زایلین

ساختار ایزومری: اورتو-زایلین، ام-زایلین، و پارا-زایلین

زایلین (به انگلیسی: Xylene) یا دی‌مِتیل بِنزِن عبارتی است که در مورد مخلوط سه ایزومر زایلین یعنی اورتو-زایلین، متا-زایلین و پارا-زایلین استفاده می‌شود. از عمده کاربردهای این مخلوط به عنوان حلال در صنایع مختلف است.

خطرات زایلین

کار کردن با زایلین مخلوط بدون رعایت نکات ایمنی تبعات و آسیب‌هایی فیزیکی را همچون سوزش بینی، گلو و گوش، سردرد، عدم هماهنگی عضلات، سرگیجه، تداخل در سیستم تنفسی و ریه‌ها، افزایش دمای بدن، رعشه، سرگیجه، تأخیر در عکس‌العمل به محرک‌های بصری، عوارض قلبی و در مواردی باعث ایجاد سرطان می‌شود.

پیشینه

آگوسته کاهورس که در جمهوری سوم فرانسه در گذشت

شیمیدان فرانسوی آگوسته کاهورس زایلن را کشف کرد. وی دی متیل بنزن را از قطرات چوب پس از تقطیر کشف و ثبت نمود. این نام برگرفته از همین موضوع می‌باشد.

وی نام این مولکول هیدروکربنی(آلی) را زایلین نهاد زیرا در زبان یونانی «زیلون(به یونانی: ξύλον)» به معنی «چوب» می باشد

انواع زایلین

این ماده شیمیایی (xylene)، بر اساس این که کدام اتم کربن به گروه متیل متصل شده است، نامگذاری می‌شود. این ایزومرها دارای خواص فیزیکی و شیمیایی مختلف از جمله قطبیت و اسیدیته هستند. این ایزومرها شامل موارد زیر می‌باشد:

مدل فضایی(سه بعدی) مولکول مِتا زایلین

مدل فضایی اورتو زایلین

مدل سه بعدی(فضایی) پارا زایلین که در تولید ترفتالیک اسید به کار می رود، از ترکیب این اسبد دو عاملی و الکل دو عاملی اتیلن گلیکول در مقیاس صنعتی پلیمر پلی استریPET تولید می شود.

• *متا زایلن (meta-xylene) (MX)
• *پارا زایلن (para-xylene) (PX)
• *اورتو زایلن (ortho-xylene) (OX)
• *اتیل بنزن (ethyl benzene) در اتیل بنزن یک اتم هیدروژن نسب به دیگر گونه های زایلین کمتر است

ویژگی و خواص

P-xylene به شکل مایع آبکی بی‌رنگ و بوی شیرین در محیط ظاهر می‌شود. کمتر از آب متراکم است. نامحلول در آب و بخار آن تحریک کننده است. نقطه انجماد و جرم مولکولی آن به ترتیب ۵۶ درجه فارنهایت و ۱۰۶٫۱۶ گرم بر مول است.

منابع

• Wikipedia contributors, "Xylene," Wikipedia, The Free Encyclopedia, https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Xylene&oldid=771840781 (accessed March 23, 2017).
• تاریخچه زایلن در نگین تجارت شرق