آرامگاه امامزاده عبدالله شوشتر
| آرامگاه امامزاده عبدالله شوشتر | |
|---|---|
 | |
| نام | آرامگاه امامزاده عبدالله شوشتر |
| کشور | ایران |
| استان | خوزستان |
| شهرستان | شوشتر |
| اطلاعات اثر | |
| نوع بنا | امامزاده |
| کاربری | زیارتی و گردشگری |
| کاربری کنونی | زیارتگاه |
| دورهٔ ساخت اثر | خلافت عباسیان |
| مالک فعلی اثر | سازمان اوقاف و امور خیریه |
| اطلاعات ثبتی | |
| شمارهٔ ثبت | ۳۴۶ |
| اطلاعات بازدید | |
| امکان بازدید | هست |
آرامگاه امامزاده عبدالله شوشتر یکی از آثار ملی ایران واقع در شهر شوشتر است. نسب این امامزاده به سجاد امام چهارم شیعیان می‌رسد. ساخت اولیه این بنا مربوط به دوره خلافت عباسی است و گمان می‌رود که بر روی خرابه‌های معبد آناهیتا ساخته شده‌است.[۱] این بنا به دلیل دوره زمانی ساخت (دوره انتقال از دوره سلجوقی-خوارزمشاهی به دوره ایلخانی)، ساختار شکلی، نوع گنبد و سابقه تاریخی گنبد به عنوان نمونه پیشگام در معماری ایران به شمار می‌رود. [۲] این بنا در کنار پل بند لشکر یکی از میراث جهانی یونسکو قرار دارد.
ویژگیهای بنا[ویرایش]
ساخت اولیه بنا مربوط به دوره المنتصر بالله خلیفه عباسی است و در قرن هفتم هجری (۶۲۹ ه ق) تجدید بنا شده است. درب اصلی در ضلع شمالی بنا قرار دارد و تزیینات داخلی بنا شامل کتیبه‌های گچی و سنگی و گچبریهای سلجوقی و صفوی است. این بنا گنبد مضرص و استوار دارد که خاص مناطق جنوبی ایران است. [۳] در این بنا آرایه‌ها و کتیبه‌هایی با قدمت ۸۰۰ سال موجود است. [۴]
نسب و درگذشت[ویرایش]
قاضی نورالله شوشتری در مجلس پنجم از کتاب مجالس المومنین و سید عبدالله جزایری در کتاب تذکره شوشتر از امامزاده عبدالله شوشتر با عنوان «عبدالله بن حسین بن علی اصغر بن زین‌العابدین» نام می‌برند. مولف تذکره شوشتر، سید عبدالله جزایری شوشتری نوشته است «گویند سر اوست که در شوشتر مدفون است و باقی اعضای او عضو عضو در بلاد متفرق گردیده است.» [۵] وی در سال ۲۴۶ هجری به دستور متوکل عباسی و به دست والی شوشتر به قتل رسید. [۶]
بنا شدن بر روی خرابه‌های معبد آناهیتا[ویرایش]
چنان که در پرونده ثبت سیستم آبی تاریخی شوشتر در سازمان جهانی یونسکو نوشته شده، بر بلندای صخره‌ای مشرف به نواحی اطراف، در محیطی آرام و سرسبز و با رودخانه‌ای که در کنار آن جاریست یک بنای مذهبی به نام بقعه امامزاده عبدالله واقع است. پل بند لشکر به عنوان یکی از کهن‌ترین دروازه‌های شهر شوشتر، در ضلع شرقی این بنای مذهبی واقع شده و دروازه شهر تاریخی لشکر (عسکر مکرم) بوده‌است. همه موارد یادشده، هنگام ساخت معبد الهه آناهیتا (الهه آب و باروری در ایران باستان) در دوران باستان مدنظر قرار می‌گرفته‌اند.[۱] از جمله موارد دیگری که این فرضیه را مورد تأیید قرار می‌دهد کشف مجمر (آتشدان) کوچکی در درون بقعه از جنس سنگ مرمر است. مردم شوشتر بر این اعتقاد بودند که اگر زن نازا بر روی این سنگ بنشیند و بر روی آن حرکت کند بارور خواهد شد. بدون شک ریشهٔ این باورها به گذشته و به آداب و رسوم باستانی مرتبط با آناهیتا بازمی‌گردد.[۱]
کشف گورهای اشکانی در نزدیکی آرامگاه[ویرایش]
در جریان مرمت پل بند لشکر در کنار آرامگاه امامزاده عبدالله توسط اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در سال ۱۳۸۷ خورشیدی، دو گور اشکانی در کنار پایه‌های پل کشف شد.[۷]
پانویس[ویرایش]
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ ژانویه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱۷ ژانویه ۲۰۲۱.
- ↑ «احمدی، عباسعلی و احمدی سیاهپوش، امین، تحولات کالبدی آرامگاه امامزاده عبدالله شوشتر نمودی از معماری ایرانی در گذر از دوره سلجوقی -خوارزمشاهی به دوره ایلخانی». مجله علمی پژوهشی معماری و شهرسازی ایران.
- ↑ «صفاران، الیاس و همکاران، بررسی آرایه‌های تزیینی امامزاده عبدالله شوشتر، دوفصلنامه دانشکده هنر شوشتر، شماره ۵» (PDF). دانشکده هنر شوشتر. بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۲۲ ژانویه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱۷ ژانویه ۲۰۲۱.
- ↑ «کتیبه‌های کوفی شوشتر مرمت شد». اداره کل میراث فرهنگی خوزستان. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ ژانویه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۱ ژانویه ۲۰۲۱.
- ↑ «پایگاه جامع امامزادگان ایران». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ ژانویه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱۷ ژانویه ۲۰۲۱.
- ↑ «امامزاده عبدالله شوشتر مرمت می‌شود». میراث آریا.[پیوند مرده]
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ ژوئن ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۳۱ ژانویه ۲۰۲۱.