قانون تجارت ایران

قانون تجارت ایران مهمترین مجموعه مدون قوانین مربوط به امور بازرگانی در ایران است که اساس حقوق تجارت ایران را تشکیل می‌دهد. این قانون در سیزدهم اردیبهشت ماه سال ۱۳۱۱ در ششصد ماده توسط مجلس شورای ملی تصویب شد. این قانون بر مبنای قانون تجارت ۱۸۰۷ فرانسه (معروف به کد ناپلئون) ترجمه و تهیه شده است، قریب به اتفاق حقوقدانان ایرانی قانون مذکور را ناکافی و بیش از اندازه ناقص و مبهم می‌دانند.

به‌جز در مورد شرکت‌های تعاونی (که مقررات لایحه اصلاحی سال ۱۳۴۷ مجراست) و برخی مقررات مربوط به دلالی و ورشکستگی بقیه مقررات این قانون به قوت خود باقی است.

موضوعات

در این قانون اصول مربوط به معاملات تجاری، دفاتر تجارتی، اسناد تجاری و چک، دلالی، حق‌العمل کاری، قرارداد حمل و نقل، قائم مقام تجارتی و سایر نمایندگان تجارتی، ضمانت، ورشکستگی، اسم تجارتی و شخصیت حقوقی بیان می‌شود.

لایحه اصلاحی قانون تجارت

در سال ۱۳۴۷ مقررات بخش شرکت‌های سهامی قانون تجارت اصلاح شده و در سیصد ماده مقررات جدیدی برای شرکت‌های سهامی عام و خاص وضع گردید.

لایحه جدید قانون تجارت بالاخره پس از دو دوره بررسی در کمیسیونهای مجلس به تصویب رسید. بررسی این لایحه با 1261ماده در صحن علنی مجلس کار بسیار وقت گیری بود و در تاریخ 6/10/1390 به تصویب رسید و در 23/01/1391 با اجرای آزمایشی این لایحه در قالب قانونی 5 ساله درمجلس موافقت گردید.نمایندگان در نشست علنی یکشنبه 17 فروردین 1391 مجلس شورای اسلامی با 193 رأی موافق، 12 رأی مخالف و 6 رأی ممتنع از مجموع 235 نماینده حاضر لایحه تجارت را به تصویب رساندند.گفتنی است لایحه تجارت که پس از تصویب مجلس شورای اسلامی مورد ایراد شورای نگهبان قرار گرفته بود در جلسه مورخ 18 اسفند 92 این کمیسیون با حضور نماینده آن شورا مورد بحث و تبادل‌نظر قرار گرفت و ضمن موافقت جهت رسیدگی مدت اجرای آزمایشی آن برای 4 سال مورد تصویب قرار گرفت.

بر اساس ماده 1260 این لایحه کلیه قوانین و مقررات مغایر با این قانون که در ذیل احصاء شده است و اصلاحیه ها، الحاقیه ها و آیین نامه های اجرائی آنها نسخ می گردد:

1 - قانون راجع به ثبت شرکتها مصوب 02/03/1310

2- قانون تجارت مصوب 13/02/1311

3- قانون اداره تصفیه امور ورشکستگی مصوب 24/04/1318

4- قانون حمایت صنعتی و جلوگیری از تعطیلی کارخانه های کشور مصوب 19/03/1343

5- قانون طرز استفاده از درآمد صندوقهای (الف) و (ب) اداره کل تصفیه امور ورشکستگی مصوب 02/02/1344

6- لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت مصوب 24/12/1347

7 - مقررات راجع به تشکیل، اداره، انحلال و تصفیه، تغییرات در سرمایه، ادغام، تجزیه و حسابهای شرکت تعاونی در قانون شرکتهای تعاونی مصوب 16/03/1350

8- قانون صدور چک مصوب 16/04/1355

9- مقررات راجع به تشکیل، اداره، انحلال و تصف یه، تغییرات در سرمایه، ادغام، تجزیه و حسابهای شرکت تعاونی در قانون بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی ایران مصوب 13/06/1370

10- قانون اجازه ثبت شعبه یا نمایندگی شرکتهای خارجی مصوب 21/08/1376

11- بندهای (22)، (28)، (29)، (30) و (31) ماده (1)، بند (4) ماده (27)، بند (4) ماده (46) و مواد (20)، (22)، (23)، (24)، (25) و تبصره های مواد (22) و (33) قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران مصوب 01/09/1384 در مورد انتشار اوراق سهام در شرکت های سهامی عام، مختلط سهامی عام و تعاونی سهام عام در مرحله تشکیل و افزایش سرمایه.

منابع

• متن کامل قانون تجارت و لایحه اصلاحی آن