محسن شجاعی

محسن شجاعی
زادهٔ	۱۳۴۱
ملیت	ایرانی
تحصیلات	دانشگاه تهران (کارشناسی و کارشناسی ارشد)، انستیتوی دولتی پوشکین (دکتری)
پیشینه علمی
شاخه(ها)	زبان‌شناسی
محل کار	دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال
راهنمایان دانشگاهی	صفرعلی فرسادمنش، علی افخمی

محسن شجاعی (متولد ۱۳۴۱) مترجم و زبان‌شناس ایرانی و استادیار زبان روسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال است. او دانش‌آموختهٔ دکتری آموزش زبان روسی از انستیتوی دولتی پوشکین است. شجاعی برای تصحیح کتاب فرهنگ فارسی تاجیکی نامزدِ دریافتِ جایزهٔ کتاب سال ایران شد. علاوه بر این نقد وی بر کتاب «تاریخ ایران شناسی در روسیه» هم نامزد جایزه بهترین نقد سال در سال 1398 شد.

مقالات و كتاب‌هاي چاپ شده

1. «ویراستاران پرده‌­نشین». جهان کتاب، شماره­‌ی 9 (391). بهمن – اسفند 1400. ص. 53-54.
2. «ایران ساسانی نتیجه­‌ی 60 سال پژوهش». فرهنگ­‌بان، سال سوّم، شماره­‌های 9-10، بهار و تابستان 1400 [پخش: زمستان 1400]، ص. 195-203.
3. گ.پ.ئو. خاطرات یک چکیست. گئورگی آقابکوف. ترجمه: محسن شجاعی. جهان کتاب، 1400.
4. فعل مرکّب در زبان فارسی. یوری آرونوویچ روبینچیک. ترجمه: محسن شجاعی، با یادداشت­های علی­اشرف صادقی. کتاب بهار، 1400.
5. «جهانگیر درّی و ادبیات فارسی». فرهنگ‌­بان، سال دوم، شماره­‌ی 6، تابستان 1399 [پخش: زمستان 99]. ص. 128-138.
6. «از جیحون تا فرات: کتابی نیازمند ویرایش». جهان کتاب. شماره­‌ی 7-8 (377-378). مهر- آبان 1399. ص. 27-29.
7. «Перевод коллокаций в художественных текстах: актуальные проблемы (на примере анализа коллокаций в пьесе «Чайка» А.П. Чехова)».  АНО «Институт перевода» Миры литературного перевода. Том первый. Сборник докладов участников V Международного конгресса переводчиков художественной литературы (Москва, 6–9 сентября 2018 г). Москва: Институт перевода, 2020. с. 327- 330. («مسائل اصلی مربوط به ترجمه­ی همایندها در متون ادبی. برپایه­ی تحلیل همایندهای موجود در نمایشنامه­ی «مرغ دریایی» آنتون چخوف».پنجمین کنگره­‌‌ی بین­‌المللی مترجمان ادبی. مسکو: 6-9 سپتامبر 2018؛ تاریخ انتشار: 2020).
8. روسیه پس از فروپاشی شوروی: مردم، جامعه، اصلاحات. گردآورندگان: پیوتر دوتکیویچ، ریچارد ساکوا، ولادیمیر کولیکوف. ترجمه‌­ی محسن شجاعی. نگارستان اندیشه؛ ایراس، 1399.  
9. «ایران‌­شناسی سرکوب­‌شده در روسیه­‌ی شوروی». نگاه نو. شماره‌ی 126، تابستان 1399. ص. 99-120.
10. «معادل‌یابی برای واژه‌های غیرساده‌ی روسی و رویکرد تکواژشناختی محض». پژوهش­‌های زبان‌­شناختی در زبان­‌های خارجی [مجله­ی علمی-پژوهشی دانشکده­‌ی زبان­‌های خارجی دانشگاه تهران]. تابستان 1399، دوره­ی 10،شماره­‌ی 2، ص.  348-361.
11. «از جیحون تا فرات». فصلنامه­‌ی مترجم. سال 29، شماره­‌ی 70، بهار 1399. ص. 95- 102.
