زبان‌های صحرایی

صحرایی
صحرایی
پراکنش:	چاد، نیجریه، نیجر، سودان، کامرون
تبار:	نیلوصحرایی سنغایی-صحرایی؟ صحرایی; ;
زیرگروه‌ها:	صحرایی شرقی صحرایی غربی
گلاتولوگ	saha1256
	محدوده زبان‌های صحرایی (نارنجی)

زبان‌های صحرایی یک خانواده کوچک از زبان‌ها در سراسر بخش‌های شرقی صحرا هستند که از شمال غربی دارفور تا جنوب لیبی، شمال و مرکز چاد، شرق نیجر و شمال شرقی نیجریه گسترش یافته‌اند. زبان‌های صحرایی اصلی شامل کانوری (۴ میلیون گوینده، اطراف دریاچه چاد در چاد، نیجریه، نیجر و کامرون)، دازا (۳۳۰٬۰۰۰ سخنران، چاد)، تدا (۴۹٬۰۰۰ سخنران، شمال چاد) و زاگاوا (۱۷۰٬۰۰۰ سخنران، چاد شرقی و دارفور) هستند. آن‌ها بخشی از خانواده پیشنهادی نیلوصحرایی به شمار می روند.

دسته‌بندی درونی[ویرایش]

صحرایی

شرقی

برتی † (آکا ساگاتو؛^[۲] منقرض)، زاگاوا (آکا بریا^[۲])

غربی

کانوری	کانوری (بیلما، مانگا، توماری، مرکزی)، کانمبو (تارجومو)

تبو	دازا، تدا

دسته‌بندی بیرونی[ویرایش]

راجر بلنچ استدلال می‌کند که زبان‌های صحرایی و سنغایی شاخه سنغایی-صحرایی را با یکدیگر در خانواده بزرگتر نیلوصحرایی تشکیل می‌دهند.^[۲]

مقایسه واژگان[ویرایش]

نمونه واژگان اساسی زبان‌های صحرایی از بلاژک (۲۰۰۷):^[۳]

زبان	چشم	گوش	بینی	دندان	زبان	دهان	خون	استخوان	درخت	آب	خوردن	نام
کانوری^[۴]	shîm	sə́mò	kə́nzà	tímì; shélì	tə́làm	cî	bû	shíllà	kə̀ská	njî	bù	cû
توبو	*samo> sómo> sao / sā /sa	súmo/šímo> sĩ/šiĩ /si/ši	kya / ca	tomai / tẽ̱ <*temi, pl. toa / tī́	tirmḗsu> tirišī́ / tərše> tərhi	kai> kī> ci	gẹrε	súru / súrki	akkέ, pl. akká / εkέ	iyī́ / yi	bo / bu	súro / súru
دازا	sama, sa, pl. saã	ši, pl. šiĩ	ca	tei, pl. teẽ / tiĩ	teleši / East terihi	ci, pl. ka	gəre	sọr(o)	ekke, pl. akka	yi / ii	bọr / owe / bọdər	sorọ, pl. sora
تدا	samo, saõ, pl. sama	šimi, šiĩ, pl. šima	ca	tome, pl. toma	termeso	koe, pl. ka	gɔrε, gəre	sọr(o), sọrce	ekke, pl. akka	yi	bọr / cọbo / bọdər	cεr / cero / curo
زاگاوا	í	kέbέ	síná	màrgi:	tàmsi:	áá	ógú	úrú	bɛ̀gìdi:	bí	sε:gì	tír
بریا	íī:	kέbέ	sɪ́na:	màrgi:	tàm(ì)si:	áá	ógu:	úrú	bɛ̀gìdi:	bíi:	sέ-	tɪ́r
بیدیات	’é	kèmé	šéna	margé	tamišé	a		uru	ʔèbè	bi	šé
برتی / ساگاتو		ke(i)ng	sano / sāno		tam(ī)si	a / á / ā	àkú	shuru / shírung		mi / mī /mī́		tir(r)

جستارهای وابسته[ویرایش]

زبان‌های آفریقا

منابع[ویرایش]

↑ Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2013). "Saharan". Glottolog 2.2. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology. {{cite book}}: Invalid |display-editors=4 (help)
↑ ^۲٫۰ ^۲٫۱ ^۲٫۲ Blench, Roger. m.s. Saharan and Songhay form a branch of Nilo-Saharan.
↑ Blažek, Václav. 2007.]https://www.muni.cz/en/research/publications/763232 On application of Glottochronology for Saharan Languages]. In Viva Africa 2007. Proceedings of the IInd International Conference on African Studies (April 2007). Plzeň: Dryáda, 2007. p. 19-38, 19 pp. شابک ‎۹۷۸−۸۰−۸۷۰۲۵−۱۷−۸.
↑ Doris Löhr, H. Ekkehard Wolff (with Ari Awagana). 2009. Kanuri vocabulary. In: Haspelmath, Martin & Tadmor, Uri (eds.) World Loanword Database. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology, 1591 entries.

[Glottolog-1] Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2013). "Saharan". Glottolog 2.2. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology. {{cite book}}: Invalid |display-editors=4 (help)

[Blench-2] ۲٫۰ ^۲٫۱ ^۲٫۲ Blench, Roger. m.s. Saharan and Songhay form a branch of Nilo-Saharan.

[3] Blažek, Václav. 2007.]https://www.muni.cz/en/research/publications/763232 On application of Glottochronology for Saharan Languages]. In Viva Africa 2007. Proceedings of the IInd International Conference on African Studies (April 2007). Plzeň: Dryáda, 2007. p. 19-38, 19 pp. شابک ‎۹۷۸−۸۰−۸۷۰۲۵−۱۷−۸.

[4] Doris Löhr, H. Ekkehard Wolff (with Ari Awagana). 2009. Kanuri vocabulary. In: Haspelmath, Martin & Tadmor, Uri (eds.) World Loanword Database. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology, 1591 entries.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]