ملچ

Ulmus glabra
	Wych elm
رده‌بندی علمی
فرمانرو:	گیاه
(طبقه‌بندی‌نشده):	گیاهان گلدار
(طبقه‌بندی‌نشده):	دولپه‌ای‌های نو
(طبقه‌بندی‌نشده):	رزیدها
راسته:	گل‌سرخ‌سانان
تیره:	نارونیان
سرده:	نارون
گونه:	U. glabra
نام دوبخشی
	Ulmus glabra; Huds.
مترادف
	Ulmus campestris L. Mill. , Wilkomm; Ulmus corylacea Dumrt.; Ulmus elliptica Koch; Ulmus effusa Sibth.; Ulmus excelsa Borkh.; Ulmus expansa Rota; Ulmus leucocarpa Schur.; Ulmus macrophylla Mill.; Ulmus major Sm.; Ulmus montana Stokes, Smith, Loudon, Mathieu, With.; Ulmus nuda Ehrh.; Ulmus podolica (Wilcz.) Klok.; Ulmus popovii Giga.; Ulmus scabra Mill. , C. K. Schneid. , Ley, Ascherson & Graebner; Ulmus scotica Gand.; Ulmus suberosa Michx. ; Ulmus sukaczevii Andronov;

مَلَچ (نام علمی: Ulmus glabra) نام گونه‌ای درخت جنگلی است. در فرهنگ معین این درخت گونه‌ای نارون شمرده شده، که در شمال همین نام ملچ را دارد، در خراسان گرزم و نام فارسی عام آن گِریز آمده است.^[۱]

چوب ملچ به رنگ قهوه‌ای مایل به قرمز است و گاهی اوقات رگه‌های سبز رنگی در آن دیده می‌شود. چوبی درشت‌بافت، نیمه‌سخت و نیمه‌سنگین، نسبتاً بادوام و در برابر ضربه بادوام و نسبت به خمش مقاوم است. از این چوب بیشتر در کاسهٔ تنبور، ساختمانهای چوبی، ساخت مبلمان، روکش، قایق سازی، وسایل ورزشی، در و پنجره و تخته لائی استفاده می‌شود.همچنین از این چوب بدلیل سختی و مقاومت در نزاع های بومی و انواع چوبکشی ها استفاده می شده است.

ویژگی های زیستی

ملچ درختی با طول عمر (۱ تا ۴۰۰ سال) است که می‌تواند تا ارتفاع ۵۰ متر رشد کند. تاج آن را پرداخت کرده و گرد کرده و برای استفاده در پارک‌ها و بلوارها مناسب است. این درخت در شرایط آب و هوایی متنوع، از جمله خشک و خشک، رشد می‌کند و با خاک‌های لومی، شنی و ماسه‌ای با زهکشی خوب سازگار است.^[۲]

مشخصات ظاهری

برگ‌ها : بیضی‌مانند تا مستطیلی، با بافت زبر و رنگ سبز تیره، طول ۷.۵ تا ۱۵ سانتی‌متر و عرض ۲.۵ تا ۷.۵ سانتی‌متر. لبه‌ها دوقلو دندانه‌دار و نوک برگ‌ها تیز است. در پاییز به رنگ زرد کدر درمی‌آیند.
گل‌ها : قرمز بنفش، در اوایل تا میانه بهار قبل از رویش برگ‌ها، در خوشه‌های ۱۰ تا ۲۰ گل ظاهر می‌شوند. گل‌ها هر دو جنسیتی هستند.
میوه : سمارهای کوچک با بال، که دانه در مرکز قرار دارد و با باد پراکنده می‌شود.
ابعاد : ارتفاع ۲۱ تا ۳۰ متر، عرض ۱۵ تا ۲۱ متر.
مقاومت : مقاوم در برابر هوا، نیاز کم به آبیاری، و سازگار با شرایط محیطی مختلف.

پراکندگی

ملچ در مناطق شمال ایران، به‌ویژه در جنگل‌های مازندران، گیلان و گرگان، می‌شود. در سطح جهانی، این درخت در مناطق معتدل از بریتانیا تا سیبری رشد می‌کند. در ایران، ملچ به دلیل بیماری هلندی نارون کمیاب شده است.

بیماری‌ها و چالش‌ها

ملچ با چالش‌های زیستی و صنعتی متعددی می‌گوید:

بیماری هلندی نارون : بیماری قارچی که توسط خرچنگ‌های پوسته‌ای منتقل می‌شود و باعث خشک شدن، ریزش برگ و مرگ درخت می‌شود.
سایر بیماریها : نکروز (فیتوپلاسما)، چوب تر (باکتریایی)، پوسیدگی، زخم و لکه های برگ.
عفت : حشرات مانند خرچنگ های پوسته های، کرم ها و کپک ها.
چالش‌های صنعتی : تغییر شکل در ساخت و ساز، سخت‌های ضعیف، وزن سنگین نسبت به مواد سنتتیک، انتخاب رنگ محدود، و نیاز به کاشت دقیق و مراقبت برای جلوگیری از آفات.

جدول زیر بیماری ها و افات ملچ را خلاصه می کند:

بیماری/آفت	توضیحات
بیماری هلندی نارون	قارچی، منتقل‌شده توسط خرچنگ‌های پوسته‌ای، باعث مرگ درخت می‌شود
نکروز	فیتوپلاسما، خشک شدن و مرگ
چوب تر	باکتریایی، باعث خشک شدن می شود
افات	خرچنگ های پوسته های، کرم ها، کپک ها

تاریخچه

در گذشته، ملچ به طور مستقیم در ایالات متحده آمریکا به عنوان درخت سایه‌دار در پارک‌ها و چمن‌زارها کاشته می‌شد، اما به دلیل بیماری هلندی نارون، از آن استفاده می‌کرد. در ایران، این درخت از دیرباز در جنگل‌های شمالی وجود داشته و چوب آن در صنایع سنتی و مدرن کاربرد دارد.