حزب کمونیست ارمنستان (اتحاد شوروی)

Communist Party of Armenia

Հայաստանի կոմունիստական կուսակցություն
Communist Party of Armenia; Հայաստանի կոմունիստական կուսակցություն
بنیان‌گذاری	۱۹۲۰
انحلال و برچینش	۱۹۹۱
پسین	حزب دموکراتیک ارمنستان
مرام سیاسی	کمونیسم; مارکسیسم-لنینیسم
طیف سیاسی	سیاست‌های چپ افراطی
وابستگی ملی	حزب کمونیست اتحاد شوروی

حزب کمونیست ارمنستان (ارمنی: Հայաստանի կոմունիստական կուսակցություն) شعبه‌ای از حزب کمونیست اتحاد شوروی در داخل جمهوری سوسیالیستی ارمنستان شوروی بود و آن تنها حزب حاکم در ارمنستان شوروی بود. گئورگ آلیخانیان نخستین (دسامبر ۱۹۲۰ - مه ۱۹۲۱) و آرام گاسپار سارگسیان (مه ۱۹۹۱ - سپتامبر ۱۹۹۱) واپسین دبیران کل این حزب بودند.

این حزب در سال ۱۹۹۱ منحل شد و رهبران آن حزب دموکراتیک ارمنستان را تأسیس نمودند. در همان سال حزب کمونیست ارمنستان تحت رهبری سرگئی بادالیان تشکیل شد.

امروزه حزب کمونیست بیشتر در قالب یک جامعهٔ اقتصادی است تا سیاسی پس نمی‌توان آن را یک حکومت متحد تصور کرد .

تاریخ

اولین گروه مارکسیست در ارمنستان توسط استپان شاومیان در سال ۱۸۹۹ در جلال اوگلی (استپاناوان امروزی) تأسیس شد. در سال ۱۹۰۲، شاومیان، بوگدان کنونیانت و ارشاک زورابوف اتحادیه سوسیال دموکرات‌های ارمنی را در سال ۱۹۰۲ در تفلیس (تفلیس) به عنوان شاخه ای از حزب کارگر سوسیال دموکرات روسیه تأسیس کردند.^[۱]مانند سازمان مادر خود، به یک جناح بلشویک و منشویک تقسیم شد.

در طول وجود جمهوری اول ارمنستان (۱۹۱۸–۱۹۲۰)، بلشویک‌های ارمنی به‌طور فعال علیه دولت به رهبری فدراسیون انقلابی ارمنستان (Dashnaktsutiun) مبارزه کردند. در سپتامبر ۱۹۱۹، سازمانهای بلشویکی ارمنستان کمیته ارمنستان (Armenkom) حزب کمونیست روسیه (بلشویکها) را ایجاد کردند. در ماه مه ۱۹۲۰، آنها یک قیام مسلحانه شکست خورده علیه دولت به رهبری ARF را رهبری کردند.^[۱]بسیاری از بلشویکهای ارمنی پس از قیام ناموفق اعدام یا مجبور به فرار به آذربایجان تازه شوروی شدند و فعالیتهای کمونیستها در ارمنستان عملاً متوقف شد. در ۳۰ ژوئن ۱۹۲۰، حزب کمونیست روسیه اجازه ایجاد احزاب کمونیست ارمنستان، آذربایجان و گرجستان را صادر کرد که قرار بود تابع دفتر قفقاز حزب باشند. حزب دیگری به نام حزب کمونیست ارمنستان که در سال ۱۹۱۸ برای گسترش تبلیغات بلشویکی در میان پناهندگان ارمنی غربی ایجاد شده بود، با حزب کمونیست اصلی ارمنستان ادغام شد.^[۱]در نوامبر ۱۹۲۰، کمیته انقلابی ارمنستان (Armrevkom، به ریاست سرکیس کاسیان) در باکو برای تسهیل شوروی ارمنستان ایجاد شد. در ۲۹ نوامبر ۱۹۲۰، ارمروکوم به همراه ارتش سرخ از آذربایجان وارد ارمنستان شد و جمهوری سوسیالیستی شوروی ارمنستان را اعلام کرد. اولین کنگره حزب کمونیست ارمنستان در ژانویه ۱۹۲۲ برگزار شد، همان سالی که اتحاد جماهیر شوروی به‌طور رسمی با SFSR ماوراء قفقاز (و با ان ارمنستان شوروی) به عنوان عضو تشکیل دهنده تأسیس شد.^[۱]

