برنامه ۲۵ ساله همکاری‌های مشترک ایران و چین

قرارداد ۲۵ ساله ایران و چین یا برنامه ۲۵ ساله همکاری های مشترک ایران و چین یک توافق بین ایران و چین برای سرمایه‌گذاری ۲۸۰ تا ۴۰۰ میلیارد دلاری چینی‌ها در صنعت نفت و گاز و پتروشیمی ایران است. به احتمال زیاد بخش قابل توجهی از این سرمایه‌گذاری چینی‌ها طی سال نخست اجرای قرارداد ۲۵ ساله با آن‌ها به صنعت نفت و گاز ایران تزریق می‌شود و مابقی آن به‌صورت مرحله‌ای و براساس توافق دو طرف از سوی پکن در ایران انجام می‌شود.

حسن روحانی، رئیس‌جمهور پیش‌نویس نهایی برنامه ۲۵ ساله همکاری‌های جامع ایران و چین را ۰۳ تیر ۱۳۹۹ بررسی و تأیید کرد. در این نشست به وزارت خارجه مأموریت داده شد که طی مذاکرات نهایی با طرف چینی، بر اساس منافع متقابل بلندمدت، این برنامه را به امضای طرفین برساند.

مفاد قرارداد

وبسایت پترولیوم اکونومیست یک گزارش ادعا کرد چینی‌ها قرار است در قالب توافق شراکت جامع استراتژیک با ایران ۱۲۰ میلیارد دلار در حوزه توسعه زیر ساخت‌های تولید و حمل‌ونقل در ایران سرمایه‌گذاری کنند که بخش قابل توجهی از این سرمایه‌گذاری هم در پنج سال نخست انجام خواهد شد و مابقی آن دوره‌ای و براساس توافق دو کشور به بخش صنعت و حوزه حمل‌ونقل ایران تزریق می‌شود. در مقابل طرف چینی نفت و گاز را با سی درصد تخفیف و با مهلت باز پرداخت دوساله از ایران خریداری می‌کند و می‌تواند بازپرداخت را با یوان چینی انجام دهد. بر اساس همین گزارش ادعا شده طرف چینی می‌تواند تا ۵۰۰۰ نیروی امنیتی چین را با هدف محافظت از سرمایه گذاری خود به ایران بیاورد.

تارنمای پترولیوم اکونومیست مدعی شد که در سفر وزیر امور خارجه ایران، تهران و پکن توافقی را که در سال ۲۰۱۶ به نام «مشارکت جامع استراتژیک چین و ایران» با رقم ۴۰۰ میلیارد دلار امضا کرده بودند، توسعه داده و بندهای غیرعلنی به آن افزوده‌اند.

طبق نظرات رئیس‌جمهور ایران در دولت دوازدهم این همکاری، زمینه‌ای برای مشارکت ایران و چین در پروژه‌های اساسی و زیرساخت‌های توسعه‌ای از جمله طرح بزرگ «کمربند – راه» است و فرصتی برای جلب سرمایه‌گذاری در حوزه‌های مختلف اقتصادی از جمله صنعت، گردشگری، فناوری اطلاعات و ارتباطات خواهد بود.

واکنش‌ها

منتقدان

• محمود احمدی‌نژاد، ریس‌جمهور سابق ایران به قرارداد ایران و چین انتقاد کرده و گفته «شنیده‌ام که در حال مذاکره هستند و می‌خواهند یک قرارداد جدید ۲۵ ساله با یک کشور خارجی منعقد کنند و هیچ‌کس هم خبر ندارد مگر شما مالک کشور هستید که بدون اطلاع ملت و از کیسه ملت به دیگران می‌بخشید؟ … انقلاب کردیم تا هیچ مسئله‌ای از ملت پنهان نباشد و کسانی خود را مالک ملت ندانند».
• حسن نوروزی، نماینده رباط کریم: در مورد واگذاری جزیره کیش به چینی‌ها، به رئیس‌جمهور ایران هشدار داد؛ و گفت: «مذاکراتی از سوی دولت در حال انجام بود که جزیره کیش به مدت ۲۵ سال به چینی‌ها واگذار شود.» او در همین زمینه به امتیاز صید ماهی در آب‌های جنوب کشور برای چینی‌ها اشاره کرد و گفت مذاکره‌هایی نیز دربارهٔ دریای خزر انجام شده‌است. مقامات در تهران واگذاری کیش و امتیاز صید بی‌رویه ماهی به چینی‌ها را رد کردند.

حامیان

• سیدعلی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران:«روابط استراتژیک ۲۵ ساله با چین کاملا درست و حکمت آمیز است.»

محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه: «این یک پیشنهاد برای روابط ۲۵ساله بین دو کشور است و هنوز بندهای آن نهایی نشده‌است.»

جستارهای وابسته

• روابط ایران و چین

پیوند به بیرون

• قرارداد ۲۵ساله با چین؛ از واگذاری کیش تا تخفیف‌های ویژه و گزینه پرداخت با دو سال تأخیر | ایندیپندنت فارسی
• هشدار احمدی‌نژاد درباره 'قرارداد ۲۵ ساله مخفیانه' ایران با یک کشور خارجی - BBC News فارسی
• زمزمه‌های قرارداد ۲۵ ساله ایران و چین؛ احمدی‌نژاد: مذاکره می‌کنند، هیچ‌کس هم خبر ندارد | Euronews