خودمراقبتی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

نسخه‌ای که می‌بینید نسخه‌ای قدیمی از صفحه است که توسط UNeverWalkAlone (بحث | مشارکت‌ها) در تاریخ ‏۶ ژوئن ۲۰۲۱، ساعت ۰۹:۰۷ ویرایش شده است. این نسخه ممکن است تفاوت‌های عمده‌ای با نسخهٔ فعلی داشته باشد.

اسپری استنشاقی آسم که حاوی دارو برای درمان آسم است
دستگاه تست قند خون برای مبتلایان به دیابت

خودمراقبتی عملی است که در آن، هر فردی از دانش، مهارت، و توان خود به عنوان یک منبع استفاده می‌کند تا به‌طور مستقل از سلامت خود مراقبت کند.

شرح

منظور از به‌طور مستقل، تصمیم‌گیری دربارهٔ خود و با اتکا به خود است. البته این تصمیم‌گیری می‌تواند شامل مشورت و کسب کمک تخصصی یا غیرتخصصی از دیگران (چه متخصص، چه غیرمتخصص) نیز باشد. اگرچه خودمراقبتی، فعالیتی است که مردم برای تأمین، حفظ و ارتقای سلامت خود انجام می‌دهند؛ ولی گاهی این مراقبت به فرزندان، خانواده، دوستان، همسایگان، هم‌محلی‌ها و همشهریان آن‌ها نیز گسترش می‌یابد. به‌هرحال، در تعریف خودمراقبتی ۵ ویژگی زیر مستتر است:

  1. رفتاری است داوطلبانه
  2. فعالیتی است آموخته شده
  3. حق و مسئولیتی است همگانی برای حفظ سلامت خود، خانواده و نزدیکان
  4. بخشی است از مراقبت‌های نوزادان، کودکان، نوجوانان و سالمندان
  5. بزرگسالانی که قادر به خودمراقبتی نیستند، نیازمند دریافت مراقبت‌های بهداشتی از ارائه دهندگان خدمات اجتماعی یا بهداشتی خواهند بود.[۱]

با توجه به مدل ارتقای سلامت فردمحور، به هنگام مواجهه با یک مشکل بهداشتی و برای حفظ و ارتقای سلامت، ۵ منبع اصلی در اختیار اشخاص است که شامل: خودِ شخص، دیگر افراد عادی، متخصصین، اطلاعات موجود و محیط می‌باشند. مراقبت از خود به معنای عملی است که در آن شخص از خود به عنوان یک منبع استفاده و به‌طور مستقل از دیگران از سلامت خودش مراقبت می‌کند. در اینجا منظور از استقلال عمل، تصمیم‌گیری برای خویش با اتکای به خود شخص می‌باشد، اما شامل مشورت و کسب کمک تخصصی یا غیرتخصصی از دیگران (چه افراد غیر متخصص و چه متخصصین) نیز می‌شود.[۲] عمل خودمراقبتی باید متناسب با هر بیمار و شرایط فردی او صورت گیرد و برای همه یکسان نیست لذا آموزش‌های دقیقی در این زمینه باید ایجاد شود.[۳]

منابع

  1. یک عمر سلامت، با خود مراقبتی. وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی. معاونت بهداشت. دفتر آموزش و ارتقای سلامت. 1393
  2. رفیعی فر، شهرام، ... و دیگران. نظام جامع توانمندسازی مردم برای مراقبت از سلامت خود. تهران: مؤسسه پژوهشگران بدون مرز، 1384.
  3. خود مراقبتی در دنیای کنونی به چه معناست؟ "آموزش خود مراقبتی از دید بهزی، سامانه آموزش، پشتیبانی و پایش بیمار و پیگیری درمان"[۱].