محمدحسن شریعت سنگلجی

محمد حسن شریعت سنگلجی (۱۲۷۱-۱۳۲۲ ش) از روحانیانی است که طرفدارانش وی را اصلاحگر و نواندیش دینی مینامند و او را با لوتر و کالون مقایسه میکنند؛ و از طرفی مخالفانش او را بدعت گذار و کج اندیش میخوانند. از روحانیان شیعه بوده که شاید بیشترین مقالات و نقد ها در مورد نظریات وی نوشته شده است (در بعضی از منابع غربی به جای نام وی، به اشتباه، نام جدّش رضاقلی را ذکر کرده اند).

وی تحصیلات خود را ابتدا نزد پدرش شیخ حسن شروع نمود وسپس به مدرسه میرزا زکی وارد شد. آنگاه دوره های تکمیلی را نزد علمایی همچون شیخ عبدالنبی نوری، میرزا حسن کرمانشاهی، میرزاهاشم اشکوری و شیخ فضل‌الله نوری ادامه داد. سپس همراه برادرش عازم نجف شد و مدت چهار سال نزد آیت الله سید ابوالحسن اصفهانی و ضیاء الدین عراقی به تحصیل علم پرداخت. پس از بازگشت از نجف تحت تأثیر درسهای اسد الله خرقانی به اصلاح گری دینی، بازگشت به قرآن و به گفته خود، به مبارزه با خرافات و بدعت های دینی پرداخت.

موافقان ومخالفان

او به واسطه عقاید خاصی که داشت، مورد حمله روحانیان رسمی در حوزه قرار گرفت و مقالات و انتقادات زیادی در خصوص کتاب ها و نظریات وی منتشر گردید.

عقاید

عقاید وی ازمیان نوشته هایش قابل درک است. در مقدمه کتاب کلید فهم قرآن مینویسد: « مطالعه قرآن مرا متنبه وآگاه نمود که باید در کتاب خدا و دستور آسمانی تدبر کرد زیرا که فهم دین و عمل به شریعت سیدالمرسلین، موکول است بر تدبر در آیات قرآنی، و قرآن، کتابی است فلسفی و اجتماعی و اخلاقی و حقوقی و نباید به صرف خواندن ظاهر آن قناعت کرد. پس از تدبر در قرآن، به حول وقوه الهی زنجیر تقالید را پاره کرده، پرده تعصبات و موهومات را دریدم و بار گران خرافات را از دوش برانداختم».

آثار

• توحید عبادت
• کلید فهم قرآن
• اسلام ورجعت

پیوند به بیرون

دانلود آثار در سایت کتابخانه عقیده

منابع

Said, Amir Arjomand Authority and political culture in Shi'ism. state university of new york press'Albany 1988 isbn 0-88706-638-0 google book

Yann Richard . Bāqerīzāde 'Alī, Seyr-e-e taḥavvol rowšanfekrī dar Dowra-ye Pahlavi avval . Tehran, Vadī'at, 1383, 221 p., bibliog. [Evolution of intellectual condition at the time of the first Pahlavi], Abstracta Iranica [En ligne], Volume 27,

Abrahamian,Ervand A history of modern Iran Cambridge university press new york 2008

• جعفریان، رسول. جریان ها وسازمان های مذهبی-سیاسی ایران، تهران:خانه کتاب۱۳۸۷
• مستعان، حسینعلی. مقدمه کتاب محوالموهوم، تهران: چاپ تابان ۱۳۲۳
• حیدری، محسن. مقاله پروتستانتیسم اسلامی، روزنامه کیهان شماره ۱۹۴۳۸ تاریخ ۲۶٫۵٫۱۳۸۸
• اصفهانی، محمد مهدی. بیداری امت در اثبات رجعت، تهران:۱۳۳۱
• فرید، عبدالوهاب. اسلام ورجعت، تهران۱۳۱۸ ش