بسیاری از رهبران حزب به تروتسکیست یا داشناکیست بودن متهم شدند و در سال ۱۹۳۷ اعدام شدند.^[۲]

انحلال و جانشینی

در انتخابات شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی ارمنستان در سال ۱۹۹۰، حزب کمونیست ارمنستان پس از جنبش ملی پان ارمنی غیر کمونیستی در رتبه دوم قرار گرفت. در ۴ اوت ۱۹۹۰، لوون تر پتروزیان به عنوان رئیس شورای عالی انتخاب شد. این اولین بار بود که یک حزب غیر کمونیست در یک جمهوری شوروی به قدرت رسید. نوزدهمین کنگره حزب کمونیست ارمنستان که در ۷ سپتامبر ۱۹۹۱ برگزار شد، تصمیم به انحلال حزب گرفت.^[۳]^[۴]آخرین رهبر حزب، آرام سرکیسیان، حزب دموکراتیک ارمنستان را تأسیس کرد. در همان سال، حزب کمونیست جدید ارمنستان تحت رهبری سرگئی بدلیان تأسیس شد که خود را جانشین حزب کمونیست شوروی ارمنستان می‌دانست.

رهبران

در فهرست زیر دبیران اول کمیته مرکزی حزب کمونیست ارمنستان آورده شده است.^[۵]

No.	نام (زاده-درگذشته)	پذیرش پست	ترک پست	حزب سیاسی
دبیر اول
۱	گئورگ آلیخانیان (۱۸۹۷–۱۹۳۸)	دسامبر ۱۹۲۰	مه ۱۹۲۱	CPA
دبیرکل
۲	آسکاناز مراویان (۱۸۸۵–۱۹۲۹)	مه ۱۹۲۱	ژانویه ۱۹۲۲	حزب کمونیست اتحاد شوروی
دبیر اول
۳	آشوت هوهانیسیان (۱۸۸۷–۱۹۷۲)	ژانویه ۱۹۲۲	۶ ژوئیه ۱۹۲۷	حزب کمونیست اتحاد شوروی
۴	هایک هوسپیان (۱۸۹۱–۱۹۳۷)	۶ ژوئیه ۱۹۲۷	۸ آوریل ۱۹۲۸	حزب کمونیست اتحاد شوروی
۵	هایکاز کوستانیان (۱۸۹۷–۱۹۳۸)	۸ آوریل ۱۹۲۸	۷ مه ۱۹۳۰	حزب کمونیست اتحاد شوروی
۶	آغاسی خانجیان (۱۹۰۱–۱۹۳۶)	۷ مه ۱۹۳۰	۹ ژوئیه ۱۹۳۶	حزب کمونیست اتحاد شوروی
۷	آمادونی وارتاپتیان (۱۹۰۰–۱۹۳۸)	۲۱ سپتامبر ۱۹۳۶	۲۳ سپتامبر ۱۹۳۷	حزب کمونیست اتحاد شوروی
۸	گریگور هاروتیونیان (۱۹۰۰–۱۹۵۷)	۲۳ سپتامبر ۱۹۳۷	۲۸ نوامبر ۱۹۵۳	حزب کمونیست اتحاد شوروی
۹	سورن توماسیان (۱۹۰۹–۱۹۸۰)	۲۸ نوامبر ۱۹۵۳	۲۸ دسامبر ۱۹۶۰	حزب کمونیست اتحاد شوروی
۱۰	هاکوب زاروبیان (۱۹۰۸–۱۹۸۰)	۲۸ دسامبر ۱۹۶۰	۵ فوریه ۱۹۶۶	حزب کمونیست اتحاد شوروی
۱۱	آنتون کوچینیان (۱۹۱۳–۱۹۹۰)	۵ فوریه ۱۹۶۶	۲۷ نوامبر ۱۹۷۴	حزب کمونیست اتحاد شوروی
۱۲	کارن دمیرچیان (۱۹۳۲–۱۹۹۹)	۲۷ نوامبر ۱۹۷۴	۲۱ مه ۱۹۸۸	حزب کمونیست اتحاد شوروی
۱۳	سورن هاروتیونیان (۱۹۳۹–۲۰۱۹)	۲۱ مه ۱۹۸۸	۵ آوریل ۱۹۹۰	حزب کمونیست اتحاد شوروی
۱۴	ولادیمیر موسیسیان (۱۹۳۴–۲۰۱۴)	۵ آوریل ۱۹۹۰	۳۰ نوامبر ۱۹۹۰	حزب کمونیست اتحاد شوروی
۱۵	استپان بوغوسیان (۱۹۳۲–۲۰۱۲)	۳۰ نوامبر ۱۹۹۰	۱۴ مه ۱۹۹۱	حزب کمونیست اتحاد شوروی
۱۶	آرام گاسپار سارگسیان (۱۹۴۹–)	۱۴ مه ۱۹۹۱	۷ سپتامبر ۱۹۹۱	حزب کمونیست اتحاد شوروی