12. «Характеристика типичных ошибок в речи иранских студентов, изучающих русский язык, с точки зрения межкультурного несоответствия (к постановке вопроса)».  Известия Южного Федерального Университета. Филологические науки. 2020, том 24, № 1. с. 167- 181.  («توصیف خطاهای رایج در میان دانشجویان ایرانیِ زبان روسی از دید ناهمگونی­‌های میان­‌فرهنگی». مجله‌ی دانشگاه فدرال جنوب. علوم فقه­‌اللغه. 2020. شماره‌­ی 1)
13. «انتظارات ایرانیان از ایران‌­شناسی روسیه». فصلنامه­‌ی مطالعات ایران­‌شناسی. سال پنجم، شماره‌­ی پانزدهم، زمستان 1398، ص. 53-60.
14. «دربارۀ واژۀ روسی grivenka و واژۀ فارسی گيروانکه / گروانکه». نوشته­‌ی واسیلی آبایف، ترجمه­‌ی محسن شجاعی. فرهنگ­‌نویسی [ویژه‌­نامه‌ی نامه‌­ی فرهنگستان]. شماره­‌ی 14، 1398، ص. 138- 142.
15. «ویژگی­‌های ضروری در فرهنگ روسی­به فارسی برای کاربر ایرانی». مجموعه مقالات فرهنگ­‌نگاری دوزبانه: ارائه‌شده در همایش ملّی فرهنگ­‌نگاری دوزبانه (اردیبهشت 1398: تهران). تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1398. ص. 113-117.
16. «تاریخ ایران­شناسی در روسیه: محملی برای «کتابدار» شدنِ زودهنگام». جهان کتاب. سال 23، شماره 11 و 12 (357-358)، بهمن و اسفند 1397. ص. 10-15.
17. فرهنگ‌­نویسی برای زبان فارسی. یوری آرونوویچ روبینچیک. ترجمه: محسن شجاعی، با یادداشت­‌های علی­‌اشرف صادقی. کتاب بهار، 1397.
18. عجائب­‌الدّنیا (متنی از سده­ی هفتم هجری)، ابن محدث تبریزی. پژوهش لیدیا پاولوونا اسمیرنووا، تصحیح و تحقیق: علی نویدی ملاطی. ترجمه­‌ی مقدّمه و تعلیقات چاپ مسکو: محسن شجاعی. بنیاد موقوفات دکتر افشار، 1397.
19. «Обучение  переводу с русского языка в иранской аудитории: восемь практических правил». Миры литературного перевода. IV Международный конгресс переводчиков художественной литературы. Москва: 8-10 сентября 2016 г. М.: 2018. с. 373-378. («آموزش ترجمه از روسی برای ایرانی‌­ها: هشت قاعده­ی کاربردی». چهارمین کنگره­‌ی بین­المللی مترجمان ادبی. مسکو: 8-10 سپتامبر 2016؛ تاریخ انتشار: 2018).
20. «К выбору теоретических критериев анализа учебников по РКИ, публикуемых в Иране». Тезисы научных докладов Второго международного форума ИАРЯЛ. Тегеран: Типография и издание Тегеранского университета, 2018. с. 137. («انتخاب معیارهای تحلیل کتاب­‌های درسی در زمینه‌­ی آموزش زبان روسی به عنوان زبان خارجی که در ایران منتشر می­شوند». دوّمین گردهم­‌آیی انجمن ایرانی زبان و ادبیات روسی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1397.)
21. «توصیف خطاهای رایج در گفتار روسیِ دانشجویان ایرانی از دید ناهمگونی­‌های میان‌­فرهنگی (طرح مسئله)». محسن شجاعی. نقد زبان و ادبیات خارجی. [دوفصلنامه علمی پژوهشی دانشکده­‌ی ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی]. دوره 12، شماره 16، بهار و تابستان 1395، ص. 153- 174.
22. ترجمه­‌ی اشعار برگزيده‌­ی ايوان بونين. ترجمه­‌ی گروه مترجمين. گزينش اشعار، ويرايش ترجمه­‌ها و مقدمه و توضيحات از محسن شجاعی. ایراس، 1394.
