سنگ‌نگاره لاخ مزار: تفاوت میان نسخه‌ها
MammothBot (بحث | مشارکت‌ها) ←top: جایگزینی iranshahrpedia.ir با iranshahrpedia.com طبق درخواست در ویکی‌پدیا:ویرایشگر خودکار/وظایف با ویرایشگر خودکار فارسی |
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب: متن دارای ویکی‌متن نامتناظر |
||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
| وبگاه = |
| وبگاه = |
||
| پانویس = |
| پانویس = |
||
}}'''سنگ نگاره لاخ مزار''' مربوط به [[تاریخ ایران پیش از اسلام|دوران پیش از تاریخ ایران باستان]] تا [[تاریخ ایران پس از اسلام|دوران‌های تاریخی پس از اسلام]] است و در [[شهرستان بیرجند]]، [[کوچ (بیرجند)|روستای کوچ]] واقع شده و این اثر در تاریخ {{جلالی حروف|۰۹|۰۸|۱۳۷۷|پیوند=نه}} با شمارهٔ ثبت ۲۱۴۵ به‌عنوان یکی از [[فهرست آثار ملی ایران|آثار ملی ایران]] به ثبت رسیده است.<ref>{{یادکرد وب |نشانی=http://iranshahrpedia.com/static/view/page/cultural-heritage-reports |عنوان=دانشنامهٔ تاریخ معماری و شهرسازی ایران‌شهر |نشانی بایگانی=https://web.archive.org/web/20191006234339/http://iranshahrpedia.com/docs/Asar-e%20Sabti%20(Up%20to%2026666)%20(Version%2090%2008%2029).zip |تاریخ بایگانی=۶ اکتبر ۲۰۱۹|ناشر=وزارت راه و شهرسازی |تاریخ بازدید=۱۰ اکتبر ۲۰۱۹ |پیوند مرده=خیر}}</ref> خط این مجموعه باخط [[سنگ نگاره‌های کال‌جنگال]] همسان می‌نماید.<ref>{{یادکرد|نویسنده= محمد تقی راشد محصل|کتاب = کتیبه‌های ایران باستان| ناشر =دفترپزوهش‌های فرهنگی |صفحه= 81|تاریخ =1390}}</ref> |
}}'''سنگ نگاره لاخ مزار''' مربوط به [[تاریخ ایران پیش از اسلام|دوران پیش از تاریخ ایران باستان]] تا [[تاریخ ایران پس از اسلام|دوران‌های تاریخی پس از اسلام]] است و در [[شهرستان بیرجند]]، [[کوچ (بیرجند)|روستای کوچ]] واقع شده و این اثر در تاریخ {{جلالی حروف|۰۹|۰۸|۱۳۷۷|پیوند=نه}} با شمارهٔ ثبت ۲۱۴۵ به‌عنوان یکی از [[فهرست آثار ملی ایران|آثار ملی ایران]] به ثبت رسیده است. |
||
<ref>{{یادکرد وب |نشانی=http://iranshahrpedia.com/static/view/page/cultural-heritage-reports |عنوان=دانشنامهٔ تاریخ معماری و شهرسازی ایران‌شهر |نشانی بایگانی=https://web.archive.org/web/20191006234339/http://iranshahrpedia.com/docs/Asar-e%20Sabti%20(Up%20to%2026666)%20(Version%2090%2008%2029).zip |تاریخ بایگانی=۶ اکتبر ۲۰۱۹|ناشر=وزارت راه و شهرسازی |تاریخ بازدید=۱۰ اکتبر ۲۰۱۹ |پیوند مرده=خیر}}</ref> خط این مجموعه باخط [[سنگ نگاره‌های کال‌جنگال]] همسان می‌نماید.<ref>{{یادکرد|نویسنده= محمد تقی راشد محصل|کتاب = کتیبه‌های ایران باستان| ناشر =دفترپزوهش‌های فرهنگی |صفحه= 81|تاریخ =1390}}</ref> |
|||
سنگ نگاره لاخ مزار بیرجند، در مجاورت روستای کوچ و در فاصله ی 29 کیلومتری جنوب شرقی بیرجند، واقع است. |
|||
این سنگ نگاره با نقش هایی در گروه انسانی، حیوانی و گیاهی و کتیبه هایی شامل خطوط تصویری، پهلوی اشکانی، پهلوی ساسانی، فارسی و عربی و علامت ها و نشانه ها و سمبل هایی از مظاهر طبیعت را شامل می شود. |
|||
