تار عصبی: تفاوت میان نسخه‌ها

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی

→ تفاوت قدیمی‌تر

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده

دیداریویکی‌متن

درخط

نسخهٔ کنونی تا ‏۸ مارس ۲۰۲۱، ساعت ۱۰:۲۸

تغییرمسیر به:

آکسون

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-{{ادغام با|آکسون}}
+#تغییرمسیر [[آکسون]]
-'''فیبر عصبی''' {{به انگلیسی | Nerve fiber}} (یا '''الیاف عصبی''' یا '''تار عصبی''')، در ارتباط با یک [[آکسون]] [[نورون حرکتی]] یا [[دندریت]] [[نورون حسی]] ، در [[دستگاه عصبی]] است که دارای [[غلاف میلین]] یا فاقد آن است. در یک [[عصب محیطی]]، واژه رشته عصبی<ref>Nerve fiber</ref> در مورد یک آکسون با سلول‌های شوان و غلاف اندونوریوم اش به کار می‌رود.<ref>میناگر، علیرضا و وثوق آزاد، ژاک. ص 39</ref> نکته‌ای که باید توجه داشت این است که فیبرهای حسی محیطی دارای دندریت‌های بلند و آکسون‌های کوتاه هستند. فیبرهای حرکتی محیطی از آکسون‌های بلند و دندریت‌های کوتاه تشکیل می‌شوند. برای دندریت‌های بلند فیبرهای آوران نیز واژه آکسون به کار می‌رود، چون از نظر ساختاری این نوع دندریت‌ها و آکسون فیبرهای وابران مشابه هستند.'''بنابراین'''، یک فیبر عصبی محیطی شامل یک آکسون (یا دندریت بلند)، غلاف میلین (درصورت وجود)، سلول‌های شوان و اندونوریوم است.
-یک رشته عصبی در دستگاه عصبی مرکزی، فاقد غلاف اندونوریوم است. رشته‌های عصبی در [[دستگاه عصبی مرکزی]] و [[دستگاه عصبی محیطی]] یافت می‌شوند. در دستگاه عصبی مرکزی، غلاف میلین از طریق سلول‌های [[نوروگلیا]] (نوع [[الیگودندروسیت]]) ایجاد می‌گردد. [[سلول شوان|سلول‌های شوان]]، وظیفه ساخت غلاف میلین را در دستگاه عصبی محیطی برعهده دارند.
-== انواع تار یا فیبر عصبی ==
-انواع تار در دستگاه عصبی عبارتند از:
-* برهنه: فاقد پوشش بوده و خاکستری رنگ هستند.
-* با غلاف [[سلول شوان|شوان]] و بدون [[میلین]]: خاکستری رنگ هستند. در آکسون‌های بدون میلین، سلول‌های شوان پوشش نازکی را برای آکسون رشته عصبی ایجاد می‌کنند<ref>نراقی، محمد علی؛ حاجی حسینی. ص 26</ref>(در دستگاه عصبی محیطی).
-* با غلاف میلین و بدون شوان: سفید رنگ می‌باشند. ماده میلین توسط سلول‌های [[نوروگلیا]] ساخته می‌شود. سلول‌های نوروگلیا، وظیفه ساخت میلین را در دستگاه عصبی مرکزی برعهده دارند.
-* میلین دار و با غلاف شوان: سفید رنگ می‌باشند. ماده میلین توسط سلول‌های شوان ساخته می‌شود.
-دراین گونه تارها، به فاصله هر یک تا دو میلی‌متر، تار عصبی فاقد پوشش میلینی است که به آن [[گره رانویه]] گویند.
-== تارهای عصبی مرکزی ==