23. «Обучение переводу на примере опубликованных переводов». В сборнике: Миры литературного перевода. Сборник докладов участников III Международного конгресса переводчиков художественной литературы. Москва, 4-7 сентября 2014 г. М.: 2015. с. 394-396. («آموزش ترجمه برپایه­‌ی ترجمه‌­های منتشرشده». سوّمین کنگره­‌ی مترجمان ادبی. مسکو: 4- 7 سپتامبر 2014؛ تاریخ انتشار: 2015)
24.   «Иранистика в России: выдающиеся достижения прошлых лет и обширные перспективы в будущем». Караван, № 30, январь 2014 г., стр. 36 – 40. («ایران­شناسی در روسیه: دستاوردهای درخشان در گذشته و دورنمای گسترده در آینده». مجله­‌ی کاراوان. 2014، شماره­‌ی 30)
25. «آن که در پاسخ به ندای درون فارسی آموخت»، [شرح حال یوری روبینچیک]. فرهنگ­‌نویسی (ویژه­‌نامه­‌ی نامه‌­ی فرهنگستان). جلد پنجم و ششم، اردیبهشت 1392، ص. 392-400.
26. «Человек, изучавший персидский по зову сердца». Караван,  Памяти Ю.А. Рубинчика. Специальный выпуск, август  2013 г., стр. 82-91. (ترجمه‌­ی روسی مقاله­‌ی بالا است که در مجله­‌ی کاراوان به چاپ رسیده است.)
27. Коммуникативное обучение как ведущий подход современной методики обучения иностранным языкам. Преподаватель XXI века. (ВАК). [Издательство "Прометей" МПГУ им. В.И. Ленина]. № 1, 2012, с. 206-211. («آموزش ارتباطي، رويكردي پيشرو در روش­شناسي معاصر آموزش زبان‌­هاي خارجي». مسکو: مجله­‌ی استادان قرن 21. دانشگاه دولتی علوم آموزش و پروروش، 2012، شماره­ی 1)
28. فرهنگ روسي به فارسي. گرانت آوانِسوویچ واسکانیان. ویرستار و دستیار محسن شجاعی. انتشارات فرهنگ معاصر، 1391. (چاپ پنجم: 1401)
29. «دوّمین کنگره­‌ی بین­‌المللی مترجمان آثار ادبی روسی»، [گزارش] محسن شجاعی، جهان کتاب، سال هفدهم (1391)، شماره­ی 9 و 10 (283-284)، آذر و دی 1391، ص. 23-24.
30. "Перевод произведенийи русской литературы в Иране: нынешнее состояние и перспективы". Доклад Мохсена Шоджаи на II международном конгрессе литературных переводчиков. Москва. 7-8 сентября 2012 г. («ترجمه­‌ی آثار ادبی روسی در ايران: وضعيت کنونی و دورنمای آينده». دوّمين کنگره­‌ی بين‌المللی مترجمان ادبی. مسکو: 7-8 سپتامبر 2012).
31. «تاریخچه­‌ی ترجمه­‌های قرآن به روسی و بررسی مختصر ترجمه­‌های موجود». محسن شجاعی. صحیفه‌­ی مبین [نشریه­ی پژوهشکده­ی قرآن و عترت دانشگاه آزاد اسلامی]، شماره 50، پائیز و زمستان 1390 [تاریخ انتشار: 1391]، ص. 67-101.
32. «نگاهی به ترجمه‌­ی دستور زبان ادبی معاصر فارسی»، دستور (ویژه­نامه­‌ی نامه‌­ی فرهنگستان). جلد هشتم، اسفند 1391، ص. 245-277.
33. «ضرورت­‌هاي عينيِ ويرايش فرهنگ‌­هاي روسيِ موجود در ايران با تكيه بر تجربه­‌ي ويرايش فرهنگ روسي به فارسي واسكانيان»، کنفرانس: نقش زبان و فرهنگ در توسعه­‌ی روابط ایران و روسیه. رشت، دانشگاه گیلان، 24 آبان 1389. (مجموعه مقالات: چاپ 1390، ص. 87-100).
34. «Об особенностях преподавания русско-персидского перевода».   Дидактика перевода: Материалы научной конференции. Москва, 21 мая 2010 г. Государственный институт русского языка им. А.С. Пушкина. с. 88-89. («ویژگی­‌های تدریس ترجمه از روسی به فارسی». مسکو: انستیتوی دولتی زبان روسی پوشکین. کنفرانس آموزش ترجمه، 21 ماه مه سال 2010).
35. «گزارش هم­‌انديشيِ استادان زبان فارسي در انستيتوي دولتيِ روابط بين­‌الملل مسكو» [گزارش] محسن شجاعی، نامه‌­ي فرهنگستان ]نشريه‌ي فرهنگستان زبان و ادب فارسي]، دوره­‌ي دهم، شماره‌­ي اوّل، بهار 1387 ]تاريخ انتشار: بهار 1388[، ص. 203-209.
