ویکی‌پدیا:گزیدن مقاله‌های برگزیده/بیستون زیاری

بیستون زیاری

برگزیده شد

معیارهای برگزیدگی را دارد. ٪ مرتضا (بحث) ‏۲۶ آوریل ۲۰۲۲، ساعت ۱۴:۰۹ (UTC)

بحث زیر بسته شده است. لطفاً آن را تغییر ندهید. ادامهٔ دیدگاه‌ها باید در صفحهٔ بحث مناسب ثبت شوند. نباید ویرایش دیگری در این ریسه انجام شود.

---

بیستون زیاری (ویرایش • تاریخچه • بحث • پی‌گیری)

نامزدکننده: محک (بحث • مشارکت‌ها) ‏۱ سپتامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۶:۴۱ (UTC) مقاله‌ای کوتاه ولی جامع است. --محک ^📞 ‏۱ سپتامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۶:۴۱ (UTC)

آوانگاری برای تلفظ نام می تواند اضافه شود.--1234 (بحث) ‏۱۴ ژانویهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۷:۵۸ (UTC)

 1234 گرامی: بیستون (bistun) که قابلیت اعراب‌گذاری ندارد. برای بهستون هم جایی ندیدم که اعراب بگذارند ولی شخصاً همیشه بِهِستون (Behestun) خوانده‌ام. همین را اضافه کنم؟ محک ^📞 ‏۱۷ ژانویهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۷:۱۷ (UTC)

بیسُتون، بیسْتون گزینه های موجودند. --1234 (بحث) ‏۱۸ ژانویهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۹:۰۸ (UTC)

محک ^📞 ‏۲۰ ژانویهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۷:۲۱ (UTC)

@Kadamoo: سلام. با توجه به فعالیت شما در نامزد کردن مقالات ، خوب است خودتان هم برخی موارد مثل این را برای تسریع کار بررسی کنید.--سید (بحث) ‏۱۷ فوریهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۰۸:۰۵ (UTC)

@Sa.vakilian سلام جناب سید. به روی چشم. حتما. کادامو (بحث) ‏۱۷ فوریهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۳۴ (UTC)

@محک عزیز سلام. بررسی مقالهٔ شما برای تازه‌کاری چون من جسارت است. با این حال چند نکته‌ای که حین مطالعه‌اش به نظرم رسید را عرض می‌کنم:

1. از آنجایی که «بهستون» ممکن است به صورت Behsotun هم خوانده شود، بهتر است اعراب‌گذاری شود.
   • --محک ^📞 ‏۱۸ فوریهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۶:۰۴ (UTC)
2. در لید به زندگی شخصی بیستون اشاره‌ای نشده‌است. فقط یکی از ازدواج‌هایش ذکر شده که آن هم در دل مطلبی دیگر بوده‌است.
   • نیست!؟ پاراگراف دوم لید، جمله دوم این است: «او با یکی از دخترهای عضدالدوله، پسر ارشد رکن‌الدوله، ازدواج کرد» در معرفی تک‌کلمه‌ای دباج گیلی هم اضافه کردم که «پدرزن» بیستون است. --محک ^📞 ‏۱۸ فوریهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۶:۰۴ (UTC)
3. «تاریخ رویان اثر اولیاءالله آملی این کتاب در رابطه با تاریخ محلی رویان به زبان فارسی تألیف اولیاءالله آملی است.» نیاز به بازنویسی دارد.
   • --محک ^📞 ‏۱۸ فوریهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۶:۰۴ (UTC)
4. پیش‌زمینه می‌تواند سال‌های قبل از وشمگیر را هم شامل شود. قدرت‌های محلی آنجا در آن زمان و چگونگی سیطره و استقرار آل زیار مثلا. در این صورت بند اول پیش‌زمینه در بخشی با عنوان تبار دسته‌بندی شود و بند دومش هم برود ذیل سرگذشت بیستون.
   • --محک ^📞 ‏۱۸ فوریهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۶:۵۵ (UTC)
5. میان پسران وشمگیر، کدام بزرگ‌تر بودند؟ از سالار با عنوان «پسر بزرگ‌تر» و از لنگر با «پسر ارشد» یاد کرده‌اید.
   • احتمالاً یک نفر بودند و نام دیگر هموست. کمی جمله را اصلاح کردم که باعث ابهام نشود.--محک ^📞 ‏۱۸ فوریهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۶:۵۵ (UTC)
6. ابومحمد الناصر و علی بن کامه اگر سرشناسی ندارند، در متن به صورت کوتاه معرفی شوند.
   • در حال انجام... سرشناسی دارند ولی فرصت نکردم مقاله‌شان را بسازم. --محک ^📞 ‏۱۸ فوریهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۶:۵۵ (UTC)
7. در بخش «به قدرت رسیدن» گمان می‌کنم عضدالدوله بن رکن‌الدوله درست باشد. در ادامه از کدام خلیفه لقب گرفت؟
   • --محک ^📞 ‏۱۸ فوریهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۶:۵۵ (UTC)
8. «سکه‌های بیستون در شهرهای ساریه، آمل، جرجان، استرآباد، قومس و هوسم ضرب شده‌اند.» نام شهرها به مقاله‌شان پیوند شود.
   • --محک ^📞 ‏۱۸ فوریهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۶:۵۵ (UTC)
9. در قسمتی از بخش به قدرت رسیدن نوشته‌اید که ملقب شدن بیستون توسط خلیفه، نمی‌تواند به دستور عضدالدوله باشد. آخر بند آخر همین بخش اما نوشته‌اید ملقب شدن بیستون نشان از تسلط بوییان بر خلافت دارد. این مورد متناقض به نظر می‌رسد.
   • آخر بندی را به صورت نظر مورخ آوردم و از فکت خارج کردم. --محک ^📞 ‏۱۸ فوریهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۶:۵۵ (UTC)
10. در قسمت مرگ و میراث، از فخرالدوله نام برده شده. اگر منظور فخرالدوله دیلمی است، به مقاله‌اش پیوند شود.
    • --محک ^📞 ‏۱۸ فوریهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۶:۵۵ (UTC)
11. در منابع برای اشاره به «جرجان» از عبارت «گرگان» استفاده شده‌است؟
    • بله. جرجان و گرگان هر دو در منابع اولیه استفاده شده‌اند و جرجان شکل عربی شده این نام است.
12. در منابع، یادکردهای دانشنامه‌ها را با الگوی یادکرد کتاب بسازید بهتر است. به پارامترهای ناشر و سال نشر و غیره هم اشاره کنید. در منبع ملک‌زاده بیابانی، نام مجله و ناشر و شماره و دوره و این‌ها وارد نشده‌است.
    • چرا وقتی الگو:یادکرد دانشنامه داریم، از الگوی کلی‌تر کتاب استفاده کنیم؟! من به واسطه اینترنت و به صورت آنلاین به این دانشنامه‌ها دسترسی یافتم و برای همین اطلاعات نشر آن‌ها را ندارم.

عرض بنده تمام. موفق باشید جناب محک عزیز. کادامو (بحث) ‏۱۷ فوریهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۴:۵۳ (UTC)

مرسی --محک ^📞 ‏۱۸ فوریهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۶:۵۵ (UTC)

@محک خدا قوت بابت سرعت عمل. دربارهٔ مورد ۱۱ به نظرم به صورت یکدست از «جرجان» استفاده کنید بهنر است. چون خواننده در نگاه اول، «گرگان» را همان گرگان امروزی می‌پندارد.

در باب مورد ۱۲، الگوی یادکرد دانشنامه در ویرایشگر دیداری مشکل دارد. وقتی در فهرست منابع از آن استفاده می‌کنید، منبع بالایی‌اش را هم داخل الگوی خودش می‌کشاند!

البته این دو مورد صرفا پیشنهاد است.  :) کادامو (بحث) ‏۱۸ فوریهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۲۱:۳۹ (UTC)

@Kadamoo: سلام آیا بررسی شما ادامه دارد؟--سید (بحث) ‏۲۵ فوریهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۰۵:۰۰ (UTC)

@Sa.vakilian سلام. خیر. بررسی بنده تمام شده‌است. فقط دو مورد بالا انجام نشده که در حد پیشنهاد بود. باقی موارد اعمال شده‌اند. البته نیاز به بررسی ناظرین هم دارد. کادامو (بحث) ‏۲۵ فوریهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۰۷:۵۶ (UTC)

• منابع را بازنگری کردم تا آوانگاری نام بیستون را بیابم. در یک منبع وجود داشت که به ابتدای لید و جعبه افزودم. --محک ^📞 ‏۱۲ مارس ۲۰۲۲، ساعت ۱۵:۱۸ (UTC)