منابع

↑ ^۱٫۰ ^۱٫۱ ^۱٫۲ ^۱٫۳ "Էջ:Հայկական Սովետական Հանրագիտարան (Soviet Armenian Encyclopedia) 3.djvu/311 — Վիքիդարան". hy.wikisource.org (به ارمنی). Retrieved 2024-03-28.
↑ Hobday, Charles (1986). Communist and Marxist Parties of the World. Harlow: Longman. pp. 180–181.
↑ «Постановление Конституционного Суда РФ от 30 ноября 1992 г. N 9-П "По делу о проверке конституционности Указов Президента РФ от 23 августа 1991 года N 79 "О приостановлении деятельности Коммунистической партии РСФСР", от 25 августа 1991 года N 90 "Об имуществе КПСС и Коммунистической партии РСФСР" и от 6 ноября 1991 года N 169 "О деятельности КПСС и КП РСФСР", а также о проверке конституционности КПСС и КП РСФСР" | ГАРАНТ». www.garant.ru. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۳-۲۸.
↑ «15922». www.knowbysight.info. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۳-۲۸.
↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ سپتامبر ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۲۰ فوریه ۲۰۱۹.

مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Communist Party of Armenia (Soviet Union)». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۳ ژوئن ۲۰۱۵.

Adalian, Rouben Paul (2002). Historical Dictionary Of Armenia. Lanham, Maryland: Scarecrow Press, Inc. p. 137-41. ISBN 978-0-8108-4337-0.
Soviet republics - Rulers

این یک مقالهٔ خرد مرتبط با حزب کمونیست است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.

این یک مقالهٔ خرد مرتبط با سیاست ارمنستان درباره سیاست در ارمنستان است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.

[:0-1] ۱٫۰ ^۱٫۱ ^۱٫۲ ^۱٫۳ "Էջ:Հայկական Սովետական Հանրագիտարան (Soviet Armenian Encyclopedia) 3.djvu/311 — Վիքիդարան". hy.wikisource.org (به ارمنی). Retrieved 2024-03-28.

[2] Hobday, Charles (1986). Communist and Marxist Parties of the World. Harlow: Longman. pp. 180–181.