موضوعاتی که تا به حال شناسایی شده اند به 307 مورد می رسد که شامل: 22 مورد نقش انسان، 33 مورد نقش حیوان، 22 مورد نقش گیاه، 35 علامت و نشانه، 4 مورد خط تصویری، 81 مورد کتینه پهلوی اشکانی و ساسانی، 34 مورد کتیبه عربی، 8 مورد کتیبه فارسی ، 67 مورد نقش هایی که ماهیت آن ها هنوز مشخص نیست. [https://article.tebyan.net/223546/%D8%B3%D9%86%DA%AF-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%84%D8%A7%D8%AE-%D9%85%D8%B2%D8%A7%D8%B1] |
|||
در میان انبوه نقش ها به نگاره هایی بر می خوریم که به طور استلیزه و بسیار ساده کشیده شده اند .ترسیم اشکالی بدین گونه به اعتقاد باستان شناسان از دوره فرهنگی " سولوتره ان" آغاز گردیده و تا آخر دوره فرهنگی " ماگدالنین" ادامه داشته است. |
|||
[https://civilica.com/doc/541074/] |
|||
در این گزارش ادیتا خطوط ساده صلیبی شکل و کمانی شکل را انسانهایی دانسته و آن نقوش را که با نقوش انسان های استلسزه لاخ مزار شبیه اند با نقوش روی سنگ در نوادا کالیفرنیا مقایسه و هم زمان دانسته و قدمت آن ها را 5000 سال سال ق.م تا 1800ق.م ذکر کرده است. نوعی دیگر از شکل ها که به شکل شاخه ی وارونه ترسیم شده اند به اعتقاد آقای ادیتا گروهی از انسان ها هستند که در یک خط پشت سرهم ایستاده اند . از دیگر نشانه های لاخ مزار که پیشینه ی کهن دارند و ظاهرا هم زمان با نقش انسان های استلیزه ترسیم گردیده اند نقوش گیاهی هستند که آنان نیز به سبک استلیزه و ساده کشیده شده اند. هم زمانی این تصاویر از این جهت با تصاویر انسانی محتمل است که یکی از انسان های استلیزه از شاخه یکی از درختان آویزان نشان داده شده است. |
|||
== سواستیکا یا چرخ گردون در لاخ مزار == |
|||
[[File:لاخ مزار.jpg|thumb|لاخ مزار]] |
|||
یکی از نقوش لاخ مزار علامت چرخ گردون است .کاربرد سواستیکا یا چرخ گردون در ایران سابقه طولانی دارد اشیای زیادی [[فهرست آثار تمدنی ایران در سایر مناطق جهان]] از ایران با نشانه صلیب و صلیب شکسته وجود دارد این نماد در دوره های حاکمیت مزدایی نیز در ایران ادامه داشته است در چند ناحیه ایران از جمله در [[کردستان]] و گیلان و خراسان بر دیوارهای سنگی کوهها کنده شده سواستیکا یا چرخ گردون وجود دارد که قدمت آن را به بیش از 7 هزار سال بر آورد کرده اند. یکی از این دیوار نگارها در خراشاد [[بیرجند]] در دیواره کوه [[سنگ‌نگاره لاخ مزار]] است. حداقل یکی از سواستیکاهای آن سالم مانده است. بر این دیواره شکلهای متعددی کشیده شده که بعضی از آنها در اثر ترسیم های بعدی و یا عمدی تخریب شده است.این نقوش و صدها عتیقه کشف شده در جغرافیای ایران که بر آن چرخ گردن نقش شده نشان می دهد که چرخ گردون نمادي كه آیکون خورشید و مظهر چرخه زندگي و خوش شانسي است در ایران کاربرد بسیار کهنی دارد. حتی در خراسان در دوره اسلامی در برخی مناطق ایران و جنوب خراسان بر بازوان کودکان علامتی شبیه به سواستیکا از چوب تاگوک یا داغدان می بسته اندکه برای چشم زخم و سلامتی عنوان می شده است.</ref> خط این مجموعه باخط [[سنگ نگاره‌های کال‌جنگال]] همسان می‌نماید.<ref>{{یادکرد|نویسنده= محمدعجم |مقاله = نقش سواستیکا در گنجینه ها، بتها و فرش ایرانی | ناشر =پژوهش‌های ایرانی|صفحه= 5|تاریخ =1390}}</ref> |
|||
== جستارهای وابسته == |
== جستارهای وابسته == |
||
* [[فهرست آثار ملی ایران]] |
* [[فهرست آثار ملی ایران]] |
||
