دگرگشنی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

دگرگشنی (به انگلیسی: Allogamy) یا لقاح متقابل (cross-fertilization) عبارت است از لقاح تخمک از یک فرد با اسپرم از فرد دیگر.[۱][۲] در مقابل، خودگشنی اصطلاحی است که برای خودباروری استفاده می‌شود.[۱] در انسان، رویداد باروری (لقاح) نمونه‌ای از دگرگشنی است. خودباروری در جانداران نرماده (هرمافرودیت) رخ می‌دهد که در آن دو گامت که در لقاح به هم می‌پیوندند از یک فرد می‌آیند.[۳] این امر در گیاهان (به تکثیر جنسی در گیاهان نگاه کنید) و تک‌یاخته‌ای‌های خاص رایج است.[۴][۵]

در گیاهان، دگرگشنی به‌طور خاص به معنای استفاده از گرده یک گیاه برای بارور کردن گل در گیاه دیگر و معمولاً مترادف با اصطلاح «لقاح متقابل» یا «گرده‌افشانی متقاطع» (برون‌گشنی) است.[۴] اصطلاح اخیر را می‌توان به‌طور خاص‌تر به معنای تبادل گرده بین گونه‌های مختلف گیاهی یا حتی گونه‌های مختلف گیاهی (که در آن اصطلاح «دورگه‌سازی متقابل» استفاده می‌شود) به جای صرفاً بین افراد مختلف استفاده کرد.[۶]

انگل‌هایی که چرخه‌های زندگی پیچیده‌ای دارند می‌توانند از مراحل متناوب تولید مثل دگرگشنی و خودگشنی عبور کنند، و توصیف یک مرحله دگرگشنی که تاکنون ناشناخته است، می‌تواند یافته‌ای مهم با پیامدهایی برای بیماری‌های انسانی باشد.[۷]

منابع[ویرایش]

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ Martin, Elizabeth MartinElizabeth; Hine, Robert HineRobert (2015-09-17), Martin, Elizabeth; Hine, Robert (eds.), "fertilization", A Dictionary of Biology (به انگلیسی), Oxford University Press, doi:10.1093/acref/9780198714378.001.0001/acref-9780198714378-e-1662#, ISBN 978-0-19-871437-8, retrieved 2022-03-16
  2. "cross-fertilization". www.britannica.com (به انگلیسی). Encyclopaedia Britannica. Retrieved 2022-03-16.
  3. Jarne, Philippe; Finot, Luc; Delay, Bernard; Thaler, Louis (1991). "Self-Fertilization Versus Cross-Fertilization in the Hermaphroditic Freshwater Snail Bulinus globosus". Evolution. 45 (5): 1136–1146. doi:10.2307/2409721. ISSN 0014-3820.
  4. ۴٫۰ ۴٫۱ Lloyd, David G.; Schoen, Daniel J. (1992). "Self- and Cross-Fertilization in Plants. I. Functional Dimensions". International Journal of Plant Sciences. 153 (3): 358–369. ISSN 1058-5893. خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام «:1» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  5. Mikami, Kazuyuki (2000), Tarín, Juan J.; Cano, Antonio (eds.), "Fertilization in Protozoa", Fertilization in Protozoa and Metazoan Animals: Cellular and Molecular Aspects (به انگلیسی), Berlin, Heidelberg: Springer: 1–25, doi:10.1007/978-3-642-58301-8_1, ISBN 978-3-642-58301-8, retrieved 2022-03-16
  6. Arriola, Paul E.; Ellstrand, Norman C. (1997). "Fitness of Interspecific Hybrids in the Genus Sorghum: Persistence of Crop Genes in Wild Populations". Ecological Applications. 7 (2): 512–518. doi:10.2307/2269516. ISSN 1051-0761.
  7. Baird, Wm. Vance; Riopel, James L. (1986). "Life History Studies of Conopholis americana (Orobanchaceae)". The American Midland Naturalist. 116 (1): 140–151. doi:10.2307/2425946. ISSN 0003-0031.