موسیقی آوازی: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
بدون خلاصۀ ویرایش |
تغییرمسیر به خوانندگی |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
⚫ | |||
[[پرونده:Eurovision Song Contest 1976 rehearsals - France - Catherine Ferry 3.png|کاترین فِری، خوانندهٔ فرانسوی|250px|left]] |
|||
'''موسیقی آوازی''' {{انگلیسی|Vocal music}} گونهای از [[موسیقی]] است که توسط یک یا چند [[خواننده]] و با یا بدون همراهی [[ساز|سازهای]] مختلف اجرا میشود، بهشکلی که محوریت [[قطعه (موسیقی)|قطعه]] بر آواز خواندن باشد. |
|||
== پیشینهٔ آواز در ایران == |
|||
{{اصلی|آواز (موسیقی ایرانی)}} |
|||
در فرهنگها مطلقِ [[صوت]] و صدا ذکر شدهاست، اما در [[موسیقی]] بهمعنی عام سرود، آهنگ و بانگ [[موزون]] زیر و بمی که از گلوی انسان و یا از سیم انواع سازها برآید، تعبیر شدهاست. |
|||
{{شعر}} |
|||
{{ب|کی بُوَد آوازِ چنگ و زیر و بم|ازبرای گوش بیحس و اصم؟}} |
|||
{{پایان شعر}} |
|||
در بعضی از [[ردیف (موسیقی)|ردیفهای]] موجود، ازجمله ردیف [[مهدی قلی هدایت]]، واژهٔ آواز درکنار [[گوشه (موسیقی)|گوشههای]] دیگر و بهصورتی قرار گرفته که بهنظر میرسد آواز، نام یک [[گوشه]] بودهاست. البته در متون [[نظم]] و [[نثر|نثرِ]] گذشته واژهٔ آواز به هریک از [[دستگاه (موسیقی)|دستگاههای]] موسیقی و شعب آن اطلاق میشد و گاهی نیز معنای نواختن ار آن مستفاد میگردید. |
|||
{{شعر}} |
|||
{{ب|سرایندهای این غزل ساز کرد|دف و [[چنگ]] و [[نی (ساز)|نی]] را همآواز کرد}} |
|||
{{پایان شعر}} |
|||
زمانی آواز قبل از نام [[مقام (موسیقی)|مقامها]] و گوشهها قرار میگرفت، و چنانکه از صفحات ضبطشده پیداست، [[آواز منصوری]]، [[آواز حاجیانی]]، [[آواز راک]] و... ثبت شدهاست. |
|||
در نخستین متنهای تجلی این اصطلاح (آواز) نسخهٔ دستگاه [[ماهور]] است که در سال ۱۹۱۱ م توسط [[سالار معزز]] در [[لایپزیک]] چاپ شدهاست که در آن آواز بختیاری، آواز [[بیات ترک]] و... ثبت شدهاست. |
|||
بعدها کلمهٔ دستگاه را بهجای آواز برگزیدند و [[فرصت شیرازی]] نیز دراینباره در کتاب ''[[بحورالالحان]]'' مطالبی عنوان کردهاست. |
|||
{{شعر}} |
|||
{{ب|مغنّی سحرگه به آوازِ رود|بیاد آور آن خسروانی سرود}} |
|||
{{پایان شعر}} |
|||
{{شعر}} |
|||
{{ب|سر فرا گوشِ من آورد و به آوازِ حزین|گفت کای عاشق شوریدهٔ من خوابت هست؟}} |
|||
{{پایان شعر}} |
|||
امروزه، علاوه بر معنای عام، معنای خاصی از واژهٔ آواز در موسیقی [[ایران]] ثبت شده، و آن پنج آواز، یعنی [[آواز افشاری|افشاری]]، [[آواز ابوعطا|ابوعطا]]، [[آواز بیات ترک|بیات ترک]]، [[آواز دشتی|دشتی]] و [[آواز بیات اصفهان|بیات اصفهان]] است، و این به آن معنا نیست که مجاز نباشیم [[بیات کرد]] را [[آواز بیات کرد]] بنامیم، زیرا بعضی تقسیمبندیها بهتناسبِ ذوق و سلیقه یا بهطور سماعی انجام گرفته و نه برمبنای علمی. |
|||
آواز در موسیقی ایران وزن (میزانی) خاصی نیست و اجرای موزونِ آواز به ذوق و تخصص خواننده و نوازنده منوط و وابسته است (وزن آواز در موسیقی ایران مقولهای جداگانه است). |
|||
دیگر از خصوصیات آواز در موسیقی ایران، متد معینِ تحریر، نحوهٔ درآمد و فرود، اوج و حضیض، انتخاب شعر و ادای مفهوم صحیح واژهها و رعایت تناسب حالات است. تناسب در آوازها موجب زیبایی در استماع است؛ چه، آوازها دارای کیفیات گوناگونی هستند، مانند آهستگی، بلندی، نرمی، سختی، جنبش، نشاط و... |
|||
آواز بهمعنی وزن هم ذکر شده. در تعریف هزج آمده: «آواز هفدهم از هفده بحر اصول». آواز را ازلحاظ علمی میتوان تسلسل «ملودی-مدل» ها در حول یک یا چند نت معین به نام شاهد نامید. |
|||
از مهمترین مُهرنگارههای خنیاگری (موسیقی) در جهان، باید از آنچه در [[تپه چغامیش|چوغامیشِ]] [[خوزستان]] برجای مانده یاد کرد که در سالهای ۱۹۶۱–۱۹۶۶ م یافت شدهاست. این مُهرنگاره ۳۴۰۰ساله، سیمایی از بزم رامشگران را نشان میدهد. در این بزم باستانی، دستهای خنیاگر ([[نوازنده]]) دیده میشوند که هر کدام به نواختن سازی سرگرم هستند. چگونگی نواختن و نشستن این رامشگران نشان میدهد که آنان نخستین دستهٔ خنیاگران ([[ارکستر]]) جهان هستند. در این گروه رامشگران، میبینیم که نوازندهای [[چنگ]] و دیگری [[شیپور]] و آن دیگر [[تنبک]] مینوازد. چهارمین رامشگر در این میان، خوانندهای است که '''آواز''' میخوانَد.<ref>''[[امرداد (هفتهنامه)|هفتهنامهٔ امرداد]]''، شنبه ۲۵ آذر ۱۳۹۱، سال سیزدهم، شمارهٔ ۲۸۸، ص۶.</ref> |
|||
== پانویس == |
|||
{{پانویس}} |
|||
== منابع == |
|||
* {{یادکرد | کتاب= واژهنامهٔ موسیقی ایرانزمین، جلد اوّل| نویسنده= ستایشگر، مهدی| ناشر= اطلاعات| چاپ= دوّم| شهر= تهران| سال= ۱۳۸۱| شابک= ISBN 964-423-305-0}} |
|||
[[رده:آواز|آواز]] |
|||
[[رده:پیشههای موسیقی]] |
|||
⚫ | |||
[[رده:گونههای صدا]] |
|||
[[رده:ارتباط کلامی]] |
|||
[[رده:موسیقی آوازی]] |
نسخهٔ ۱۰ اوت ۲۰۱۷، ساعت ۱۰:۲۶
تغییرمسیر به: