محمدرضا اسحاقی گرجی

محمدرضا اسحاقی گرجی
اطلاعات پس‌زمینه
زاده	۱۴ آبان ۱۳۲۶، گرجی محله، مازندران
ژانر	موسیقی فولکلور
ساز(ها)	تنبک، نی، دوتار، کمانچه
سال‌های فعالیت	۱۳۳۷ تا امروز
سازهای اصلی
دوتار،تار،سه تار،کمانچه
تحصیلات	دکترا ی افتخاری درهنر
استاد(ها)	حسن علی پور
شاگرد(ان)	استاد آرش اسحاقی گرجی استاد خسرو اسحاقی گرجی استاد علی اصغر اسحاقی گرجی استاد خشایار اسحاقی گرجی و علی اسحاقی گرجی
علت سرشناسی	تنها خنیاگر موسیقی نواحی،شاعر،خواننده،نوازنده،آهنگساز
بنیانگذار	گروه «مشتاق حسن» * فرهنگسرای شرق مازندران
آلبوم پرآوازه	آرش کمانگیر * شبی به نغمه و نوا
جایزه(ها)	چهره ماندگار موسیقی نشان درجه یک هنر

محمدرضا اسحاقی گرجی (زاده ۱۴ آبان ۱۳۲۶، گرجی محله بهشهر، مازندران) موسیقی‌دان، و نوازندهٔ دوتار گرجی ایرانی است. و در حال حاضر یکی از آگاهان مقامات و ریز مقامات آوازی و سازی مناطق شرقی مازندران می‌باشد و در اجرای این موسیقی دارای توانایی‌های ویژه و بی مانند است.اوهمچنین آخرین خنیاگرموسیقی نواحی مازندران می باشد.

در تاریخ ۹ اسفند ۱۳۹۶، سازمان میراث فرهنگی نام استاد محمدرضا اسحاقی گرجی را به عنوان گنجینهٔ زنده بشری در فهرست آثار ملی کشور ثبت کرد.

ایشان همواره از هدایتهای فکری و معنوی استاد محمد صادق اسحقی گرجی برای شناساندن هنرش به جامعه ی هنری ستایش کرده است و در مراسم فوت آن استاد مرحوم نیز بیاد ایشان غمانگیزانه نواخته است.

زندگی‌نامه

استاد اسحاقی در سال ۱۳۲۶ در روستای گرجی محله۵کیلومتری غرب شهرستان بهشهر متولد شد. مادرش در زمینهٔ شعر و موسیقی فعالیت جدی داشت و همین فضای مناسب او را به سمت این هنر سوق داد و نوازندگی را در ۱۱ سالگی زیر نظر استاد حسن علی‌پور، معروف به «حسن طبال» و با ساز تنبک آغاز کرد. او بعدها نی چوپانی را امتحان کرد و سپس به دوتار روی آورد و همزمان در تعزیه خوانی‌ها نیز شرکت داشت.

استاد اسحاقی گرجی در مصاحبه ای ضمن توضیح روزهای آغاز فعالیتش در زمینهٔ موسیقی، می‌گوید: «زمانی که به دوتار روی آوردم، این ساز در حال انقراض بود. همان‌طور که می‌دانید دوتار ساز نقالی ست و توجه من پس از آموزش دوتار به سوی خنیاگری جلب شد که شاخه ای رو به انقراض در موسیقی نواحی بود وپس از فراگرفتن اصول وپایه خنیاگری وبقول دوستان،استادی در آن دیدم که ازمیان خنیاگران قدرتمند گذشته همه به دیار باقی شتافته وتنها من باقی مانده ام وبا اینکه به عقیده بسیاری نقطه عطف وقوت من اینست که آخرین خنیاگر مازندران هستم وای خود از این موضوع اصلا خوشحال نیستم ودر حال حاضر سعی در انتقال معلومات خود به دیگران مخصوصا فرزندانم هستم تا بعد از من خنیاگری باقی بماند وهم اکنون پسرم اصغر در خنیاگری بسیار موفق وعلاقه مند بوده وانشاءالله بزودی او هم جزو خنیاگران انگشت شمار مازندران خواهد بود وباتوجه به فعالیت های آموزشی اصغر وآموزشگاهه موفقی که چند سالی است به همت اداره ارشاد درشهرستان بهشهر دائر نموده در تلاش هستم تا خنیاگری را از طریق آموزش نظری در آموزشگاه به سایر علاقه مندان آموزش دهم.درحال حاضر متاسفانه بنده تنها نقال باقی مانده از راویان و نقالان مازندران هستم.»

