هیوند

هیوند

اطلاعات کلی
کشور	ایران
استان	ایلام
شهرستان	سیروان
بخش	بخش مرکزی
دهستان	لومار
مردم
جمعیت	۱۳۲ نفر (سرشماری ۹۵)
کد آماری	۲۲۵۲۴۴

هیوند، روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان سیروان در استان ایلام ایران است.

جمعیت

این روستا در دهستان لومار قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۱۷۲ نفر (۳۳خانوار) بوده‌است.

ایل حیوند

طایفه حیوند در اصل لک بوده و یکی از طوایف ایل تایشه وند بوده است، که این ایل یکی از شعب ایل بزرگ سلسله است، در واقع اتحادیه ایلی سلسله شامل ایلات: تایشه وند،یوسفند،حسنوند،کولیوند،قیاسوند،کاکاوند،ترکاشوند می باشد که طایفه حیوند یکی از طوایف ایل تایشه وند می باشد،تمامی ایلات لک ریشه مشترک دارند.

ایل سلسله برگرفته از نام شخصی بنام سل سل است، سل سل پسران زیادی داشت از جمله حسن،یوسف،قیاس و... که هرکدام از اینها ایلی بنام خود(حسنوند،قیاسوند،یوسفند) تشکیل داده اند.

از اواخر عهد آقا محمد خان قاجار ایالت بزرگ لرستان به دو ایالت مستقل پیشکوه(لرستان فعلی با مرکزیت خرم آباد) و ایالت پشتکوه(ایلام امروزی با مرکزیت ده بالا) تقسیم گردید.این امر به منظور محدود کردن قدرت والیان و ایلات لرستان بود که در عهد صفوی تا اوایل قاجار یکی از چند والی نشین بزرگ ایران بودند. ایلات لرستان نیز به واسطه جمعیت و قدرت و املاکشان تهدید مهم و جدی برای حکومت مرکزی بودند به همین منظور برای کمرنگ کردن اتحاد و قدرتشان به دستور حکومت مرکزی به مکان های مختلفی تبعید شدند از جمله:عراق-کردستان-خراسان-قزوین-بختیاری-پشتکوه و مناطقی دیگر.

ایل تایشه وند یکی از ایلات اتحادیه سلسله بود که بعد از کشته شدن تیغن رئیس مقتدر ایل قیاسوند، به دلیل کشته شدن سرسلسله تایشه وند،اهالی این ایل در بین دیگر ایلات سلسله و پیشکوه و تیره هایی هم مثل حیوند ها به والیان پشتکوه پناهنده شدند و در منطقه شیروان چرداول اسکان یافتند،نسب مادری حیوندها به ایل بزرگ قیاسوند می رسد.

متاسفانه امروزه نامی از ایل تایشه وند که یکی از شاخه های اصلی ایل سلسله می باشد باقی نمانده چون آخرین نسل مردم بازمانده تایشه وند به ایلات و طوایف دیگر پیوسته و نسل های بعدی آنها در ایل و تبارهای جدید رشد و نمو کردند اما در اسناد ملکی کهن منطقه الشتر و اسناد سیاقی حکومت ها،نام و نشان روسای ایل تایشه وند و تیره های آن درج شده است.

محل سکونت طوایف حیوند

طوایفی از حیوند ها در منطقه گاپله و جاپلق شهرستان ازنا و در دامنه اشترانکوه و طوایفی در بختیاری حضور دارند علت مهاجرتشان به این مناطق به این دلیل بوده،در عهدی که عبدالله خان هژبرالسلطنه بختیاری در سال 1298 هجری قمری به عنوان حاکم الشتر انتخاب شد و در سال 1301 و 1305 به حکومت لرستان منصوب شد، در این زمان شورش هایی علیه آن ایجاد شد و بین ایلات سلسله و دلفان و طرحان تنشی ایجاد گردید،حیوند ها از پسر هژبرالسلطنه حمایت کردند اما پسر وی در دلفان کشته شد پس از آن بخشی از مردم حیوند با هژبرالسلطنه به سرحدات اشترانکوه در ازنا و الیگودرز و سپس بختیاری کوچ کردند.

تیره هیوند از ایل عیسوند یکی از تیره های چهارلنگ بختیاری ممکن است جدا شده از همین حیوند ها باشند.

گفتنی است که حیوند به دو املاء حیوند یا هیوند نوشته می شود.

