یکشنبه غم‌انگیز (فیلم)

یک‌شنبه غم‌انگیز
پوستر فیلم
کارگردان	رالف شوبل
تهیه‌کننده	ریشارد چوتکوفسکی
نویسنده	روث توما و رالف شوبل بر اساس رمانی نوشتهٔ نیک بارکو
بازیگران	اریکا ماروزان، ژاشیم کورل، استیفانی دیوروسینی
موسیقی	دتلیف فریدریش و پترسون
مدت زمان	112 دقیقه
کشور	آلمان و مجارستان
زبان	آلمانی و مجاری

یک‌شنبه غم‌انگیز (به انگلیسی: Gloomy Sunday — A Song of Love and Death) و (مجارستانی Szomorú vasárnap) فیلمی آلمانی و مجارستانی به کارگردانی رالف شوبل محصول سال ۱۹۹۹ است.

داستان فیلم

الگو:خطر لوث شدن پیرمردی آلمانی به نام هانس ویک (بکر) همراه با همسر سالخورده اش بعد از گذشت نیم قرن به رستورانی در بوداپست سر می‌زند. او هنگام صرف ناهار از نوازنده می‌خواهد تا آهنگی قدیمی را بنوازد، چند لحظه بعد با دیدن عکس زنی بر روی پیانو دچار حمله قلبی شده و می‌میرد. عکس متعلق به دختر زیبایی به نام ایلونا (ماروزسن) بود که در زمان جنگ با همکاری مرد مهربانی به نام لاسلو (کورل) و پیانیست جوانی به نام آندریش (دیوروسینی) رستوران را اداره می‌کردند و...

پایانی غم انگیز

فیلم «یکشنبه غم‌انگیز» پایانی غم‌انگیز دارد. فلش فوروارد به زمان مرگ هانس ویک که در سالخوردگی، به عنوان یک تاجر قابل احترام به رستوران سابو بازگشته، پرده از واقعیت ماجرا برمی‌دارد.

اگر تا به آن روز صدها نفر در دنیا پس از شنیدن این آهنگ فراموش‌نشدنی، داوطلبانه به استقبال مرگ رفتند، این‌بار اما ایلونا و پسرش، از سابقهٔ مرگ‌آور آهنگ استفاده می‌کنند و انتقام سابو و آندراس را می‌گیرند. جنایتی که در رستوران سابو اتفاق می‌افتد، دلخراش که نیست هیچ، به آسانی توسط مخاطب درک می‌شود.

درست است که هانس ویک کشته می‌شود، اما این سوال بی‌پاسخ می‌ماند که چگونه بسیاری از تاجران جنگ که جان انسان‌ها را معامله می‌کردند، نه تنها از محاکمه می‌گریزند، بلکه در هیأتی دیگر، به عنوان تاجرانی قابل احترام فعالیت می‌کنند.

شاید امروز شنیدن موسیقی «یکشنبه غم‌انگیز» کمتر کسی را به فکر خودکشی بیندازد، اما وقتی بدانیم که بی‌بی‌سی و بسیاری از رادیوهای مطرح جهان، پخش این آهنگ را ممنوع کرده‌اند؛ بیش از پیش به تأثیرگذاری این آهنگ غم‌انگیز پی می‌بریم. یکشنبه غم‌انگیز... یا همان «جمعه روز بدی بود!»

درباره فیلم

صدها نفر در گوشه و کنار دنیا، پس از شنیدن آهنگ «یکشنبه غم انگیز» دست به خودکشی زدند. این سلسله خودکشی‌ها اولین بار در سال ۱۹۳۶ کشف شد؛ زمانی که پلیس بوداپست در تحقیقاتش دربارهٔ خودکشی کفاشی به نام جوزف کلر، متوجه شد که او در یادداشتی که پیش از مرگش نوشته بود، به سطرهایی از ترانهٔ «یکشنبه غم انگیز» اشاره کرده بود.

موضوع اصلی فیلم «یکشنبه غم انگیز» به کارگردانی رالف شوبل، این آهنگ مشهور است که بر اساس رمانی نوشتهٔ نیک بارکو ساخته شده است. البته نویسندهٔ رمان و شوبل که فیلم نامهٔ فیلم را هم نوشته، داستان را در مسیری جدا از واقعیت‌های زندگی رزو سرس خلق کرده‌اند و این اولین امتیاز فیلم «یکشنبه غم انگیز» است.