او علاوه بر دوتار نوازی و مقام خوانی، در ساختن سازهایی چون دوتار و کمانچه نیز مهارت زیادی دارد.استاد اسحاقی دارای چهار پسر به نام های آرش،خسرو،اصغر و خشایار است که هر چهار پسراو در زمینه های هنری فعالیت می‌کنند وهریک از آنها نوازنده ای توانا است که دارای شاگردان بسیاری میباشند.پسر بزرگ ایشان آرش استاد کمانچه و ویولن،خسرو استاد دوتار ،علی اصغر استاد سازهای کوبه علی الخصوص تمبک وخشایار خواننده واستاد کمانچه است. همچنین استاد اسحاقی دارای یک آموزشگاه موسیقی به نام آموزشگاه موسیقی مشتاق در شهرستان بهشهر،استان مازندران است که با مدیریت استاد اصغر اسحاقی اداره میشود واستاد محمد رضا اسحاقی گرجی آموزش هنروران را کاملا زیر نظر و نظارت دارد.

فعالیت‌ها

استاد محمدرضا اسحاقی گرجی در سال ۱۳۶۴ به جشنواره فجر دعوت شد و فعالیت موسیقی‌اش را به صورت رسمی و جدی آغاز کرد. او در سال ۱۳۶۵ گروه موسیقی «مشتاق حسن» را پایه‌گذاری کرد. این گروه از هفتمین جشنواره موسیقی فجر تا کنون، در حدود ۲۶ جشنواره شرکت داشته و بارها موفق به کسب مقام شده‌است.

استاد اسحاقی شخصاً در اولین جشنوارهٔ موسیقی فجر و جشنواره‌هایی چون جشنوارهٔ موسیقی نواحی، ذکرالذاکرین، آیینه آواز، حماسه ای و … شرکت داشته‌است.

او آخرین راوی موسیقی خنیاگری مازندران است و البته خودش چندان از این عنوان رضایتی ندارد و می‌خواهد پس از او، راویان دیگری باشند و می‌گوید: «نمی‌خواهم آخرین راوی باشم.»

ساز اصلی او دوتار است. وی چامه‌های کهن مازندرانی را از مادر خویش آموخته و بر روی دوتار پیاده نموده‌است.

بیشتر ترانه‌های وی در مورد وقایعی که در سرزمین او مازندران اتفاق افتاده از جمله بیماری وبا که در سال‌های دور در شرق مازندران اتفاق افتاده و افراد زیادی را به کام مرگ کشاند، داستان‌های عاشقانه و عارفانه سرزمین وی همچون طالب و زهره، نجما و… سرچشمه می‌گیرند.

در سال ۱۳۹۰، گروه «مشتاق حسن» به عنوان سفیر فرهنگی مازندران، در جشن نوروز ترکمنستان شرکت کرده‌است.

از آثار محمدرضا اسحاقی گرجی، آلبوم محلی مازندرانی آرش کمانگیر و آلبوم شبی به نغمه و نوا که در زمستان سال ۱۳۹۲ توسط شرکت فرهنگی هنری مهرآوا منتشر شده‌است.

استاد اسحاقی گرجی راهنمای بخش موسیقی مازندرانی در آلبوم سرنای نوروز ۹۲ گروه موسیقی نواحی رستاک با اعضای این گروه همکاری داشت.

از جدیدترین فعالیت‌های استاد او می‌توان به حضور به عنوان نوازنده و خواننده موسیقی متن در سریال پایتخت به همراهی گروه موسیقی محلی مازندرانی «تبری» اشاره کرد.

استاد اسحاقی در حال حاضر به دنبال تکمیل پروژه ساخت فرهنگسرای شرق مازندران در حیاط منزل خود برای دوستداران موسیقی و فرهنگ مازندران است.

مستند سال‌های عاشقی

در سال ۱۳۹۱، مستندی به نام «سال‌های عاشقی» به تهیه‌کنندگی مهدی رسولپور و از سیمای مرکز مازندران پخش شد.

مستند سال‌های عاشقی بخشی از زندگی استاد اسحاقی را به عنوان آخرین بازمانده خنیاگران (راویان داستان‌ها و افسانه‌های منظوم) در روستای گرجی محله، محل زندگی او به تصویر می‌کشد. این مستند نگاهی دارد به سبقه هنری، فعالیت‌ها، پژوهش‌ها و آثار این هنرمند تعزیه خوانی، سحرخوانی و اجرای موسیقی مقامی همچون هرایی و حقانی.

همچنین بازخوانی منظومه‌های امام حسین و امام رضا از دیگر مواردی است که در فیلم به آن اشاره می‌شود.

منابع

7.علی اسحاقی گرجی

پیوند به بیرون

• دانلود آهنگ‌های استاد گرجی در سریال پایتخت
• مستند سال‌های عاشقی - استاد محمدرضا اسحاقی گرجی
• ویدیوهای استاد اسحاقی گرجی در سایت اشتراک ویدیو aparat.com
• آهنگ های مناسبتی استاد