-تارهای عصبی مرکزی همانند رشته‌های [[دستگاه عصبی محیطی]]، از نظر قطر، سرعت هدایت عصبی و وجود میلین (یا عدم وجود آن) متفاوت هستند. فیبرهای عصبی در [[دستگاه عصبی مرکزی]] مجتمع می‌شوند و راه‌های عصبی مختلفی را ایجاد می‌کنند. راه‌های صعودی در انتقال اطلاعات حسی به بخش‌های مختلف [[مغز]] (همانند مخچه، قشر مغز و ساقه مغز) نقش دارند. راه‌های نزولی همانند [[راه هرمی]] یا [[راه‌های خارج هرمی]] از اجتماع فیبرهای ایجاد می‌شوند که از مغز (قشر مغز یا ساقه مغز) تا [[نخاع]] امتداد داشته و در [[کنترل حرکت]] نقش دارند.
-== انواع تار عصبی محیطی ==
-هر [[عصب محیطی]] ممکن است شامل یک یا ترکیبی از تارهای عصبی ذیل باشد:
-* تارهای عصبی حسی
-* تارهای عصبی حرکتی
-* تارهای عصبی خودکار
-=== اجزای تار عصبی محیطی ===
-مجموعه تارها یا فیبرهای عصبی یک عصب محیطی را ایجاد می‌کنند و هر تار عصبی محیطی خود از قسمت‌های زیر تشکیل می‌گردد:
-* آکسون
-* آکسولم که آکسون را احاطه می‌کند.
-* غلاف میلین که ممکن است در بعضی از تارها وجود نداشته باشد.
-* غلاف شوان که از سلول‌های شوان تشکیل شده‌است که به این غلاف نورولم یا نورولما نیز گفته می‌شود.
-* لوله یا غلاف [[اندونوریوم]]
-== طبقه‌بندی تارهای عصبی محیطی ==
-فیبرهای عصبی محیطی، بر اساس قطر شامل سه گروه هستند:
-* '''گروه A'''. قطورترین فیبرهای حاوی میلین بوده و فیبرهای بدنی (سوماتیک) آوران و وابران در این گروه قرار می‌گیرند. فیبرهای گروه A، خود شامل چهار دسته آلفا، بتا، گاما و دلتا است.
-* '''گروه B'''. شامل رشته‌های حاوی میلین نوع پیش عقده‌ای(Preganglionic) در [[دستگاه عصبی خودکار]] هستند.
-* '''گروه C'''. این گروه فاقد میلین بوده و سرعت هدایت عصبی بسیار پایینی دارند. این فیبرها بیش از نیمی از رشته‌های حسی بیشتر [[اعصاب محیطی]] و کلیه رشته‌های پس عقده‌ای(Postganglionic) دستگاه عصبی خودکار را تشکیل می‌دهند.<ref>شادان، فرخ. ص 1317</ref> گروه C، حس‌های درد، درجه حرارت، لمس و خارش را انتقال می‌دهند و دارای فیبر حسی IV هستند.
-=== رشته‌های حرکتی گروه A ===
-این فیبرها سه نوع هستند که عبارتنداز:
-* '''نوع A alpha'''. سرعت هدایت بالایی دارند. فیبرهای خارج [[دوک عضلانی]]، از طریق این گروه عصب دهی می‌گردند و نورون آن‌ها به نام [[نورون حرکتی آلفا]] خوانده می‌شوند. نورون‌های حرکتی آلفا به عضلات خارج دوکی آهسته و سریع می‌روند.
-* '''نوع A beta'''. این گروه، فیبرهای دوک عضلانی را عصب رسانی می‌کنند و همچنین انشعاباتی به عضلات خارج دوکی آهسته می‌دهند.
-* '''نوع A gamma'''. فیبرهای دوک عضلانی را عصب دهی می‌کنند. نورون‌های این رشته‌ها به نام [[نورون حرکتی گاما]] نامیده می‌شوند.
-=== رشته‌های حسی گروه A ===