طوایفی از حیوند که به منطقه شیروان چرداول استان ایلام (پشتکوه) آمدند در روستاهای هیوند سیروان،علی آباد زنگوان،خان پری کارزان و زنجیره چرداول حضور دارند.طوایفی دیگر در استان کرمانشاه(روستاهای گاکیه و توبره ریز در اطراف شهر کرمانشاه) شهرستان سرپل ذهاب(روستای حبیب وند-قلعه شاهین-پاطاق) شهرستان قصر شیرین(روستای سید خاتم و..) بخش حمیل(روستای چالگه) زندگی می کنند و برخی از نوادگان آنها در کشور عراق زندگی می کنند.

مهاجرت به کرند

از بدو زاد و ولد ایل حیوند،سه برادر به نام های شاتروند،الهی وند و حیوند بوده اند که این سه برادر چند عموزاده به نام های ریزه وند و جلالوند هم داشته اند که در مناطق چرداول تا هلیلان و لکستان سکونت داشته اند.

در حدود سال 1240 تا 1250 هجری شمسی به علت اختلاف و نزاع با حسینقلی خان ابوقداره والی وقت پشتکوه لرستان،بخش اعظم ایل از منطقه شیروان چرداول کوچ کرده و در حین کوچ به حوالی مرقد شاهزاده حسن حمیل می رسند و در آنجا بمدت چند روز اسکان می یابند،در آن زمان این منطقه تحت حاکمیت رضاخان منصوری قرار داشت و رضا خان پس از چند روز دستور ترک ایل را داد اما با واسطه گری سلیمان خان کلهر فرزند داوود خان، مدتی ایل حیوند در آنجا اسکان می یابند اما پس از مدتی سلیمان خان در یکی از جنگ ها که با والی ابوقداره داشته کشته می شود و به دنبال آن رضاخان منصوری هم دستور ترک ایل حیوند را می دهد،پس از آن ایل حیوند به دشت کرند کوچ می کنند و در آنجا ماندگار می شوند.

هیوند شهرستان سیروان

روستای هیوند که در شهرستان سیروان می باشد از بازماندگان ایل بزرگ حیوند در این منطقه می باشد که جد بزرگ آنان غلامعلی داشت،غلامعلی بنا به یکسری اختلافات قبل از مهاجرت ایل حیوند از منطقه شیروان چرداول از ایل خود جدا شد،او در روستای حسن گاوداری ماوا گرفت و توانست صاحب املاک و زمین های مرغوبی در منطقه شیروان شود،غلامعلی دو پسر به نام های محمدکاظم و محمد قاسم داشت که این دو پسر بعد از فوت پدر به واسطه املاک گسترده ای که در منطقه داشتند در دره داربید(روستای امروزی) سکونت یافتند و طایفه ای با نام ایل خود(حیوند) پایه گذاری کردند به طوری که جمعیت امروزی روستا از نوادگان این دو پسر هستند.

نسب مادری فرزندان غلامعلی به ایل ریزه وند می رسد.

مردم این روستا علاوه بر کشاورزی و دامداری به تجارت و بازرگانی مشغول اند، اغلب جمعیت روستا مهاجرند.قبل از پیروزی انقلاب اسلامی مردم این روستا در شهرهای عراق،سوریه و کویت به تجارت مشغول بوده‌اند، پس از انقلاب جمعیت زیادی از مردم این روستا به تهران مهاجرت کرده و در اصناف مختلف بازار تهران حضور دارند، همچنین بخشی از جمعیت این روستا به کشور های انگلیس،استرالیا، سوئد، آلمان، اتریش،آمریکا و کانادا مهاجرت کرده اند.

خانواده های کاظمی-کاظم نژاد-کاظمی زاد-عزیزی-عزیزان-عزیزیان-فرضی-فرخی مقدم-غلامی-پورکریم-بهرامی-حیوندی-شیروانی-قربانی-فتاحی-کریمی-شیری-نارنجی-حاتمی-باج-کاکایی-کلاه آبادی-کیانی فر از این طایفه اند.

با وجود اینکه بخش اعظم ایل بزرگ حیوند بیش از یک قرن است که دیار شیروان چرداول را ترک گفته اند و مهاجرت کرده اند اما مردمان روستای هیوند با بازماندگان ایل خود در خان پری بخش کارزان،علی آباد بخش زنگوان و روستاهای دیگر که باقی مانده مردم حیوند هستند،رابطه خویشاوندی و فامیلی خود را حفظ نموده و خود را از یک ریشه می دانند.

منابع

• «نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳۸۵». درگاه ملی آمار ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۱ ژانویه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱ ژانویه ۲۰۱۳.