پرش به محتوا

معادله هامت

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

معادله هامت (به انگلیسی: Hammet Equation) ، رابطه‌ای در شیمی‌فیزیک آلی است که سرعت واکنش و ثابت تعادل در نوع مشخصی از واکنش‌های آلی را به هم مرتبط می‌سازد.

لوییس هامت

[ویرایش]

مطالعات محققی به نام لوییس هامت (۱۸۹۴-۱۹۸۷) نشان داد که بین ویژگی های الکترونی اسیدها و بازهای آلی با ثابت های تعادل و واکنش‌پذیری آنها ارتباط مستقیمی وجود دارد.

تشریح معادله

[ویرایش]

معادله به صورت زیر است:

در اینجا K ثابت تعادل، K0 ثابت تعادل برای اتم هیدروژن (مرجع)، ρ ثابت واکنش و σ ثابت جانشینی است. در مواردی که گروه استخلافی ، ویژگی الکترون‌کشندگی دارد، مثل گروه نیترو، ثابت تعادل افزایش پیدا می کند و بسته به موقعیتی که این گروه جانشین شده روی حلقه آروماتیک انتخاب می کند - متا یا پارا - این اختلاف بیشتر می شود.

در موردی که گروه استخلافی الکترون‌دهنده مثل اتیل به حلقه آروماتیک متصل شده است ثابت تعادل کاهش پیدا کرده است.

استخلاف‌های گوناگون

[ویرایش]

مقدار ثابت جانشینی برای گروه‌های استخلافی گوناگون:

ثابت‌های استخلافی پارا و متا[۱]
گروه جانشین‌شونده اثر پارا اثر متا
دی‌متیل‌آمین -۰٫۸۳ -۰٫۲۱۱
آمینو -۰٫۶۶ -۰٫۱۶۱
متوکسی -۰٫۲۶۸ +۰٫۱۱۵
اتوکسی -۰٫۲۵ +۰٫۰۱۵
متیل -۰٫۱۷۰ -۰٫۰۶۹
هیچ‌یک ۰٫۰۰۰ ۰٫۰۰۰
فلوئور +۰٫۰۶۲ +۰٫۳۳۷
کلرو +۰٫۲۲۷ +۰٫۳۷۳
برمو +۰٫۲۳۲ +۰٫۳۹۳
یدو +۰٫۲۷۶ +۰٫۳۵۳
سیانو +۰٫۶۶ +۰٫۵۶
نیترو +۰٫۷۷۸ +۰٫۷۱۰

نگارخانه

[ویرایش]

منابع

[ویرایش]
  1. Louis P. Hammett (1935). "Some Relations between Reaction Rates and Equilibrium Constants". Chem. Rev. 17 (1): 125–136. doi:10.1021/cr60056a010.