شمخال (قوچان)
 تصویری از شمخال | |
| اطلاعات کلی | |
|---|---|
| کشور |  ایران |
| استان | خراسان رضوی |
| شهرستان | قوچان |
| بخش | بخش باجگیران |
| دهستان | دولتخانه |
| مردم | |
| جمعیت | ۱۶۴نفر |
شمخال، روستایی است از توابع بخش باجگیران شهرستان قوچان در استان خراسان رضوی ایران.
وجه تسمیه[ویرایش]
شمخال همچنین هم اکنون نام شهری در داغستان روسیه می باشد. برخی محققان معتقدند این واژه دارای ریشه ی عربی می باشد. [۱] [۲] [۳] [۴] [۵] [۶] اما بنا بر گفته ی بسیاری از محققان، شمخال یا شاوهال (Shamkhal, or Shawhal) نامی ترکی است که برای اشاره به دولت یا فرمانروایان ترک استفاده می شده. منطقه ی تحت سیطره ی شمخال، شمخالات ترکی (دولتخانه یا همان دولت شهر) نام داشته است. این نام به طور گسترده تری در بین ترکهای قموق در داغستان و شمال‌شرقی قفقاز طی قرون ۸ الی ۱۹ استفاده می شده است. [۷] [۸] [۹] [۱۰] [۱۱] [۱۲] [۱۳] [۱۴] [۱۵] تاریخ شناس داغستانی، ماگمادوو در این باره گفته است: دلایل محکمی وجود دارد که نشان میدهد این واژه(شمخال) مربوط به دوران خانات قپچاق(اردوی زرین)، و نه اعراب، می باشد. [۱۶] اولیا چلبی جهانگرد ترک(عثمانی) نیز ابراز داشته شمخال دارای ریشه ی ترکی اوغوز می باشد. [۱۷] شمخال از طریق پرتاب یک سیب قرمز که یک سنت کهن بین مردم ترک است، انتخاب می شده است. [۱۸]
جمعیت[ویرایش]
این روستا در دهستان دولتخانه نزدیک شهر مرزی باجگیران در کناره شمال شرقی ایران و در نزدیکی کشور ترکمنستان قرار داشته و بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۵ جمعیت آن ۱۶۴ نفر (۴۴ خانوار) بوده است.[۱۹]
منابع[ویرایش]
- ↑ Полиевктов М. А. Из истории северокавказских феодалов XVII века. «Сб. статей академику Н. Я. Марру». — М. — Л. 1935. С. 746.
- ↑ Дербенд-наме. с. 90—91, 101, 103.
- ↑ Belokurov, Sergey Alekseevich (1862-1918). Russia's relations with the Caucasus: Materials, extracts. from Moscow. chapters. archive M-va inostr. del https://www.amazon.ca/Russias-Relations-Caucasus-Issue-1578-1613/dp/551938567X
- ↑ Бартольд В.В. Сочинения. Т.III. Работы по исторической географии - Монография. М.: Наука, 1965 - С.412-413.
- ↑ Шихсаидов А. Р. Дагестан в X—XIV вв. Махачкала, 1975.
- ↑ Гусейнов Г-Р. А-К. Шавхал (Вопросы этимологии)// КНКО: Вести. Вып. № 6-7, 2001, Махачкала.
- ↑ Шамхальство Тарковское Энциклопедический словарь Ф.А. Брокгауза и И.А. Ефрона. — С.-Пб.: Брокгауз-Ефрон. 1890—1907.
- ↑ Али Каяев. Материалы по истории лаков. Рук. фонд. ИИЯЛ, д. 1642.
- ↑ Kayaev Ali. Shamkhals // Soviet Dagestan. Makhachkala: Dagknigizdat, 1990. №3-4. С. 267; Рук. Фонд. ИИАЭ ДНЦ РАН. Ф.1. Оп. 1. Д. №431, Лл. 52, 64
- ↑ Çelik (Fahrettin M.). Kızılalmanın Türesini Yaşatan Şamkallar’ın Soyu // Çinaraltı, 1942, №30, 31, 33
- ↑ "История Кавказа и селения Карабудахкент" Джамалутдина-Хаджи Карабудахкентского / Под редакцией Г. М.-Р. Оразаева. Махачкала: ООО "Центр-полиграф", 2001.
- ↑ Halim Gerey Soltan. Gulbin-i-Hanan. XVII y. Kirim ve Kafkas Tarihcesi // Emel, № 221. Temmuz-Agustots 1997.
- ↑ Gulbin-i-Hanan. XVII y. (Ahmet Cevdet. Kirim ve Kafkas Tarihcesi // Emel, № 221. Temmuz-Agustot. 1997. S. 28)«После поражения Миран-Шаха от Аи Коюнлу кумыки "получили свою независимость, избрала себе хана из роди Чингизхана, которого величали по-своему "шаухал"»
- ↑ Магомедов Р.М. Общественно-экономический и политический строй Дагестана в XVIII – начале XIX веков. Махачкала: Дагкнигоиздат, 1957. С. 145. «все основания отнести этот термин к Золотой Орде, нежели арабам. Можно считать, что правитель кумыков в период господства татаро-монгол ими выдвинут в этот сан»
- ↑ https://en.m.wikipedia.org/wiki/Shamkhal_(title)
- ↑ Магомедов Р.М. Общественно-экономический и политический строй Дагестана в XVIII – начале XIX веков. Махачкала: Дагкнигоиздат, 1957. С. 145. «все основания отнести этот термин к Золотой Орде, нежели арабам. Можно считать, что правитель кумыков в период господства татаро-монгол ими выдвинут в этот сан»
- ↑ Эвлия Челеби. Книга путешествий. Выпуск 2. — М., 1979. — С. 794.
- ↑ Gulbin-i-Hanan. XVII y. (Ahmet Cevdet. Kirim ve Kafkas Tarihcesi // Emel, № 221. Temmuz-Agustot. 1997.
- ↑ «درگاه ملی آمار ایران». بایگانی‌شده از اصلی در ۸ اکتبر ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۱۴ سپتامبر ۲۰۰۸.