پایبندی (پزشکی)
پایبندی (انگلیسی: Adherence) در پزشکی، که گاهی تبعیت و پیروی هم گفته می‌شود، به میزان پایبندی، تبعیت یا پیروی بیمار از دستورهای پزشکی گفته می‌شود. در بیشتر مواقع، این اصطلاح به پیروی دقیق بیمار از دستورهای دارویی گفته می‌شود اما برای سایر موقعیت‌ها نظیر استفاده از دستگاه‌های پزشکی، خودمراقبتی، ورزش‌های خودهدایتی، یا جلسات درمانی هم به‌کار می‌رود. هم بیمار و هم درمان‌گر، بر روی «پایبندی» اثر می‌گذارند و یک رابطهٔ خوب میان درمان‌گر و بیمار، مهمترین عامل در ارتقاء پایبندی درمانی بیمار است.[۱] هزینهٔ داروهای نسخه‌شده نیز یکی دیگر از عوامل مؤثر در تبعیت بیمار از دستورهای درمانی است.[۲]
پایبندی را نباید با همگامی و هماهنگی درمانی (concordance) اشتباه کرد که طی آن، درمان‌گر و پزشک با توافق دوجانبه، دربارهٔ روش درمان تصمیم‌گیری می‌کنند.[۳]
عدم پایبندی یکی از معضلات پزشکی در سرتاسر دنیاست. تخمین سازمان جهانی بهداشت در سال ۲۰۰۳ حاکی از آن است که تنها ۵۰٪ از مبتلایان به بیماری‌های مزمن در کشورهای توسعه‌یافته، توصیه‌های درمانی را دنبال می‌کنند و این موضوع به‌ویژه در مورد بیماری‌های آسم، دیابت و فشار خون بالا شایع‌تر است.[۱]
موانع اصلی در تبعیت و پیروی بیمار از درمان شامل پیچیدگی رژیم‌های درمانی مدرن، ناآگاهی و دانش اندک دربارهٔ سلامت و درمان، عدم درک صحیح سودمندی‌های درمان، بروز عوارض جانبی غیرمنتظره، رضایت ناکافی از روند درمان، هزینهٔ نسخه و داروها، تبادل و رابطه ضعیف میان پزشک و بیمار و عدم اعتماد کافی به درمان‌گر است.[۴][۵][۶][۷]
تلاش و کوشش برای افرایش پایبندی درمانی، بیشتر منعطف به ساده‌سازی بسته‌بندی‌های دارویی، ارائه یادآوری‌های مؤثر دارویی، آموزش بیماران و کاهش تعداد داروهایِ تجویزیِ همزمان بوده‌است. پژوهش‌ها، نتایج بسیار متفاوتی در زمینهٔ شاخصه‌ها و میزان اثربخشی مداخله‌های گوناگون در افزایش پایبندی درمانی بیماران نشان داده‌است.[۸] هنوز معلوم نیست که چگونه می‌توان پایبندی بیماران به درمان را به‌صورت مستمر و دائم افزایش داد تا اثرات مهم بالینی مورد نظر به‌دست آید.[۸]
موانع موجود برای پایبندی از نظر سازمان جهانی بهداشت[ویرایش]
سازمان جهانی بهداشت (WHO) موانع موجود برای «پایبندی دارویی» را به ۵ گروه اصلی تقسیم می‌کند: (۱) عوامل مربوط به تیم درمانی یا عوامل مربوط به سیستم بهداشت/درمان (۲) عوامل اجتماعی و اقتصادی (۳) عوامل موقعیتی (۴) عوامل مربوط به درمان یا روش‌های درمانی (۵) عوامل مربوط به خودِ بیمار
برخی از عوامل شایع عبارتند از:[۹]
| مانع | گروه‌بندی |
|---|---|
| رابطهٔ ضعیف میان بیمار و درمان‌گر | عوامل مربوط به تیم درمانی و سیستم |
| دسترسی ناکافی به خدمات بهداشتی | عوامل مربوط به تیم درمانی و سیستم |
| هزینهٔ بالای دارو | عوامل اجتماعی و اقتصادی |
| اعتقادات فرهنگی | عوامل اجتماعی و اقتصادی |
| شدت علائم بیمار | عوامل موقعیتی |
| در دسترس بودن درمان‌های مؤثر | عوامل موقعیتی |
| سرعت بروز اثرات سودمند دارو یا درمان | عوامل مربوط به درمان یا روش‌های درمانی |
| عوارض جانبی | عوامل مربوط به درمان یا روش‌های درمانی |
| بدنامیِ احتمالی بیماری | عوامل مربوط به خودِ بیمار |
| آگاهی و دانش ناکافی دربارهٔ بیماری | عوامل مربوط به خودِ بیمار |
جستارهای وابسته[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ World Health Organization (2003). Adherence to long-term therapies: evidence for action (PDF). Geneva: World Health Organisation. ISBN 978-92-4-154599-0.
- ↑ "Out-of-pocket costs may be a substantial barrier to prescription drug compliance" (PDF). Harris Interactive. Archived from the original (PDF) on January 3, 2010. Retrieved May 12, 2010.
- ↑ "Medicines concordance (involving patients in decisions about prescribed medicines)". National Institute for Health and Clinical Excellence. 3 March 2008. Archived from the original on 2007-04-27. Retrieved 2011-12-31.
- ↑ "Enhancing Patient Adherence: Proceedings of the Pinnacle Roundtable Discussion". APA Highlights Newsletter. October 2004. Archived from the original on 2011-06-15. Retrieved 2018-10-02.
- ↑ Ngoh LN (2009). "Health literacy: a barrier to pharmacist-patient communication and medication adherence". J Am Pharm Assoc (2003). 49 (5): e132–46, quiz e147–9. doi:10.1331/JAPhA.2009.07075. PMID 19748861. S2CID 22522485.
- ↑ Elliott RA, Marriott JL (2009). "Standardised assessment of patients' capacity to manage medications: a systematic review of published instruments". BMC Geriatr. 9: 27. doi:10.1186/1471-2318-9-27. PMC 2719637. PMID 19594913.
- ↑ Berhe DF, Taxis K, Haaijer-Ruskamp FM, Mulugeta A, Mengistu YT, Burgerhof JG, Mol PG (2017). "Impact of adverse drug events and treatment satisfaction on patient adherence with antihypertensive medication – a study in ambulatory patients". Br J Clin Pharmacol. 83 (9): 2107–2117. doi:10.1111/bcp.13312. PMC 5555859. PMID 28429533.
- ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ Nieuwlaat, Robby; Wilczynski, Nancy; Navarro, Tamara; Hobson, Nicholas; Jeffery, Rebecca; Keepanasseril, Arun; Agoritsas, Thomas; Mistry, Niraj; Iorio, Alfonso (2014-11-20). "Interventions for enhancing medication adherence". The Cochrane Database of Systematic Reviews (11): CD000011. doi:10.1002/14651858.CD000011.pub4. ISSN 1469-493X. PMC 7263418. PMID 25412402.
- ↑ "Adherence to Long-Term Therapies - Evidence for Action: Section II - Improving adherence rates: guidance for countries: Chapter V - Towards the solution: 1. Five interacting dimensions affect adherence". apps.who.int. Retrieved 2018-03-23.
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Adherence (medicine)». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۷ ژانویه ۲۰۲۱.
 | این یک مقالهٔ خرد پزشکی است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |