زین‌العابدین شریفی قزوینی

برای خوشنویس دیگری با نام زین‌العابدین قزوینی معروف به معجزنگار، زین‌العابدین قزوینی را ببینید.

زین‌العابدین شریفی قزوینی ملقب به صدرالکتّاب و ملک الخطاطین فرزند «محمد شریف» از خوشنویسان برجسته سدهٔ اخیر در نستعلیق و شکسته نستعلیق است.

زین‌العابدین شریفی از شاگردان استادان نام‌آوری چون محمد رضا کلهر و عمادالکتاب بوده‌است. او از منشیان دربار ناصرالدین شاه بود که هنگام مسافرت شاه به اصفهان به سال ۱۲۶۵ همراه ملتزمین رکاب او نیز به اصفهان رفته و ظاهراً در دوره مظفرالدین شاه در زمره مستوفیان و کاتبان درباری در وزارت انطباعات به خدمت دولتی اشتغال داشته‌است.

شریفی مردی دیندار و در لباس زهد و تقوی زندگی می‌کرد و چون پای بند به لباس خود بوده در سال ۱۳۲۰ شمسی بر اثر سخت‌گیری‌هائی که در تهران در این زمینه می‌شد به خراسان مهاجرت و در آنجا خطاطی را حرفه خود ساخت و زندگی خود را از حق‌الکتابه مختصر که عایدش می‌شد می‌گذراند.

فرزند او جواد شریفی نیز از خوشنویسان پیشکسوت معاصر می‌باشد. او در تهران به خوشنویسی اشتغال داشت و آثار مختلف چاپ سنگی از او باقی است. آثارش از ۱۳۲۰ تا ۱۳۳۲ ه‍. ق دردست است از این رو درگذشتش را پس از ۱۳۳۲ ه‍. ق می‌دانند. خوشنویس نامدار عمادالکتاب در سیاه‌مشقی که تاریخ ۲۳ آذر ۱۳۱۰ شمسی (همزمان با ۴ شعبان ۱۳۵۰ قمری) را دارد و در کتاب مرقع زرین چاپ شده از اینکه خبر فقدان ملک‌الخطاطین را شنیده اظهار تاسف کرده است از این رو می‌توان تاریخ درگذشت او را اندکی پیش از این زمان دانست.

آثار

برخی از آثار باقی‌مانده او بدین شرح است:

• دیوان حیکم نظامی
• سفرنامه عراق عجم ناصرالدین شاه
• مثنوی پیر و جوان نصیری
• حدیث کسا منظوم
• کتاب قطوف الربیع فی الصنوف البدیع
• پارسی تألیف ادیب الممالک فراهانی
• کتاب الدراالنجفیه ۸. دیوان سعدی
• گفتار فرهنگستان پارسی تألیف ادیب الممالک فراهانی
• روزنامه تربیت
• قانون الریاضه فی سبیل‌الهدایه
• دیوان حکیم سوری
• بستان السیاحه
• ابدع البدایع شمس العلما
• مثنوی گنج زر
• تاریخ منطقی
• نامه احمدی
• دیوان حافظ
• احسن الاخلاق
• رساله قانون اساسی کشور
• ترکی در حال احتضار
• دیوان صفی علیشاه
• دیوان کامل وحشی
• دیوان محیط قمی
• کتاب جغرافی
• روزنامه شرافت.

منابع

• فضایلی، حبیب‌الله. اطلس خط. انتشارات مشعل اصفهان. چاپ دوم، اصفهان۱۳۶۲ش
• زعیمی، خسرو. «از نستعلیق تا نستعلیق». ماهنامه هنر و مردم، دوره ۱۶، ش ۱۸۱، آبان ۱۳۵۶ش
• قلیچ‌خانی، حمیدرضا (۲۷ خرداد ۱۳۸۹). «فهرست خوشنویسان دوران قاجار تا معاصر». پایگاه اطلاع‌رسانی خوشنویسی ایران. دریافت‌شده در ۳ دی ۱۳۸۹.
• «میرزا زین‌العابدین شریفی قزوینی». وب‌گاه ویستا. دریافت‌شده در ۳ دی ۱۳۸۹.
• مرقع زرین؛ اوراقی زرین از استادان خوشنویس. گردآورنده: اویس وفسی. ناشر: اطلاعات. چاپ اول، نوروز ۱۳۶۵.