36. Шоджаи Мохсен. Наследие Рудаки: Материалы Международной научной конференции. Москва, 4 июня 2008 г. с. 50-53. («رودكي در نگاه ايرانيان امروز»، کنفرانس بین‌­المللی رودکی. مسکو: 2008)
37. Шоджаи Мохсен. «Актуальность проведения сертификации в обучении персидскому языку российских студентов по модели Совета Европы», Филологические науки в МГИМО, 2008, № 34 (49), с. 167-174. [статья переиздана в сборнике: Обучение персидскому языку в московских вузах. М.: Мгимо-Университет, 2011. с. 82-88]. («ضرورت تعيين سطوح استاندارد در آموزش زبان فارسي به دانشجويان روس برپايه­‌ي الگوي شوراي اروپا». مسکو: مجله‌­ی انستیتوی دولتی روابط خارجی، 2008، شماره‌­ی 34. بازچاپ در مجموعه مقالات همان انستیتو، 2011)
38. «المپياد زبان فارسی و جايزه­‌ی ادبی فردوسی در روسيه»، [گزارش] محسن شجاعی، نشر دانش [نشريه‌­ی مرکز نشر دانشگاهی]، سال بيست و دوّم، شماره‌ي دوّم، تابستان1385، [تاريخ انتشار: 1386]، ص. 75-77.
39. Шоджаи Мохсен. «Преподавание русского языка в Иране (на примере подготовительного курса)»,   . Русский язык за рубежом, 2007, № 4 (203), стр. 92-96 («آموزش زبان روسي در ايران بر پايه­‌ي دوره­‌ي پيش­‌دانشگاهي». مسکو: مجله­‌ی زبان روسی در خارج. 2007، شماره­‌ی 4)
40. «آثار بازيافته‌­ی زبان خوارزمی در توپراق‌­قلعه (ازبکستان)»، نوشته‌ی سرگی پاولوويچ تالستوف، ترجمه‌­ی محسن شجاعی. مجله­‌ی زبان­شناسی [از انتشارات مركز نشر دانشگاهي]، سال بيست و دوّم، شماره­‌ی اوّل 1386، ص. 99-107.
41. «همایش بین‌­المللی "روسیه و ایران: گفت­وگوی فرهنگ­‌ها"، [گزارش] محسن شجاعی. فصلنامه­‌ی مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز. سال شانزدهم، دوره­‌ چهارم، شماره­‌ی 58. تابستان 1386. ص. 217-246
42. «دو روايت متفاوت از [ترجمة] تاريخ طبري تحرير بلعمی»، پيوتر آفاناسيِويچ گريازْنويچ وآلکساندر نيکُلايِويچ بولديرِف، ترجمه‌­ی: محسن شجاعی، ويرايش علي اشرف صادقي. نامه‌­ی فرهنگستان [نشريه‌ي فرهنگستان زبان و ادب فارسي]، دوره­‌ی نهم، شماره‌­ی چهارم، زمستان     1386، ص. 176-198.
43. [بخش کتاب­های روسی در:] کتاب­شناسی ايران­‌شناسی و اسلام‌­شناسی برمبناي مجموعة كتابخانة ملّي،2 جلد، به كوشش شهده سلطاني، شهره طراوتي، محسن شجاعي، واهيك وسكان؛ زير نظر پوري سلطاني- كامران فاني. ناشر: سازمان اسناد و کتابخانه­‌ی ملی جمهوري اسلامي ايران و بنيادايران‌شناسي،1386.
44. Шоджаи Мохсен. «Методы обучения русскому языку в Иране и пути их улучшения», Теоретический и прикладной аспекты преподавания русского языка в техническом вузе, сборник материалов межвузовской научно-практической конференции: (Москва, Московский государственный строительный университет, 26-27 апреля 2006 г.). М., 2006. с. 127-135. («روش­‌هاي آموزش زبان روسي در ايران و راه‌­هاي بهبود آن». کنفرانس: جنبه­‌های نظری و عملیِ تدریس زبان روسی در مؤسسات آموش عالیِ فنی. مسکو: دانشگاه دولتی معماری، 2006)
45. فرهنگ فارسیِ تاجيكي. زير نظر محمّدجان شكوري ... [و ديگران]، دو جلد، برگردان از خط سيريليک و تصحيحات: محسن شجاعي. انتشارات فرهنگ معاصر، 1385.