-رشته‌های حسی گروه A، شامل سه دسته ذیل هستند:
-* '''نوع A alpha'''. دو نوع وجود دارد که عبارتنداز:
-۱-گیرنده‌های اولیه دوک عضلانی که دارای فیبر حسی Ia هستند.
-۲-'''[[اندام وتری گلژی]]''' که دارای فیبر حسی Ib هستند.
-* '''نوع A beta'''. دو نوع اصلی گیرنده حسی در این دسته عبارتنداز:
-۱-گیرنده‌های ثانویه دوک عضلانی که دارای فیبر حسی II هستند.
-۲-گیرنده‌های مکانیکی پوستی که دارای فیبر حسی II هستند. گیرنده‌های مکانیکی یا مکانورسپتورها،<ref>Mechanoreceptors</ref> گیرنده‌هایی هستند که به نیروهای مکانیکی همانند لمس، کشش، فشار و حس موقعیت مفصل پاسخ می‌دهند.<ref>برزکار، ابراهیم. ص 86</ref>
-* '''نوع A delta'''. دارای [[گیرنده‌های درد]] و سرما و بعضی از گیرنده‌های لمسی بوده که دارای فیبر حسی III هستند.<ref>[http://www.boddunan.com/education/20-medicine-a-surgery/12730-nerve-fiber-types-and-function.html Nerve fiber-Types and Function<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>
-== پانویس ==
-{{پانویس|۲}}
-== جستارهای وابسته ==
-* [[آکسون]]
-* [[عصب محیطی]]
-* [[بافت همبند در دستگاه عصبی محیطی]]
-* [[دسته عصبی]]
-* [[دوک عضلانی]]
-== منابع ==
-* {{یادکرد |کتاب = فیزیولوژی پزشکی گایتون |نویسنده =آرتور گایتون، جان ادوارد هال |ترجمه = احمدرضا نیاورانی |فصل = فیزیولوژی عصبی|صفحه = | ناشر = سماط | چاپ = | سال = ۱۳۸۶|شابک  =964-5789-98-2}}
-* {{یادکرد |کتاب = مغز و سیستم عصبی |نویسنده = تونی اسمیت، سو دیویدسن|ترجمه = عباس تیرگانی، بیژن معصوم|فصل = |صفحه = | ناشر = نشر سنبله| چاپ = | سال = ۱۳۸۴| شابک = 964-392-071-2 }}
-* {{یادکرد |کتاب = بیولوژی و فیزیولوژی عصبی |نویسنده = پ. لاژه |ترجمه = علی حائری روحانی|فصل = |صفحه = | ناشر = انتشارات دانشگاه تهران| چاپ = | سال = ۱۳۷۵|شابک  =}}
-* نراقی، محمد علی؛ حاجی حسینی، داود. ترجمه: نوروآناتومی W.C. Wongck.انتشارات جعفری.
-* میناگر، علیرضا و وثوق آزاد، ژاک. ترجمه: نوروآناتومی پایه و کاربردی پروفسور فیتزجرالد.انتشارات دانش‌پژوه.
-* برزکار، ابراهیم. ساختار و عملکرد سیستم عصبی-عضلانی. چاپ اول. بهار ۱۳۸۵. شابک:۸-۷۶۸۸-۰۶-۹۶۴
-* شادان، فرخ. ترجمه: فیزیولوژی پزشکی پروفسور آرتورگایتون. جلد دوم، انتشارات شرکت سهامی چهر.
-{{چپ‌چین}}
-* Williams & Warwick/ Gray's Anatomy.THIRTY-SEVENTH EDITION
-* http://www.boddunan.com/education/20-medicine-a-surgery/12730-nerve-fiber-types-and-function.html
-{{پایان چپ‌چین}}
-{{بافت عصبی}}
-[[رده:بافت عصبی]]
-[[رده:دستگاه عصبی]]
-[[رده:عصب‌شناسی]]
-[[رده:فیزیولوژی عصبی]]
-[[رده:کالبدشناسی اعصاب]]