مخاط قلیایی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

مخاط قلیایی مایعِ غلیظی است که در بدنِ جانداران ساخته و ترشح می‌شود که در محیط‌های اسیدی مانند معده، از بافتِ درمعرض محافظت می‌کند.[۱]

مواد[ویرایش]

مخاطی که عملکرد محافظتی در برابر محیط‌های اسیدی دارد عموماً گران‌رَویِ بالایی دارد، اگرچه ضخامت و گران‌رویِ لایهٔ مخاطی می‌تواند بنابر عوامل متعددی متفاوت باشد. مثلا ضخامتِ مخاط قلیایی در معده با گشادشدنِ معده (بازشدنِ معده)، افزایش می یابد.[۲] سطح pH مخاط نیز در گران‌رویِ آن نقش دارد چون سطوح pH بالاتر، گران‌روی مخاط را کمتر می‌کنند.[۱] همچنین عوامل مهاجمی مانند هلیکوباکتر پیلوری که باعث زخم معده می‌شود، می‌توانند PH مخاط را تغییر دهند تا مخاط به اندازه کافی انعطاف‌پذیر و رقیق شود.[۳] همچنین قرارگرفتن در معرض هوای اتمسفر هم باعث افزایش سطح pH مخاط قلیایی می‌شود.[۴]

در انسان[ویرایش]

در انسان، مخاط قلیایی در چندین اندام وجود دارد و با خاصیت قلیایینِگی و گران‌روی بالا موجب محافظت می‌شود. مخاط قلیایی در چشم، معده، بزاق و دهانهٔ رحم انسان وجود دارد. [۵]

در معده، مخاط قلیایی را غدد معده در لایهٔ مخاط معده ترشح می‌کنند. ترشحِ این مخاط قلیایی برای محافظت از غشای مخاطیِ معده در برابر اسیدِ آزادشده برای گوارش، ضروری است.[۶] زخم‌ها می‌توانند در نتیجهٔ آسیبِ واردشده به سد مخاطی معده ایجاد شوند. نشان داده شده‌است که زخمِ دوازدهه در جاهایی ایجاد می‌شود که در تماس مستقیم با پپسین و اسیدها است.[۷] برای جلوگیری از آسیب و محافظت از اپیتلیوم مخاطی، ترشحات مخاط قلیایی در دستگاه گوارش، هنگام خوردن غذا افزایش می‌یابند.[۶]

در دهانهٔ رحم، مخاط قلیایی، دارای خواص باکتری‌کشی برای محافظت از دهانه رحم، خودِ رحم، حفره صفاقی و واژن در برابر میکروب‌ها است.[۸]

منابع[ویرایش]

  1. ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ Hwang, S. H.; Litt, M.; Forsman, W. C. (1969). "Rheological Properties of Mucus". Rheologica Acta. 8 (4): 439. doi:10.1007/BF01976227.
  2. ↑ Bickel, Martin; Kauffman, Gordon L. (April 1981). "Gastric gel mucus thickness: Effect of distention, 16,16-dimethyl prostaglandin E2, and carbenoxolone". Gastroenterology. 80 (4): 770–775. doi:10.1016/0016-5085(81)90139-6. PMID 6162705.
  3. ↑ Celli, Jonathan P.; Turner, Bradley S.; Afdhal, Nezam H.; Keates, Sarah; Ghiran, Ionita; Kelly, Ciaran P.; Ewoldt, Randy H.; McKinley, Gareth H.; So, Peter; Erramilli, Shyamsunder; Bansil, Rama (25 August 2009). "Helicobacter pylori moves through mucus by reducing mucin viscoelasticity". Proceedings of the National Academy of Sciences. 106 (34): 14321–14326. Bibcode:2009PNAS..10614321C. doi:10.1073/pnas.0903438106. PMC 2732822. PMID 19706518. S2CID 1092202.
  4. ↑ Correa, C.H.M.; Mattos, A.L.G.; Ferrari, A.N. (June 2001). "In situ variation of cervical mucus pH during exposure to atmospheric air". Brazilian Journal of Medical and Biological Research. 34 (6): 767–770. doi:10.1590/S0100-879X2001000600011. PMID 11378666.
  5. ↑ Wang, Ying-Ying; Lai, Samuel K.; Ensign, Laura M.; Zhong, Weixi; Cone, Richard; Hanes, Justin (2013). "The Microstructure and Bulk Rheology of Human Cervicovaginal Mucus Are Remarkably Resistant to Changes in PH". Biomacromolecules. 14 (12): 4429–435. doi:10.1021/bm401356q. PMC 3918948. PMID 24266646.
  6. ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام :2 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  7. ↑ "Duodenal Ulcer". The British Medical Journal. 2 (5456): 291–292. 1965. doi:10.1136/bmj.2.5456.291-a. JSTOR 25403227. PMC 1845815. PMID 20790630.
  8. ↑ "An Epitome of Current Medical Literature". The British Medical Journal. 2 (2070): 33–36. 1900. JSTOR 20265592.
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=مخاط_قلیایی&oldid=39218999»