46. «بخش زبان­‌شناسی در همايش بين­‌المللی«ايران: سنّت، تاريخ و روند توسعه»، [گزارش] محسن شجاعی، نامه­‌ی فرهنگستان [نشريه‌ي فرهنگستان زبان و ادب فارسي] ، دوره­‌ی هشتم، شماره‌­ی اوّل، بهار 1385، ص. 223-230.
47. «نشانگرهای سخن در زبان فارسی امروز»، نوشته­­‌ی يوليا پانووا، ترجمه‌­ی محسن شجاعی. مجلّه­‌ی زبان­ شناسی [از انتشارات مركز نشر دانشگاهي]، سال بيست و يکم، شماره­‌ی اوّل و دوّم 1385، ص. 131-146.
48. «سخن عشق» شب شعر فريدون مشيری در مسکو»، [گزارش] محسن شجاعی، بخارا. شماره­‌ی 57، آذر و دی 1385، ص. 566- 568.
49. «دستور زبان فارسي ادبي معاصر»، [نقد كتابГрамматика современного пепрсидского литературного языка  نوشته‌ي يوري آرونوويچ روبينچيك]، محسن شجاعي. مجله‌ي زبان‌شناسي [از انتشارات مركز نشر دانشگاهي]، سال نوزدهم، شماره‌ي دوّم، پاييز و زمستان 1383، ص. 88-110.
50. «فعل‌هاي كمكي در زبان دري [فارسي افغانستان]»، نوشته‌ي باريس آستروفسكي، ترجمه‌ي محسن شجاعي. پژوهش‌هاي زبان‌شناسي ايراني، شماره‌ي اوّل: جشن‌نامه‌ي دكتر علي‌اشرف صادقي، نشر هرمس، 1382، ص. 257-281.
51. «درباره‌ي ترجمه‌هاي عربي خداي‌نامه»، نوشته‌ي بارون و. روزِن، ترجمه‌ي متن روسي: محسن شجاعي.  نامه‌ي  فرهنگستان [نشريه‌ي فرهنگستان زبان و ادب فارسي]،  ضميمه‌ي شماره‌ي 15، دي 1382، ص. 25-52.
52. «برخي ساخت‌هاي نحوي قالبي‌شده در زبان فارسي»، نوشته‌ي آلكساندر وِرِتِنّيكوف،ترجمه‌ي محسن شجاعي. مجلّه‌ي زبان‌شناسي [از انتشارات مركز نشر دانشگاهي]، سال شانزدهم، شماره‌ي اوّل، بهار و تابستان 1380، ص. 77-82.  
53. لهجه‌ي تهراني. نوشته‌ي لازار ساموئيلوويچ پِي‌سيكوف، ترجمه‌ي محسن شجاعي، ويراستار علمي دكتر علي اشرف صادقي، فرهنگستان زبان و ادب فارسي، 1380.
54. «اسنادي از تاريخ ازبكستان»، نوشته‌ي اولگا دميتري‌يونا چخوويچ، ترجمه‌ي محسن شجاعي. وقف، ميراث جاويدان [نشريه‌ي سازمان اوقاف و امور خيريه]، سال هشتم،شماره‌ي 29، بهار 1379، ص. 19-24.
55. «پژوهش‌هايي در باره‌ي فقه‌اللّغه‌ي ايراني»، [معرّفی مقالات مندرج در مجموعه­ی Исследования по иранской филологии]، محسن شجاعي. مجلّه‌ي زبان‌شناسي [از انتشارات مركز نشر دانشگاهي]، سال پانزدهم، شماره‌ي اوّل، بهار و تابستان 1379، ص. 79-94.
56. آخرين جهش به سوي جنوب. نوشته‌ي  ولاديمير وولفوويچ ژيرينوفسكي، ترجمه‌ي محسن شجاعي، نشر و پژوهش فرزان روز، 1378.
57. «تركيب‌هاي ثابت فعلي در زبان فارسي»، [نقد كتابОчерки глагольной фразеологии персидского языка  نوشته‌ي آلكساندر وِرِتِنّيكوف]، محسن شجاعي. مجلّه‌ي زبان شناسي [از انتشارات مركز نشر دانشگاهي]، سال سيزدهم، شماره‌ي اوّل و دوّم، 1375[تاريخ انتشار: آذر 1377]، ص. 153-165.