* [[سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری]] |
* [[سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری]] |
||
* [[فهرست آثار تمدنی ایران در سایر جهان]] |
|||
* [[سواستیکا]] |
|||
== منابع == |
== منابع == |
||
{{پانویس}} |
{{پانویس}} |
||
| خط ۴۲: | خط ۵۴: | ||
* {{چپ‌چین}}{{cite encyclopedia |last=Livshits |first=V. A. | title= LĀḴ-MAZĀR| encyclopedia=Encyclopædia Iranica | accessdate=2016-04-12|url=http://www.iranicaonline.org/articles/lakh-mazar}}{{پایان چپ‌چین}} |
* {{چپ‌چین}}{{cite encyclopedia |last=Livshits |first=V. A. | title= LĀḴ-MAZĀR| encyclopedia=Encyclopædia Iranica | accessdate=2016-04-12|url=http://www.iranicaonline.org/articles/lakh-mazar}}{{پایان چپ‌چین}} |
||
* {{cite web | title=ایرنا - نظر باستانشناس ایرانی درباره کتیبه‌های لاخ مزار بیرجند | website=خبرگزاری جمهوری اسلامی | url=http://www.irna.ir/fa/News/81502284/ | language=fa | ref={{sfnref | خبرگزاری جمهوری اسلامی}} | accessdate=2016-04-12}} |
* {{cite web | title=ایرنا - نظر باستانشناس ایرانی درباره کتیبه‌های لاخ مزار بیرجند | website=خبرگزاری جمهوری اسلامی | url=http://www.irna.ir/fa/News/81502284/ | language=fa | ref={{sfnref | خبرگزاری جمهوری اسلامی}} | accessdate=2016-04-12}} |
||
*لاخ مزار [https://civilica.com/doc/541074/] |
|||
{{آثار باستانی ایران-خرد}} |
{{آثار باستانی ایران-خرد}} |
||
نسخهٔ ۱۶ آوریل ۲۰۲۱، ساعت ۰۶:۵۰
| سنگ‌نگاره لاخ مزار | |
|---|---|
 | |
| نام | سنگ‌نگاره لاخ مزار |
| کشور | ایران |
| استان | استان خراسان جنوبی |
| شهرستان | شهرستان بیرجند |
| اطلاعات اثر | |
| کاربری | سنگ‌نگاره |
| دیرینگی | دوران پیش از تاریخ ایران باستان |
| دورهٔ ساخت اثر | دوران پیش از تاریخ ایران باستان، دوران‌های تاریخی پس از اسلام |
| اطلاعات ثبتی | |
| شمارهٔ ثبت | ۲۱۴۵ |
| تاریخ ثبت ملی | ۹ آبان ۱۳۷۷ |
سنگ نگاره لاخ مزار مربوط به دوران پیش از تاریخ ایران باستان تا دوران‌های تاریخی پس از اسلام است و در شهرستان بیرجند، روستای کوچ واقع شده و این اثر در تاریخ ۹ آبان ۱۳۷۷ با شمارهٔ ثبت ۲۱۴۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
[۱] خط این مجموعه باخط سنگ نگاره‌های کال‌جنگال همسان می‌نماید.[۲] سنگ نگاره لاخ مزار بیرجند، در مجاورت روستای کوچ و در فاصله ی 29 کیلومتری جنوب شرقی بیرجند، واقع است. این سنگ نگاره با نقش هایی در گروه انسانی، حیوانی و گیاهی و کتیبه هایی شامل خطوط تصویری، پهلوی اشکانی، پهلوی ساسانی، فارسی و عربی و علامت ها و نشانه ها و سمبل هایی از مظاهر طبیعت را شامل می شود. موضوعاتی که تا به حال شناسایی شده اند به 307 مورد می رسد که شامل: 22 مورد نقش انسان، 33 مورد نقش حیوان، 22 مورد نقش گیاه، 35 علامت و نشانه، 4 مورد خط تصویری، 81 مورد کتینه پهلوی اشکانی و ساسانی، 34 مورد کتیبه عربی، 8 مورد کتیبه فارسی ، 67 مورد نقش هایی که ماهیت آن ها هنوز مشخص نیست. [۱]
