مفهوم فازی (مبهم)

مفهوم فازی(مبهم) یک مفهوم است که مرزهای کاربرد آن، به جای آن که یک بار برای همیشه معین شود، می تواند به طرز شایان ملاحظه ای مطابق زمینه یا شرایط متغیر باشد. ^[۱] این به آن معناست که این مفهوم به نوعی گنگ، و فاقد معنای ثابت و دقیق است، بدون اینکه در مجموع غیرواضح یا بی معنی باشد. ^[۲] مفهوم فازی معنای صریحی دارد که تنها می تواند با توضیح و مشخصات بیشتر، شامل تعریف دقیق تری از زمینه ای که این مفهوم در آن استفاده شد، واضح تر شود. بررسی مشخصه های مفاهیم فازی و زبان فازی، معناشناسی فازی نامیده می شود. ^[۳] مخالف"مفهوم فازی(مبهم)"، "مفهوم واضح" (همان مفهوم دقیق) است.

یک مفهوم فازی به عنوان مفهومی "تا حدودی قابل اجرا" در یک موقعیت توسط دانشمندان شناخته می شود. به آن معنا که این مفهوم درجه بندی هایی از میزان اهمیت یا نامشخص بودن (متغیر) مرزهای کاربرد را دارا است. یک گزاره فازی عبارتی است که "تا حدودی" درست می باشد، و آن حدود را اکثرا می توان توسط یک مقدار مدرج نشان داد. این اصطلاح این روزها به معنای عام‌تر و رایج‌تر، در مقابل معنای فنی آن، برای اشاره به مفهومی که به هر دلیلی «نسبتاً مبهم» است استفاده می‌شود.

در گذشته، حتی خود ایده استدلال به وسیله مفاهیم فازی با مقاومت کلانی از سوی نخبگان دانشگاهی مواجه شد. آنها نمی خواستند استفاده از مفاهیم مبهم در پژوهش یا برهان را تایید کنند. با این وجود، اگرچه امکان دارد مردم از آن مطلع نباشند، از دهه 1970 به بعد استعمال مفاهیم فازی در همه جنبه‌های زندگی افزایش عظیمی یافته است. این افزایش علی الخصوص به سبب پیشرفت در مهندسی الکترونیک، ریاضیات فازی و برنامه نویسی کامپیوتر دیجیتال می باشد. فن آوری نوین اجازه می دهد تا استنتاج و نتیجه گیری های بسیار پیچیده ای در مورد "تغییرهای یک موضوع" پیش بینی و در یک برنامه معین شود. ^[۴]

شیوه های محاسباتی فازی عصبی نوین، تشخیص، سنجش و واکنش به درجه‌بندی‌های دقیق میزان اهمیت را با ریزبینی فوق العاده ای ممکن می‌سازد. ^[۵] این به آن معناست که مفاهیم عملا مفید را، حتی اگر هرگز در حالت عادی این مفاهیم به طور موشکافانه تعریف نشده باشند، می توان کدگذاری کرد و برای انواع کارها مورد استفاده قرار داد. امروزه مهندسان، آماردانان، و برنامه نویسان اغلب مفاهیم فازی را به صورت ریاضی با استفاده از منطق فازی، مقادیر فازی، متغیرهای فازی و مجموعه های فازی نمایش می دهند. ^[۶]

ریشه ها

مسائل گنگ و مبهم محتملا بی وقفه در سرگذشت بشر وجود داشته است. ^[۷] از تاریخ باستان، فیلسوفان و دانشمندان در مورد این نوع مسائل تفکر کرده اند.

پارادوکس کپه ها (سوریت ها)

پارادوکس کپه های باستانی ابتدا این مسئله ی منطقی را مطرح کرد که چگونه می‌توانیم به درستی آستانه‌ای را که در آن تغییری در درجه‌بندی کمی، تبدیل به تفاوت کیفی یا طبقه‌ای می‌شود را مشخص کنیم. ^[۸] با برخی از روال های فیزیکی، شناسایی این آستانه به نسبت ساده است. به عنوان مثال، آب در صد درجه سانتی گراد یا دویست و دوازده درجه فارنهایت به بخار تبدیل می شود (نقطه جوش تا حدی به فشار اتمسفر بستگی دارد که در ارتفاعات بالاتر کاهش می یابد).

با وجود بسیاری از روال ها و درجه بندی های دیگر، با این حال مکان یابی نقطه ی تغییر بسی مشکل تر است و نسبتا مبهم و گنگ باقی می ماند. بدین نحو، مرزهای بین چیزهای کیفی متمایز ممکن است نامشخص باشد: ما می دانیم که مرزهایی وجود دارد، اما نمی توانیم آنها را به طور دقیق مشخص کنیم.

