قلم شوشتری

قلم شوشتری نوعی قلم نی است که از گذشته تا کنون مشهور بوده و علاوه بر ایران، تا عثمانی و هندوستان صادر می‌شده‌است. سید نعمت‌الله جزایری نویسنده دوره صفوی در قرن دوازدهم هجری نوشته‌است: «قلم از خواص آنجا [شوشتر] است که به همه بلاد عالم از آنجا برند.»

قلم‌‌نی تراشیده در ضخامت‌های گوناگون

میرزا عبداللطیف شوشتری سفرنامه‌نویس دوره قاجار در کتاب خود می‌نویسد: «قلم از خواص آنجا [شوشتر] است که در جای دیگر نمی‌شود و هر جای عالم که قلم به مصرف می‌رسد از آنجا [شوشتر] می‌برند.»

فرصت شیرازی نویسنده و ادیب دوره قاجار نیز در کتاب خود می‌نویسد: «شوشتر پایتخت خوزستان است و قلم در آنجا خوب می‌روید.» عبدالغفار نجم‌الدوله از نویسندگان و معلمان مدرسه دارالفنون در دوره قاجار نیز در سفر به شوشتر در سال ۱۳۰۶ هجری قمری از قلم معروف شوشتر نام برده‌است.

قلم شوشتری در ادبیات فارسی

قلم شوشتری به دلیل کیفیت و ظرافت و استحکام بالا، جایگاه ویژه‌ای در ادبیات فارسی داشته است. انوری در شعر خود می‌گوید:

انوری:

مرکب آید از تبریز توقیع منیرت را

قلم آید از شوشتر، قلمدان ز اصفهان بادت

قاآنی در قصیده ۲۰ و قطعه ۹۷ اشعارش چنین می‌سراید:

قاآنی:

به دستم شد آن شوشتر خامه (قلم) جنبان

چو در دست بربط نوازان مضارب

فصّاد نیستم ولی ای شُشتری قلم

در سفک خون خصم تو ماند به نشترم

کشت و فرآوری نی در دوره معاصر

در دوره معاصر نیز نی در شوشتر کشت شده و پس از برداشت و فرآوری بصورت قلم‌نی درآمده به فروش می‌رسد. احیا و تولید قلم‌نی شوشتری در دوران معاصر توسط عباس نژادفتحی، پژوهشگر فرهنگی، صورت گرفته‌است.

جستارهای وابسته

• قلم‌نی
• شوشتر