سد نارک

مختصات: ۳۸°۲۲′۱۸″ شمالی ۶۹°۲۰′۵۳″ شرقی / ۳۸٫۳۷۱۶۷°شمالی ۶۹٫۳۴۸۰۶°شرقی / 38.37167; 69.34806
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
سد نارک
سد نارک
سد نارک در تاجیکستان واقع شده
سد نارک
موقعیت سد نارک در تاجیکستان
محلنارک، مرز ولایت ختلان و ناحیه‌های تابع جمهوری، تاجیکستان
مختصات۳۸°۲۲′۱۸″ شمالی ۶۹°۲۰′۵۳″ شرقی / ۳۸٫۳۷۱۶۷°شمالی ۶۹٫۳۴۸۰۶°شرقی / 38.37167; 69.34806
کاربریانرژی
وضعیتعملیاتی
آغاز ساخت۱۹۶۱
گشایش۱۹۷۲–۱۹۸۰
مالک(ـان)برق تاجیک
سد و سرریزها
بر روی رودرود وخش
بلندی۳۰۰ متر (۹۸۰ فوت)[۱][۲][۳]
طول تاج۷۰۰ متر (۲٬۳۰۰ فوت)
مخزن
نام مخزنمخزن نارک
حجم کل مخزن۱۰٫۵۰۰ کیلومتر مکعب (۸٬۵۱۲٬۰۰۰ جریب فوت)
مساحت مخزن۹۸ کیلومتر مربع (۳۸ مایل مربع)
نیروگاه
گرداننده(گان)برق تاجیک
تاریخ راه‌اندازیآغازین: ۱۹۷۲–۱۹۷۹
بازسازی: ۱۹۸۸
گونهقرارداری
توربین‌ها۹ توربین فرانسیس ۳۳۵ مگاواتی
گنجایش اسمی۳٬۰۱۵ مگاواتی

سد نارَک (به سیریلیک: Нерӯгоҳи обии Норак که به فارسی «نیروگاه آبی نارک» نوشته می‌شود) یک سدی خاکی بر روی رود وخش در کشور تاجیکستان است.

این سد با داشتن ۳۰۰ متر بلندا، تا سال ۲۰۱۲ بلندترین سد در جهان بود.[۴][۵][۶]

ساخت[ویرایش]

سکه تترادراخما دوره اوتیدم دوم (۱۸۵–۱۸۰ پ‌م) که در زمان ساخت و ساز سد کشف شد.

سد نورک توسط اتحاد جماهیر شوروی بین سال‌های ۱۹۶۱ و ۱۹۸۰ ساخته شد. این سد به‌طور منحصربه‌فردی ساخته شده‌است، با هسته مرکزی سیمانی که مانع نفوذ آب به ساختمان پر از سنگ و خاک به ارتفاع ۳۰۰ متر (۹۸۰ فوت) می‌شود.[۱][۲][۳] حجم سد ۵۴ میلیون مترمکعب است. این سد شامل نه واحد تولید برق آبی است که اولین فاز آن در سال ۱۹۷۲ و آخرین در سال ۱۹۷۹ راه اندازی شد.[۲] تخمین زده می‌شود که ۵۰۰۰ نفر از منطقه پشت سد جابه‌جا شده‌اند.[۷]

این سد در تنگه ای عمیق در امتداد رودخانه وخش در غرب تاجیکستان، در حدود ۷۵ کیلومتر (۴۷ مایل)شرق پایتخت این کشور، دوشنبه واقع شده‌است. شهری در نزدیکی سد نیز به نام نورک احداث شد تا محل اقامت مهندسان و سایر کارگران شاغل در نیروگاه سد باشد.

منابع[ویرایش]

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ "History of Nurek Dams". Canadian Induced Seismicity Research Group. Archived from the original on 24 September 2015. Retrieved 10 January 2015.
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ "Open Joint Stock Holding Company "Barki Tajik"" (به تاجیکی). Ministry of Energy of the Republic of Tajikistan. Archived from the original on 21 October 2007. Retrieved 10 January 2015.
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ Jansen, Robert B. (1988). Advanced Dam Engineering for Design, Construction, and Rehabilitation. Springer Science & Business Media. p. 744. ISBN 0-442-24397-9.
  4. «Open Joint Stock Holding Company "Barki Tajik"». Ministry of Energy of the Republic of Tajikistan. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ اکتبر ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۱۰ ژانویه ۲۰۱۵. از پارامتر ناشناخته |لغة= صرف‌نظر شد (کمک); از پارامتر ناشناخته |حالة النشانی= صرف‌نظر شد (کمک)
  5. Jansen، Robert B. (۱۹۸۸). Advanced Dam Engineering for Design, Construction, and Rehabilitation. Springer Science & Business Media. ص. ۷۴۴. شابک ۰-۴۴۲-۲۴۳۹۷-۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۱۹-۱۲-۰۸.
  6. Ghasimi، Reza (۱۹۹۴). Tajikistan. The International Bank for Reconstruction. صص. ۱۳۸. شابک ۰-۸۲۱۳-۳۱۰۵-۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۱۹-۱۲-۰۸.
  7. Sodiqov, Alexander (2013). "From Resettlement to Conflict: Development-Induced Involuntary Displacement and Violence in Tajikistan". In Heathershaw, John; Herzig, Edmund (eds.). The Transformation of Tajikistan: The Sources of Statehood. New York, MY: Routledge. pp. 49–65. ISBN 978-1-135-69760-0.