در میان انبوه نقش ها به نگاره هایی بر می خوریم که به طور استلیزه و بسیار ساده کشیده شده اند .ترسیم اشکالی بدین گونه به اعتقاد باستان شناسان از دوره فرهنگی " سولوتره ان" آغاز گردیده و تا آخر دوره فرهنگی " ماگدالنین" ادامه داشته است. [۲] در این گزارش ادیتا خطوط ساده صلیبی شکل و کمانی شکل را انسانهایی دانسته و آن نقوش را که با نقوش انسان های استلسزه لاخ مزار شبیه اند با نقوش روی سنگ در نوادا کالیفرنیا مقایسه و هم زمان دانسته و قدمت آن ها را 5000 سال سال ق.م تا 1800ق.م ذکر کرده است. نوعی دیگر از شکل ها که به شکل شاخه ی وارونه ترسیم شده اند به اعتقاد آقای ادیتا گروهی از انسان ها هستند که در یک خط پشت سرهم ایستاده اند . از دیگر نشانه های لاخ مزار که پیشینه ی کهن دارند و ظاهرا هم زمان با نقش انسان های استلیزه ترسیم گردیده اند نقوش گیاهی هستند که آنان نیز به سبک استلیزه و ساده کشیده شده اند. هم زمانی این تصاویر از این جهت با تصاویر انسانی محتمل است که یکی از انسان های استلیزه از شاخه یکی از درختان آویزان نشان داده شده است.
سواستیکا یا چرخ گردون در لاخ مزار
یکی از نقوش لاخ مزار علامت چرخ گردون است .کاربرد سواستیکا یا چرخ گردون در ایران سابقه طولانی دارد اشیای زیادی فهرست آثار تمدنی ایران در سایر مناطق جهان از ایران با نشانه صلیب و صلیب شکسته وجود دارد این نماد در دوره های حاکمیت مزدایی نیز در ایران ادامه داشته است در چند ناحیه ایران از جمله در کردستان و گیلان و خراسان بر دیوارهای سنگی کوهها کنده شده سواستیکا یا چرخ گردون وجود دارد که قدمت آن را به بیش از 7 هزار سال بر آورد کرده اند. یکی از این دیوار نگارها در خراشاد بیرجند در دیواره کوه سنگ‌نگاره لاخ مزار است. حداقل یکی از سواستیکاهای آن سالم مانده است. بر این دیواره شکلهای متعددی کشیده شده که بعضی از آنها در اثر ترسیم های بعدی و یا عمدی تخریب شده است.این نقوش و صدها عتیقه کشف شده در جغرافیای ایران که بر آن چرخ گردن نقش شده نشان می دهد که چرخ گردون نمادي كه آیکون خورشید و مظهر چرخه زندگي و خوش شانسي است در ایران کاربرد بسیار کهنی دارد. حتی در خراسان در دوره اسلامی در برخی مناطق ایران و جنوب خراسان بر بازوان کودکان علامتی شبیه به سواستیکا از چوب تاگوک یا داغدان می بسته اندکه برای چشم زخم و سلامتی عنوان می شده است.</ref> خط این مجموعه باخط سنگ نگاره‌های کال‌جنگال همسان می‌نماید.[۳]
جستارهای وابسته
- فهرست آثار ملی ایران
- سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری
- فهرست آثار تمدنی ایران در سایر جهان
- سواستیکا
منابع
- ↑ «دانشنامهٔ تاریخ معماری و شهرسازی ایران‌شهر». وزارت راه و شهرسازی. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۶ اکتبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۰ اکتبر ۲۰۱۹.
- ↑ محمد تقی راشد محصل (۱۳۹۰)، کتیبه‌های ایران باستان، دفترپزوهش‌های فرهنگی، ص. ۸۱
- ↑ محمدعجم (۱۳۹۰)، «نقش سواستیکا در گنجینه ها، بتها و فرش ایرانی»، پژوهش‌های ایرانی، ص. ۵ پارامتر
|عنوان= یا |title=ناموجود یا خالی (کمک)
جستارهای وابسته
- Livshits, V. A. "LĀḴ-MAZĀR". Encyclopædia Iranica. Retrieved 2016-04-12.
- "ایرنا - نظر باستانشناس ایرانی درباره کتیبه‌های لاخ مزار بیرجند". خبرگزاری جمهوری اسلامی. Retrieved 2016-04-12.
- لاخ مزار [۳]
 | این یک مقالهٔ خرد یکی از آثار باستانی ایران است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |