱، ساعت ۲۰:۳۰ (UTC)[پاسخ]

همانگونه که در مقدمه گفته شد لقب شاه بعد از صفویه متداول شده و پیش از آن جز تعداد بسیار اندکی که لقب سلطان دارند، کسی لقب سلطنتی ندارد. در مورد ویکی‌پدیا:قواعد نام‌گذاری (خانواده‌های سلطنتی و اشرافی) هم هر چه من این سیاست چهار خظی را خواندم ندیدم که جایی گفته باشد القاب سلطنتی منع شده بلکه به صراحت می گوید: «برای القاب سلطنتی پادشاهان ایران رهنمود روشن و صریحی وجود ندارد» وجود چنین چیزی در سیاست ویکی فارسی مایه شرمندگی است. باید تصمیم واحدی در این مورد گرفته شود. حال این تصمیم هر چه می خواهد باشد. م‍انفی ‏۴ اوت ۲۰۱۱، ساعت ۱۳:۰۱ (UTC)[پاسخ]

نظر امیر

به نظرم باید در ویکی‌پدیای فارسی به جای تبعیت از ویکی انگلیسی از ویکی آلمانی تبعیت کند (ویکی‌پدیای انگلیسی تاوان جهانی‌بودنش را می‌دهد) و در ویکی‌پدیای آلمانی پیدا کردن نام شاه، شاهزاده، شاهدخت،شاهنشاه و دیگر شاه‌ها بسیار دشوار است (و من تا به حال ندیدم) به نظرم هم بد نیست لااقل کمی ما بی‌طرف‌تر باشیم:)امیرΣυζήτηση ‏۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۱، ساعت ۲۱:۵۲ (UTC)[پاسخ]

هست ولی نقش بنیادی در مقاله ندارد و دقیقاً گفته می‌شود که متعلق به دورانی سپری‌شده است این بساط؛ از Otto von Habsburg:

Mit allen Vornamen und voller Titulatur wurde er damals als „Seine Kaiserliche und Königliche Hoheit Franz Joseph Otto [...], Kaiserlicher Prinz, Erzherzog von Österreich, Königlicher Prinz von Ungarn“ bezeichnet.

ترجمه سردستی: «با آوردن تمام نام‌های کوچک و عناوین، وی در گذشته اینچنین خوانده می‌شد: «مقام والای امپراتوری و شاهی فرانتز یوزف اتو [...]، شاهزاده امپراتوری، آرشیدوک اتریش، شاهزاده شاهنشاهی مجارستان». --شروین افشار (بحث) ‏۳۰ اوت ۲۰۱۱، ساعت ۰۶:۳۶ (UTC)[پاسخ]

دیدگاه Ariobarzan

؛ پس از عباس یکم صفوی صفی صفوی نوه‌اش به پادشاهی رسید، نادر افشار هم به محمد گورکانی را شکست‌داد، محمد قاجار هم مجلس را به توپ بست، رضا پهلوی هم احمد قاجار را از ایران بیرون کرد!!! اینها همه خنده‌دار می‌نمایند، اینجا جای بدعت نیست، در سراسر متن‌های فارسی متاخر شاهان بالا را با لقب شاه خوانده‌اند، در اینجا هم باید پیروی کرد. الگوبرداری از هیچ ویکی‌ دیگری هم در اینباره درست‌نیست. --__Âriobarzan ‏۲۸ سپتامبر ۲۰۱۱، ساعت ۰۷:۱۴ (UTC)[پاسخ]

پی‌نوشت:

در متن‌های تاریخی باید لقب هر فرد با توجه به رویداد آن زمان بیاید، برای نمونه رضا شاه را زمانی که در دیویزیون قزاق خدمت می‌کرد را می‌باید رضا خان خواند یا محمدشاه قاجار را پس از برکناری محمدعلی‌میرزا و نادر را در زمان سرداریش طهماسب‌قلی خان و جز آن. دربارهٔ القاب قاجاری باید رساترین و خلاصه‌ترین صورت نام بیاید. __Âriobarzan ‏۲۸ سپتامبر ۲۰۱۱، ساعت ۰۷:۲۷ (UTC)[پاسخ]
البته وقتی نام پیامبر و امامان هم بدون پیشوند و پسوندهای متداول دیده می شود برای خیلی ها همینقدر عجیب است. اما وقتی ما به دلیل بی طرفی قانونی را در ویکی به اجرا در می آوریم ممکن است چنین شرایطی پیش آید. من در این نظرخواهی از استفاده از لقب شاه برای همه حمایت کرده ام ولی این استدلال را درست نمی دانم.--م‍انفی ‏۲۸ سپتامبر ۲۰۱۱، ساعت ۰۹:۲۷ (UTC)[پاسخ]
عرض شود که دربارهٔ امامان ما در زبان فارسی استاندارد یکسانی نداریم(توجه بفرمایید منظورم فارسی ایران در ۱۰۰ سال گذشته نیست، سراسر زبان فارسی را می‌گویم)، شیوهٔ نامیدن کنونی بی‌طرفانه‌ترین و شاید پسندیده‌ترین حالت باشد. دربارهٔ پیامبران باید گفت که لقب ویژه‌ای را دارا نیستند، مگر حضرت که مانند این است که بخواهیم لقب‌هایی چون قبلهٔ عالم و اعلیحضرت را هم در عنوان بیفزاییم. ببینید من نظرم بر رواج داشتن است، برای نمونه کورش شاه هخامنشی، شاه نرسی ساسانی و شاه مرداویج زیاری کاربردی در فارسی نداشته‌اند، خوب در این مورد موضع من درست برعکس خواهد بود، بدین سان که خواهم گفت نام آنان باید به ریخت‌های استانداردتر کورش هخامنشی، نرسی ساسانی و مرداویج زیاری ثبت شود. --__Âriobarzan ‏۲۹ سپتامبر ۲۰۱۱، ساعت ۰۴:۳۸ (UTC)[پاسخ]