58. «اطّلاعات تازه‌اي از زبان‌هاي رمزي (آرگو) در آسياي ميانه: گروه قومي «قوال» در كولاب و آرگوي آن»، نوشته‌ي يوسيف ميخائيلوويچ آرانسكي، ترجمه‌ي محس شجاعي. فرهنگ: ويژه‌ي زبان‌شناسي [فصلنامه‌ي علمي و پژوهشي پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي]، سال نهم، شماره‌ي اوّل، بهار 1375، ص. 165- 200.
59. «چكيده‌ي پايان‌نامه‌هاي زبان‌شناسي»، [نقد كتابي به همين نام از نرجس جواندل صومعه‌سرائي]، محسن شجاعي. فصلنامه‌ي كتاب[نشريه‌ي كتابخانه‌ي ملّي جمهوري اسلامي ايران]، دوره‌ي پنجم، شماره‌ي سوّم و چهارم، پائيز وزمستان 1373، ص. 122-125.
60. «نظريه‌ي زبان‌هاي نوستراتيك»، محسن شجاعي. مجلّه‌ي زبان‌شناسي [از انتشارات مركز نشر دانشگاهي]، سال نهم، شماره‌ي دوّم، پائيز و زمستان 1371 [تاريخ انتشار:اسفند 1373]، ص. 76-83.
61. «فرهنگ‌نويسي براي زبان فارسي»، [نقد كتاب Лексикография персидского языка نوشته‌ي يوري روبينچيك]، محسن شجاعي. مجلّه‌ي زبان‌شناسي [از انتشارات مركز نشر دانشگاهي]، سال نهم، شماره‌ي اوّل، بهار و تابستان 1371 [تاريخ انتشار: خرداد 1373]، ص. 74-86.
62. «نزاع شيعه و سنّي در بخارا، يك توطئه»، نوشته‌ي صدرالدّين عيني، بازنويسي محسن شجاعي. مجلّه‌ي مطالعات آسياي مركزي و قفقاز [وابسته به دفتر مطالعات سياسي و بين المللي وزارت امور خارجه]، سال دوّم، شماره‌ي دو، پائيز 1372، ص. 37-48.
63. «نمايشگاه پايان‌نامه‌هاي دكتراي ايران‌شناسي و اسلام‌شناسي»، [گزارش] محسن شجاعي. فصلنامه‌ي كتاب [نشريه‌ي كتابخانه‌ي ملّي جمهوري اسلامي ايران]، دوره‌ي چهارم، شماره‌ي چهارم، زمستان 1372، ص. 550-555.
64. «تاريخچه‌ي حضور ايرانيان مهاجر در آسياي مركزي در نيمه‌ي دوّم سده‌ي 19 و آغاز سده‌ي 20  ميلادي»، نوشته‌ي آ. م. ماتوي‌يف، ترجمه‌ي محسن شجاعي. مجلّه‌ي مطالعات آسياي  مركزي و  قفقاز [وابسته به دفتر مطالعات سياسي و بين المللي وزارت امور خارجه]، سال اوّل، شماره‌ي سوّم،  زمستان 1371، ص. 117-149.
65. «وضعيت كتابداري در تاجيكستان و راه‌هاي بهبود آن»، نوشته‌ي عبدالرّحيم رحيموف، ترجمه‌ي محسن شجاعي. فصلنامه‌ي كتاب [نشريه‌ي كتابخانه‌ي ملّي جمهوري اسلامي ايران]، دوره‌ي اوّل، شماره‌هاي دوّم تا چهارم، 1369، ص. 178-199.
66. «صداي شرق» [معرّفي نشريات فارسي چاپ خارج]، نوشته‌ي محسن شجاعي. نشر دانش [نشريه‌ي مركز نشر دانشگاهي]، سال دهم، شماره‌ي اوّل، آذر و دي 1368، ص. 57.
67. «مسائل زبان فارسي در تاجيكستان»، بازنويسي و حواشي از محسن شجاعي. نشر دانش [نشريه‌ي مركز نشر دانشگاهي]، سال نهم، شماره‌ي ششم، مهر و آبان 1368 ، ص. 22-28.

جستارهای وابسته

• دستور زبان ادبی معاصر فارسی
• فارسی تاجیکی

پیوند به بیرون

• مقالات محسن شجاعی