دفاع اجتماعی

اصطلاح دفاع اجتماعی جهت توضیح اقدام غیرنظامی توسط جامعه یا گروه اجتماعی، به خصوص در چارچوب کارزار مداوم در برابر حمله خارجی یا حکومت دیکتاتوری یا آمادگی برای کارزاری در صورت حمله یا تجاوز خارجی می‌باشد. اصطلاحات تقریباً مترادف گوناگونی از قبیل "دفاع بی خشونت"، "دفاع مدنی"، "دفاع شهروندمحور" و "دفاع از طریق مقاومت مدنی" نیز وجود دارد. با در نظر گرفتن هر اصطلاحی، این رهیافت دربرگیرنده آمادگی‌هایی برای استفاده از گستره‌ای از اقدامات مختلف - که می‌تواند در مقاطع مختلف مقاومت بی خشونت و مقاومت مدنی برشمرده شود – جهت دفاع ملی در برابر اشغالگری، کودتا و سایر تهدیدات باشد.
نوشته‌های در این ارتباط شامل آثار تئودور اربرت (آلمان)^[۱]، برایان مارتین (استرالیا)^[۲]، آدام رابرتز (بریتانیا)^[۳]، جین شارپ (ایالات متحده)^[۴]، هاینز وِچِرا (اتریش)^[۵] و بسیاری دیگر^[۶] می‌شود.

کاربرد ایده در کشورهای خاص

تعدادی از مطالعات صورت گرفته، به‌کارگیری ایده سیاست دفاعی مبتنی بر مقاومت مدنی را برای کشورهای خاصی امکان‌پذیر در نظر گرفته‌است. در کشور بریتانیا، در سال ۱۹۵۹ فرمانده سِر استفان کینگ هال از خلع سلاح هسته‌ای یک جانبه از سوی بریتانیا پشتیبانی کرد، و مدل جایگزینی را ارائه نمود که حاوی تکیه بر نیروهای متعارف بعلاوهٔ یک "سیستم دفاعی بی خشونت در برابر خشونت" بود.^[۷] در سال ۱۹۸۳ یک نهاد مستقل غیردولتی در بریتانیا (کمیسیون دفاع جایگزین) این ایده را به طول کامل مورد بررسی قرار داده و امکاناتی را در آن مشاهده کرد که با اقبال کشورهای عضو پیمان ناتو جهت اتخاذ وضعیت "بازدارندگی دفاعی"، مانند بازدارندگی مبتنی بر سلاح‌ها و استراتژی‌های غیرهسته‌ای حاوی عنصر دفاع نظامی در عمق، روبرو شد.^[۸] در مورد کشور سوئد، در سال ۱۹۷۲ آدام رابرتز به سفارش مقامات رسمی یک مطالعه انجام داد که نتیجه می‌گرفت "مقاومت مدنی بعید است که جایگزین برخی عملکردهای قوای نظامی سوئد مانند دفاع از مناطق کم جمعیت کشور شود". هرچند که مقاومت مدنی ممکن است بهترین ابزار برای مقاومت در برابر کنترل نیروهای بیگانه در شرایط معینی باشد؛ به عنوان مثال اشغال کامل توسط یک ابرقدرت، حمله توسط یک دولت لیبرال دموکرات، اشغال جهت استثمار اقتصادی، یا اشغال مناطق شهری و بسیار توسعه یافته.^[۹]
از زمان پایان جنگ سرد ایده دفاع از طریق مقاومت مدنی از سوی تعدادی از کشورها از قبیل کشورهای حوزه دریای بالتیک دنبال شده‌است. هرچند به استثنای محدود و جزئی کشورِ سوئد، این ایده به‌طور کلی پشتیبانی احزاب عمدهٔ سیاسی را به خود جلب نکرده است و توسط هیچ کشوری به عنوان کانون اصلی سیاست امنیتی به تصویب نرسیده‌است.^[۱۰] در یک بررسی مطالعات گوناگون در مورد زیست‌پذیری دفاع از طریق مقاومت مدنی در سال ۲۰۰۹، ادام رابرتز نتیجه‌گیری خود را با طرح سوالی نه درباره کلیت سودمندی مقاومت مدنی، بلکه ظرفیت جایگزینی کامل آن با نیروی نظامی عنوان کرد.^[۱۱]

کاربردهای دیگر این اصطلاح

"دفاع اجتماعی" همانگونه که در زیر تعریف و خلاصه شده است، از سایر کاربردهای این اصطلاح متمایز است. برای مثال کشور سنگاپور در سیاست دفاع مدنی و امنیت ملی، در چارچوب سیستم دفاع کلی خود، اصطلاح "دفاع اجتماعی" را مترادف سیاست‌های شمول اجتماعی به کار می‌برد.

منابع

↑ See e.g. the various contributions, including Theodor Ebert's, in the volume resulting from a September 1967 conference organized by the Vereinigung Deutscher Wissenschaftler, Tagungsbericht: Civilian Defence -- Gewaltloser Widerstand als Form der Verteidigungspolitik, Bertelsmann Universitätsverlag, Bielefeld, 1969
↑ Brian Martin et al. , Nonviolent Struggle and Social Defence, ed. Shelley Anderson and Janet Larmore. War Resisters' International, London, 1991.
↑ Adam Roberts, ed. The Strategy of Civilian Defence: Non-violent Resistance to Aggression, Faber, London, 1967. (Also published as Civilian Resistance as a National Defense, Stackpole Books, Harrisburg, USA, 1968; and, with a new Introduction on "Czechoslovakia and Civilian Defence", as Civilian Resistance as a National Defence, Penguin Books, Harmondsworth, UK, and Baltimore, USA, 1969. ISBN 0-14-021080-6.
↑ Gene Sharp, Social Power and Political Freedom, Porter Sargent, Boston, 1980, pp. 195-261. ISBN 0-87558-093-9 (paperback); and Civilian-based Defence: A Post-military Weapons System, Princeton University Press, 1990. ISBN 0-691-07809-2.
↑ Heinz Vetschera, Soziale Verteidigung, Ziviler Widerstand, Immerwährende Neutralität, Wilhelm Braumüller, Vienna, 1978. ISBN 3-7003-0186-3.
↑ For example, Anders Boserup and Andy Mack, War Without Weapons: Non-violence in National Defence, Frances Pinter, London, 1974. ISBN 0-903804-03-4 (paperback).
↑ Stephen King-Hall, Defence in the Nuclear Age, Gollancz, London, 1959, pp. 145–7 & 190.
↑ Defence Without the Bomb: The Report of the Alternative Defence Commission, Taylor and Francis, London, 1983. ISBN 0-85066-240-0.
↑ From the later summary of the 1972 Swedish study, Adam Roberts, "Civil Resistance and Swedish Defence Policy", in Gustav Geeraerts (ed.), Possibilities of Civilian Defence in Western Europe, Swets & Zeitlinger, Amsterdam, 1977, p. 123. ISBN 90-265-0252-4.
↑ For a short summary of developments, including in the Baltic states immediately after the end of the Cold War, see Michael Randle, Civil ResistanceCivil Resistance, Fontana, London, 1994, pp. 129–30. ISBN 0-586-09291-9.
↑ Adam Roberts, Introduction, in Adam Roberts and Timothy Garton Ash (eds.), Civil Resistance and Power Politics: The Experience of Non-violent Action from Gandhi to the Present, Oxford University Press, 2009, pp. 10-12. ISBN 978-0-19-955201-6

مقالات مرتبط

[1] See e.g. the various contributions, including Theodor Ebert's, in the volume resulting from a September 1967 conference organized by the Vereinigung Deutscher Wissenschaftler, Tagungsbericht: Civilian Defence -- Gewaltloser Widerstand als Form der Verteidigungspolitik, Bertelsmann Universitätsverlag, Bielefeld, 1969

[2] Brian Martin et al. , Nonviolent Struggle and Social Defence, ed. Shelley Anderson and Janet Larmore. War Resisters' International, London, 1991.

[3] Adam Roberts, ed. The Strategy of Civilian Defence: Non-violent Resistance to Aggression, Faber, London, 1967. (Also published as Civilian Resistance as a National Defense, Stackpole Books, Harrisburg, USA, 1968; and, with a new Introduction on "Czechoslovakia and Civilian Defence", as Civilian Resistance as a National Defence, Penguin Books, Harmondsworth, UK, and Baltimore, USA, 1969. ISBN 0-14-021080-6.

[4] Gene Sharp, Social Power and Political Freedom, Porter Sargent, Boston, 1980, pp. 195-261. ISBN 0-87558-093-9 (paperback); and Civilian-based Defence: A Post-military Weapons System, Princeton University Press, 1990. ISBN 0-691-07809-2.

[5] Heinz Vetschera, Soziale Verteidigung, Ziviler Widerstand, Immerwährende Neutralität, Wilhelm Braumüller, Vienna, 1978. ISBN 3-7003-0186-3.

[6] For example, Anders Boserup and Andy Mack, War Without Weapons: Non-violence in National Defence, Frances Pinter, London, 1974. ISBN 0-903804-03-4 (paperback).

[7] Stephen King-Hall, Defence in the Nuclear Age, Gollancz, London, 1959, pp. 145–7 & 190.

[8] Defence Without the Bomb: The Report of the Alternative Defence Commission, Taylor and Francis, London, 1983. ISBN 0-85066-240-0.

[9] From the later summary of the 1972 Swedish study, Adam Roberts, "Civil Resistance and Swedish Defence Policy", in Gustav Geeraerts (ed.), Possibilities of Civilian Defence in Western Europe, Swets & Zeitlinger, Amsterdam, 1977, p. 123. ISBN 90-265-0252-4.

[10] For a short summary of developments, including in the Baltic states immediately after the end of the Cold War, see Michael Randle, Civil ResistanceCivil Resistance, Fontana, London, 1994, pp. 129–30. ISBN 0-586-09291-9.

[11] Adam Roberts, Introduction, in Adam Roberts and Timothy Garton Ash (eds.), Civil Resistance and Power Politics: The Experience of Non-violent Action from Gandhi to the Present, Oxford University Press, 2009, pp. 10-12. ISBN 978-0-19-955201-6

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]