چرا که واقعیت‌های بیرونی زندگی چهره‌های برجسته را زندگی نامه نویسان منعکس می‌کنند. فیلم ساز حرفه‌ای می‌کوشد با خلق داستانی غیر واقعی که محدودیت‌های روایت مستند را ندارد، به واقعیت‌های درونی کاراکتر اصلی دست یابد.

شوبل، به جای یک کاراکتر اصلی، داستانش را با سه شخصیت مرکزی روایت می‌کند. فیلم از انتهای داستان آغاز می‌شود. چشم اندازهایی از بوداپست و رودخانه دانوب، به فضای داخل رستوران سابو کات می‌شود که پذیرای میهمانانی سیاسی از آلمان است. سوژهٔ اصلی این میهمانی، پیرمردی هشتاد ساله به نام هانس است که برای شنیدن یک آهنگ قدیمی به آن جا آمده است.

نقدی بر فیلم

هر چند این فیلم جوایز بهترین کارگردانی و فیلم برداری را از جشنوارهٔ فیلم باواریا دریافت کرد، اما طراحی صحنهٔ فیلم، عاری از نقص نیست. قاب‌های کارت پستالی در فیلم فراوان دیده می‌شود که به باورپذیری فیلم لطمه می‌زند.

اشکال دیگر فیلم، بازی‌های آن است که دلیل اصلی اش به نقص‌های موجود در فیلم نامه برمی گردد. سه شخصیت اصلی فیلم در بستر انبوه حوادث و زیر سیطرهٔ واقعیت زندگی رزو سرس هستند و کمتر مجال مشارکت در خلق نقش شان را پیدا می‌کند.

با این وجود تک صحنه‌هایی از بازی هنرمندانه بازیگران در فیلم دیده می‌شود. اریکا ماروزان، با چهرهٔ زیبایش در نقش ایلونا، کمک زیادی به باورپذیری مثلث عاشقانه می‌کند. مثلثی که دوامش خیلی منطقی نیست. فریبایی اریکا در صحنه‌ای که آواز یکشنبه غم انگیز را می‌خواند.

آهنگ یکشنبه غم انگیز

یکشنبه غم‌انگیز نام آهنگی است که توسط آهنگ ساز مجارستانی «رزو سرس» در سال ۱۹۳۳ برای یک شعر مجاری که توسط لازلو خاور سروده شده‌است، ساخته شد. گرچه این آهنگ توسط افراد مختلفی خوانده شده‌است ولی معروف‌ترین آن بیلی هالیدی است که در سال ۱۹۴۱ اجرا شد. شایعات بسیاری وجود دارد که این آهنگ باعث تعداد زیادی خودکشی شده‌است. بعد از آن BBC پخش این آهنگ را ممنوع کرد.

معنی آهنگ یکشنبه غم انگیز

یکشنبهٔ غم انگیز است، ساعات من سرشار از بیخوابی است
عزیزترینم، سایه هایی که با من زندگی میکنند بی شمارند،
گل‌های کوچک سفید هرگز بیدارت نمی‌کنند،
نه در جایی که الهه ای سیاه از اندوه تورا گرفته است.
فرشته‌ها به برگرداندن تو نمی‌اندیشند،
آیا خشمگین می‌شوند اگر من به تو بپوستن به تو فکر کنم؟

یکشنبهٔ غم انگیز

یکشنبه و سایه‌هایش غم انگیزند.و من تمامش را میگذرانم.
من و قلبم تصمیم گرفتیم که همه چیز را تمام کنیم،
بزودی شمع‌ها و دعاهایی ناراحت‌کننده اینجا خواهند بود.
نگذار زجه زنند، بگذار بدانند که من به این رفتن خوشحالم.
مرگ رویا نیست برای کسی که مرده است، با مرگ تو را در آغوش می‌کشم.
با آخرین نفس روحم، تو را تقدیس خواهم کرد.

یکشنبه غم انگیز

رؤیا بود، من فقط رویا می‌دیدم.
بیدار شدم و تو را درخواب دیدم که در عمق قلبم جای داری.
عزیزم، امیدوارم که رویایم هرگز تورا آزار ندهد،
قلبم به تو می‌گوید که چقدر دوستت دارم.

یکشنبهٔ غم انگیز

منابع

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Ein Lied von Liebe und Tod». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۵ آوریل ۲۰۱۱.
• نگاهی به فیلم یک‌شنبه غم‌انگیز

پیوند به بیرون

• یکشنبه غم‌انگیز در بانک اطلاعات اینترنتی فیلم‌ها (IMDb)