  کادامو: من خیلی تقلا کردم که مشکل الگوی یادکرد دانشنامه را بفهمم ولی متوجه منظورتان نشدم. بهرحال این از ضعف الگوست و باید توسط کاربران فنی حل شود. اگر اذیتتان می‌کند، بیشتر توضیح بدهید چه مشکلی دارد؛ گرچه من نتوانستم، ولی حتماً در وپ:قخ/فنی مطرح کنید، حل خواهد شد. بین گرگان و جرجان هم ترجیحاً استفاده از نام فارسیش را می‌پسندم، زیرا این شهر در آن دوره به فارسی گرگان نامیده می‌شد. محک ^📞 ‏۱۲ مارس ۲۰۲۲، ساعت ۱۵:۲۴ (UTC)

  @محک مشکل را در وپ:قخ/فنی مطرح کردم تا کاربران فنی‌کار حلش کنند. کادامو (بحث) ‏۱۲ مارس ۲۰۲۲، ساعت ۱۵:۵۴ (UTC)

@محک: جرجان همان گرگانه؟ اون وقت گرگانج و کهنه‌گرگانج چطور؟--سید (بحث) ‏۱۳ مارس ۲۰۲۲، ساعت ۱۵:۴۹ (UTC)

تقریبا همشون با هم فرق دارن

جرجان یا آن‌گونه که در فارسی بود، گرگان؛ الان گنبد کاووس نامیده میشه. این شهر و نامش قدمت زیادی دارند و به همراه آمل و ساری، تنها شهرهای پیش از اسلامند که همواره قابل سکونت بوده‌اند. در هرودوت نام هیرکانیا آمده که همریشه ورکانه است و هر دو این‌ها با زبان پهلوی ساسانی که در اون حیوان گرگ «ورک» نامیده می‌شد قابل قیاسند. جالبه که این نام در زبان‌های اروپایی هم ریشه مشابه دارد و wolf در اسکاندیناوی معادل vargen و امثالهم است. هنوز هم در شمال خودمان به گرگ «وِرگ» می‌گوییم. جرجان تعریب نازیبایی برای این نامست و حیف است در حالی که زبان فارسی خودمان ریشه نام را به این خوبی برای چند هزاره حفظ کرده، از تعریبش استفاده کنیم.

البته گرگان امروزی در طول تاریخ استرآباد نام داشت و تنها پس از رضا شاه پهلوی به گرگان تغییرنام داد. قبول دارم که اولیاحضرت کار تاریخ‌دوستان را کمی سخت کردند :)

گرگانج هم شهری است که نزدیک خرابه‌های کهنه‌گرگانج در ازبکستان (خوارزم) ساخته‌اند و ربطی به این‌ها نداره.— این پیام امضانشده را محک (بحث • مشارکت‌ها) نوشته‌است.

1. لید را قدری توسعه دهید.
2. لید نباید لینک قرمز داشته باشد.
3. منبع شناسی قدری نیاز به توسعه دارد. این یک منبع شناسی عمومی برای زیاریان است نه خاص بیستون. منابع اولیه را از ثانویه تفکیک کنید و قدری درباره اطلاعات و موضع آنها نسبت به بیستون توضیح دهید. جای سکه شناسی هم در این بخش خالی است.
4. در بخش پیش زمینه قدری درباره شرایط ایران در آستانه حکومت بیستون توضیح دهید.
5. در لید گفته شده لشکر سامانی از قابوس حمایت کرد. من چنین چیزی را در متن نیافتم.
6. اطلاعات بخش به قدرت رسیدن قدری نامرتب است. به نظرم یک زیربخش به موضوع اختلاف با قابوس و تثبیت حکومت اختصاص دهید . یک زیربخش هم به ارتباط با بوییان و خلیفه.

گویا هیچ اطلاع بیشتری از اقدامات وی در دست نیست. درست است؟--سید (بحث) ‏۲۲ مارس ۲۰۲۲، ساعت ۱۵:۵۸ (UTC)

 سید گرامی: همه موارد انجام شد. منابع دیگری هم دیدم که همین مطالب را تکرار کرده‌اند که لازم ندیدم به مقاله اضافه کنم ولی اطلاعات بیشتر از این جایی ندیدم. --محک ^📞 ‏۲۹ مارس ۲۰۲۲، ساعت ۱۵:۴۴ (UTC)

تشکر. فقط در بخش منبع شناسی تنها منبع اولیه تجارب الامم است! یعنی هیچ یک از مورخان سده چهارم به موضوع نپرداخته اند!--سید (بحث) ‏۳۰ مارس ۲۰۲۲، ساعت ۰۳:۰۰ (UTC)

 سید گرامی: خیر. به تاریخ یمینی مشکوک بودم که با رجوع به پی‌دی‌اف آن، دیدم چیزی درباره بیستون ندارد و حکایت قابوس را از مشکلاتش با عضدالدوله آغاز کرده.

البته ابن اسفندیار و ابن اثیر هم مطالبی خارج از آنچه بن مسکویه گفته در خود دارند که دست اول محسوب می‌شوند ولی این‌ها دیگر معاصر بیستون نیستند. العبر ابن خلدون را مطمئن نیستم، ولی آنگونه که میترا مهرآبادی گفته، شاید آن هم مطالبی داشته باشد.محک ^📞 ‏۳۰ مارس ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۵۶ (UTC)

@محک: خیلی ممنون. پس یک منبع اولیه دیگر هم باید وجود داشته باشد وگرنه آن دو مورخ با فاصله چند صد سال چطور توانسته اند مطالبی بیفزایند؟--سید (بحث) ‏۳۱ مارس ۲۰۲۲، ساعت ۱۲:۴۹ (UTC)

 سید گرامی: گرچه در منبع‌شناسی مهرآبادی و مفرد چیز زیادی درباره گردیزی نبود ولی گردیزی را هم با توجه به این که دانشنامه بزرگ اسلامی و ایرانیکا از او نقل کرده‌اند، افزودم. نمی‌دانم بهترست بین تاریخ‌های عمومی باشد یا پس از مسکویه بیاید؟ احتمالاً پاسخ سؤال شما باید در این کتاب نهفته باشد.

یک مشورت هم می‌خواهم؛ به نظرتان بخش پیش‌زمینه برای اشاره به وضع آل بویه کافی است یا درباره وضع داخلیشان هم چیزی بنویسم؟ با مقایسه سال‌های حکومت امیران بویی و زیاری می‌شود فهمید بیستون زمانی حکومت می‌کرد که رکن‌الدوله حسن و معزالدوله احمد قلمرو بویی را به دو نیمه متحد شرقی-غربی تقسیم کرده بودند، زیرا عضدالدوله تحت نظر رکن‌الدوله ارث عمادالدوله علی را صاحب شده بود. دقیقاً سال‌مرگ بیستون و رکن‌الدوله یکی است و همین بلای جان قابوس زیاری شد. محک ^📞 ‏۳۱ مارس ۲۰۲۲، ساعت ۱۵:۵۵ (UTC)

تقریبا خوبه. البته مقاله نیازمند یک گاهشمار است که می توان در آن گاهشمار این تقارن را هم نشان داد.--سید (بحث) ‏۲ آوریل ۲۰۲۲، ساعت ۰۶:۱۱ (UTC)

در حال انجام... پیشنهاد عالی است! محک ^📞 ‏۲ آوریل ۲۰۲۲، ساعت ۱۸:۳۸ (UTC)

 سید گرامی: محک ^📞 ‏۲ آوریل ۲۰۲۲، ساعت ۱۸:۵۲ (UTC)

@مرتضا: سلام. لطفا شما هم مقاله را بررسی و جمع بندی بفرمایید.--سید (بحث) ‏۱۴ آوریل ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۴۷ (UTC)

@مرتضا: سلام. چه خبر از بررسی و جمع بندی این مقاله؟--سید (بحث) ‏۲۱ آوریل ۲۰۲۲، ساعت ۰۷:۳۱ (UTC)

درود. چند روز پیش مطالعه اش را شروع کردم، اما فرصت نشده که وقت زیادی بگذارم. سعی می کنم این هفته کار را انجام دهم. ٪ مرتضا (بحث) ‏۲۴ آوریل ۲۰۲۲، ساعت ۰۶:۰۸ (UTC)

امشب فرصت شد و مقاله را خواندم و ویراستاری کردم. فقط یک نکته: به نظرم ظهیرالدوله در لید نباید بولد باشد. نکته دیگری نیست و اگر شما نکته دیگری ندارید، آماده جمع بندی ام. ٪ مرتضا (بحث) ‏۲۴ آوریل ۲۰۲۲، ساعت ۱۹:۱۴ (UTC)

محک ^📞 ‏۲۵ آوریل ۲۰۲۲، ساعت ۱۶:۵۳ (UTC)

---

بحث بسته شده است. لطفاً آن را تغییر ندهید. ادامهٔ دیدگاه‌ها باید در صفحهٔ بحث مناسب ثبت شوند. نباید ویرایش دیگری در این ریسه انجام شود.