مطابق اندیشه مدرن مغالطه پیوسته، این حقیقت که یک گزاره تا حدودی غیرواضح است خود به خود به معنای بی اعتباری و بی ارزشی آن گزاره نیست. پس مسئله به این تبدیل می شود که چگونه می توانیم نوع اعتباری که گزاره شاملش می شود را اثبات کنیم و تحقق ببخشیم.

منابع

↑ Susan Haack, Deviant logic, fuzzy logic: beyond the formalism. Chicago: University of Chicago Press, 1996.
↑ Richard Dietz & Sebastiano Moruzzi (eds.), Cuts and clouds. Vagueness, Its Nature, and Its Logic. Oxford University Press, 2009; Delia Graff & Timothy Williamson (eds.), Vagueness. London: Routledge, 2002.
↑ Timothy Williamson, Vagueness. London: Routledge, 1994, p. 124f; Lotfi A. Zadeh, "Quantitative fuzzy semantics". Information Sciences, Vol. 3, No. 2, April 1971, pp. 159-176.
↑ Bart Kosko, Fuzzy Thinking: The New Science of Fuzzy Logic. New York: Hyperion, 1993; Bart Kosko, Heaven in a chip: fuzzy visions of society and science in the digital age. New York: Three Rivers Press, 1999; Daniel McNeill & Paul Freiberger, Fuzzy Logic: The Revolutionary Computer Technology that Is Changing Our World. New York: Simon & Schuster, 1994. Charles Elkan, "The paradoxical success of fuzzy logic." IEEE Expert, August 1994. A useful overview of the field is provided in: Radim Bělohlávek, Joseph W. Dauben & George J. Klir, Fuzzy Logic and Mathematics: A Historical Perspective. Oxford University Press, 2017.
↑ A useful overview is provided in: Enrique Ruspini et al. Handbook of fuzzy computation. Bristol & Philadelphia: Institute of Physics Publishing, 1998.
↑ Radim Behlohlavek & George J. Klir (eds.), Concepts and fuzzy logic. Cambridge, Mass.: MIT Press, 2011.
↑ Rudolf Seising et al., On fuzziness: homage to Lotfi A. Zadeh, Vol. 2. Heidelberg: Springer, 2013, p. 656; Ellen Christiaanse, "1.5 million years of information systems; from hunters-gatherers to the domestication of the networked computer". In: David Avison et al., The past and future of information systems: 1976-2006 and beyond. New York: IFIP/Springer, 2006, pp. 165-176.
↑ Rosanna Keefe & Peter Smith, Vagueness: a reader. Cambridge, Mass.: MIT Press, 1996.

لینک های خارجی

[1] Susan Haack, Deviant logic, fuzzy logic: beyond the formalism. Chicago: University of Chicago Press, 1996.

[2] Richard Dietz & Sebastiano Moruzzi (eds.), Cuts and clouds. Vagueness, Its Nature, and Its Logic. Oxford University Press, 2009; Delia Graff & Timothy Williamson (eds.), Vagueness. London: Routledge, 2002.

[3] Timothy Williamson, Vagueness. London: Routledge, 1994, p. 124f; Lotfi A. Zadeh, "Quantitative fuzzy semantics". Information Sciences, Vol. 3, No. 2, April 1971, pp. 159-176.

[4] Bart Kosko, Fuzzy Thinking: The New Science of Fuzzy Logic. New York: Hyperion, 1993; Bart Kosko, Heaven in a chip: fuzzy visions of society and science in the digital age. New York: Three Rivers Press, 1999; Daniel McNeill & Paul Freiberger, Fuzzy Logic: The Revolutionary Computer Technology that Is Changing Our World. New York: Simon & Schuster, 1994. Charles Elkan, "The paradoxical success of fuzzy logic." IEEE Expert, August 1994. A useful overview of the field is provided in: Radim Bělohlávek, Joseph W. Dauben & George J. Klir, Fuzzy Logic and Mathematics: A Historical Perspective. Oxford University Press, 2017.

[5] A useful overview is provided in: Enrique Ruspini et al. Handbook of fuzzy computation. Bristol & Philadelphia: Institute of Physics Publishing, 1998.

[6] Radim Behlohlavek & George J. Klir (eds.), Concepts and fuzzy logic. Cambridge, Mass.: MIT Press, 2011.

[7] Rudolf Seising et al., On fuzziness: homage to Lotfi A. Zadeh, Vol. 2. Heidelberg: Springer, 2013, p. 656; Ellen Christiaanse, "1.5 million years of information systems; from hunters-gatherers to the domestication of the networked computer". In: David Avison et al., The past and future of information systems: 1976-2006 and beyond. New York: IFIP/Springer, 2006, pp. 165-176.

[8] Rosanna Keefe & Peter Smith, Vagueness: a reader. Cambridge, Mass.: MIT Press, 1996.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]