[3] «Постановление Конституционного Суда РФ от 30 ноября 1992 г. N 9-П "По делу о проверке конституционности Указов Президента РФ от 23 августа 1991 года N 79 "О приостановлении деятельности Коммунистической партии РСФСР", от 25 августа 1991 года N 90 "Об имуществе КПСС и Коммунистической партии РСФСР" и от 6 ноября 1991 года N 169 "О деятельности КПСС и КП РСФСР", а также о проверке конституционности КПСС и КП РСФСР" | ГАРАНТ». www.garant.ru. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۳-۲۸.

[4] «15922». www.knowbysight.info. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۳-۲۸.

[5] «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ سپتامبر ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۲۰ فوریه ۲۰۱۹.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

ن ب و فهرست حزب‌ها در ارمنستان
مجلس ملی جمهوری ارمنستان	Armenia Alliance (فدراسیون انقلابی ارمنی) پیمان مدنی (ارمنستان) (* United Labour Party) I Have Honor Alliance (حزب جمهوری‌خواه ارمنستان)
Unrepresented	Adequate Party All Armenian Labour Party All-Armenian National Statehood Party Alliance of Ideological Liberals Alliance Party Alternative Party Apricot Country Party Armenia is Our Home Armenian Castle حزب کمونیست ارمنستان Armenian Constructive Party حزب لیبرال دموکرات ارمنی Armenian Dream Armenian Eagles Unified Armenia Party Armenian Liberal Party کنگره ملی ارمنی Armenian National Movement Party Balasanyan Alliance Social Party ارمنستان روشن Christian-Democratic Rebirth Party Christian Democratic Union of Armenia Citizen's Decision Conservative Party Constitutional Rights Union Country of Living Democratic Alternative Party Democratic Consolidation Party Democratic Homeland Party حزب دموکراتیک ارمنستان Democratic Way Party Dignified Future Dignified Way Party European Party of Armenia Fair Armenia Party For The Republic Party For Social Justice Free Democrats Freedom Party Free Homeland Alliance Generation of Independence Green Party of Armenia حزب جمهوری Hayazn Hayk Party میراث (ارمنستان) Homeland of Armenians Party Homeland Party Hosank Intellectual Armenia Party Liberal Democratic Union of Armenia Liberal Party Mighty Fatherland Moral Values Party Mother Armenia Alliance My Powerful Community National Agenda Party National Christian Party National Democratic Pole اتحاد دموکراتیک ملی National Democrats Union National Progress Party of Armenia National Security Party National Unity New Political Culture Party حزب دوران نوین (ارمنستان) One Armenia Party حزب کشور قانونمند Pan-Armenian National Agreement Patriot Party People's Party People's Party of Armenia Progressive United Communist Party of Armenia حزب ارمنستان شکوفا Public Voice Party Reborn Armenia Reformist Party Rise Party پیش‌نویس:ساسنا تسرر Shant Alliance Nationalist Party Shirinyan-Babajanyan Alliance of Democrats حزب سوسیال دموکرات هنچاکیان Social Justice Party Solidarity Party Sovereign Armenia Party Stability Party Strength of the Fatherland Third Republic Party Towards Russia Party Unified Armenians Party Union for National Self-Determination United Armenia United Communist Party of Armenia United Homeland Party United Liberal National Party United National Initiative Unity Party Victory Party Voice Libertarian Conservative Party Voice of the Nation 5165 National Conservative Movement Party
Defunct	حزب لیبرال دموکراتیک آرمناکان Armenian Workers Communist Party Armenian Workers Union Armenian Populist Party Bright Alliance حزب کمونیست ارمنستان (اتحاد شوروی) Democratic Liberal Party Democratic Liberal Party of Armenia Dignified Yerevan Dignity, Democracy, Motherland Hello Yerevan Homeland Salvation Movement Impeachment Union Justice Law and Unity حزب مارکسیست ارمنستان Mission Party My Step Alliance National United Party New Country ORO Alliance Pan-Armenian National Movement Renewed Communist Party of Armenia Tsarukyan Alliance Union of Communists of Armenia Union of Producers and Women Union Party اتحاد راه خروج We Alliance
درگاه:سیاست political parties by country سیاست در ارمنستان