آنتی‌بادی مونوکلونال دومیزبانه

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

آنتی‌بادی مونوکلونال دومیزبانه (انگلیسی: Bispecific monoclonal antibody) یا به اختصار BsMAb و BsAb، یک پروتئین انسان‌ساخت است که می‌تواند به‌طور همزمان به دو نوع مختلف آنتی‌ژن یا دو اپی‌توپ متفاوت بر روی یک آنتی‌ژن واحد متصل شود.[۱] آنتی‌بادی‌های طبیعی معمولاً فقط یک آنتی‌ژن را هدف قرار می‌دهند. آنتی‌بادی مونوکلونال دومیزبانه را می‌توان در چندین فرمت ساختاری تولید کرد. اینگونه آنتی‌بادی‌ها را می‌توان برای جذب و فعال کردن سلول‌های ایمنی، برای تداخل در سیگنال‌دهی گیرنده‌ها، غیرفعال کردن لیگاندهای سیگنال‌دهنده، و وادار کردن کمپلکس‌های پروتئینی به اتصال به یکدیگر طراحی کرد.[۲] این مولکول‌های شیمیایی برای ایمونوتراپی سرطان، دارورسانی و درمان بیماری آلزایمر مورد بررسی و پژوهش قرار گرفته‌اند.[۱][۳]

سه نوع آنتی‌بادی دومیزبانه: آنتی‌بادی سه‌کاره، Fab متصل‌شده به روش شیمیایی و به‌کارگیرنده دومیزبانه لنفوسیت (ردیف پایین). قطعات آبی و زرد، بخش‌های هر یک از آنها را از آنتی‌بادی مونوکلونال جداگانه متمایز می‌کند.

تاریخچه تولید و توسعه[ویرایش]

مفهوم اولیه آنتی‌بادی مونوکلونال دومیزبانه را آلفرد نیساناف و همکارانش در دهه ۱۹۶۰ ارائه کردند که شامل نخستین گمان‌ها از ساختار آنتی‌بادی و یافته‌های دیگر بود.[۴][۵] در سال ۱۹۷۵ با ایجاد فناوری هیبریدوما مشکل تولید آنتی‌بادی‌های خالص حل شد و عصر جدید آنتی‌بادی‌های مونوکلونال (MoAbs) فرا رسید.[۶] در سال ۱۹۸۳، سزار میلستین و «آئوگوستو کلاودیو خ. کوئِـیو» فناوری هیبرید-هیبریدوما (کوادروما) را ایجاد کردند.[۷] در سال ۱۹۸۸، قطعه متغیر تک‌زنجیره‌ای (scFv) توسط تیمی پژوهشی در هیوستون اختراع شد تا مشکلات تاخوردگی مجدد پروتئین را به حداقل برساند، که شامل جفت شدن دومِـین یا تجمع نادرست گونه‌های دو زنجیره‌ای است.[۸] در سال ۱۹۹۶، با ظهور فناوری knobs-into-holes آنتی‌بادی‌های مونوکلونال دومیزبانه توسعهٔ بیشتری یافتند.[۱][۹]

انواع[ویرایش]

انواع بسیاری از آنتی‌بادی‌های مونوکلونال دومیزبانه وجود دارد، اما دو گروه اصلی آنها، شبه IgG و غیر IgG هستند..[۳] انواع اصلی روش‌های ساخت این آنتی‌بادی‌ها، شامل کوادروما، کونژوگاسیون شیمیایی و نوترکیبی ژنی هستند و هر روش نتیجهٔ منحصربه‌فردی دارد.[۳][۱۰]

منابع[ویرایش]

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ Ma J, Mo Y, Tang M, Shen J, Qi Y, Zhao W, et al. (2021). "Bispecific Antibodies: From Research to Clinical Application". Frontiers in Immunology. 12: 626616. doi:10.3389/fimmu.2021.626616. PMC 8131538. PMID 34025638.
  2. Kontermann RE, Brinkmann U (July 2015). "Bispecific antibodies". Drug Discovery Today. 20 (7): 838–847. doi:10.1016/j.drudis.2015.02.008. PMID 25728220.
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ Fan G, Wang Z, Hao M, Li J (December 2015). "Bispecific antibodies and their applications". Journal of Hematology & Oncology. 8: 130. doi:10.1186/s13045-015-0227-0. PMC 4687327. PMID 26692321.
  4. Nisonoff A, Wissler FC, Lipman LN (December 1960). "Properties of the major component of a peptic digest of rabbit antibody". Science. 132 (3441): 1770–1771. Bibcode:1960Sci...132.1770N. doi:10.1126/science.132.3441.1770. PMID 13729245. S2CID 19267292.(نیازمند آبونمان)
  5. Nisonoff A, Rivers MM (May 1961). "Recombination of a mixture of univalent antibody fragments of different specificity". Archives of Biochemistry and Biophysics. 93 (2): 460–462. doi:10.1016/0003-9861(61)90296-x. PMID 13729244.(نیازمند آبونمان)
  6. Köhler G, Milstein C (August 1975). "Continuous cultures of fused cells secreting antibody of predefined specificity". Nature. 256 (5517): 495–497. Bibcode:1975Natur.256..495K. doi:10.1038/256495a0. PMID 1172191. S2CID 4161444.(نیازمند آبونمان)
  7. Milstein C, Cuello AC (October 1983). "Hybrid hybridomas and their use in immunohistochemistry". Nature. 305 (5934): 537–540. Bibcode:1983Natur.305..537M. doi:10.1038/305537a0. PMID 6137772. S2CID 4264730.(نیازمند آبونمان)
  8. Huston JS, Levinson D, Mudgett-Hunter M, Tai MS, Novotný J, Margolies MN, et al. (August 1988). "Protein engineering of antibody binding sites: recovery of specific activity in an anti-digoxin single-chain Fv analogue produced in Escherichia coli". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 85 (16): 5879–5883. Bibcode:1988PNAS...85.5879H. doi:10.1073/pnas.85.16.5879. PMC 281868. PMID 3045807.
  9. Merchant AM, Zhu Z, Yuan JQ, Goddard A, Adams CW, Presta LG, Carter P (July 1998). "An efficient route to human bispecific IgG". Nature Biotechnology. 16 (7): 677–681. doi:10.1038/nbt0798-677. PMID 9661204. S2CID 41622760.(نیازمند آبونمان)
  10. Liu H, Saxena A, Sidhu SS, Wu D (2017-01-01). "Fc Engineering for Developing Therapeutic Bispecific Antibodies and Novel Scaffolds". Frontiers in Immunology. 8: 38. doi:10.3389/fimmu.2017.00038. PMC 5266686. PMID 28184223.