قضیه اعداد اول

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
قضيه اعداد اول

در نظریه اعداد، قضیه اعداد اول (به انگلیسی: Prime Number Theorem) (PNT) توزیع مجانبی اعداد اول بین اعداد صحیح مثبت را توصیف می‌کند. این قضیه ایده شهودی کم شدن چگالی اعداد اول در اعداد صحیح بزرگ را به‌صورت صوری و دقیق‌تر بیان می‌کند. قضیه اعداد اول به‌صورت مستقل و جداگانه توسط ژاک آدامار و چارلز پوسین در ۱۸۹۶ با استفاده از ایده‌های معرفی‌شده از سوی برنارد ریمان (به‌خصوص تابع زتای ریمان) اثبات شد.

اولین توزیع این‌چنینی که پیدا شد بود که در آن تابع شمارنده تعداد اعداد اول و لگاریتم طبیعی عدد است. بدین‌معنی که با بزرگ شدن به‌میزان کافی، احتمال این که یک عدد صحیح تصادفی کوچک‌تر مساوی اول باشد بسیار به نزدیک است. بنابراین، احتمال اول بودن یک عدد صحیح با حداکثر رقم (برای های به اندازه کافی بزرگ) حدوداً نصف عدد صحیح تصادفی با حداکثر رقم است. به‌عنوان مثال، در میان اعداد صحیح مثبت با حداکثر ۱۰۰۰ رقم، حدود یک عدد از هر ۲۳۰۰ تا اول است ()، درحالی‌که در میان اعداد صحیح با حداکثر ۲۰۰۰ رقم، حدود یکی از هر ۴۶۰۰ تا اول هستند (). به بیان دیگر، میانگین شکاف بین اعداد اول پشت سر هم در میان عدد صحیح (از یک تا ) حدود است.[۱]

قضیه[ویرایش]

اگر تعداد اعداد اول کمتر از باشد

آن‌گاه

بررسی قضیه[ویرایش]

۱۰ ۴ ۰٫۹۲۱ ۲٫۵۰۰
102 ۲۵ ۱٫۱۵۱ ۴٫۰۰۰
103 ۱۶۸ ۱٫۱۶۱ ۵٫۹۵۲
104 ۱٬۲۲۹ ۱٫۱۳۲ ۸٫۱۳۷
105 ۹٬۵۹۲ ۱٫۱۰۴ ۱۰٫۴۲۵
106 ۷۸٬۴۹۸ ۱٫۰۸۴ ۱۲٫۷۴۰
107 ۶۶۴٬۵۷۹ ۱٫۰۷۱ ۱۵٫۰۴۷
108 ۵٬۷۶۱٬۴۵۵ ۱٫۰۶۱ ۱۷٫۳۵۷
109 ۵۰٬۸۴۷٬۵۳۴ ۱٫۰۵۴ ۱۹٫۶۶۷
1010 ۴۵۵٬۰۵۲٬۵۱۱ ۱٫۰۴۸ ۲۱٫۹۷۵
OEIS A006880 A057835

تعمیم قضیه[ویرایش]

با استفاده از قضیه اعداد اول می‌توان اثبات کرد که:

که در آن تابع ، تابع مولد اعداد اول باشد یعنی: x امین عدد اول

اثبات تعمیم قضیه[ویرایش]

می‌دانیم:

می‌دانیم توابع و معکوس هم هستند. یعنی:

در نتیجه می‌توان با حل معادله تابع را یافت.

می‌دانیم

پس با حل معادله می‌توان هم‌ارزی برای یافت.

به روش تکرار ساده معادله را حل می‌کنیم.

اما باید توجه داشت چون به‌جای از تابع هم‌ارز آن استفاده شده پس:

در نتیجه:


منابع[ویرایش]

  1. Hoffman, Paul (1998). The Man Who Loved Only Numbers. New York: Hyperion Books. p. 227. ISBN 978-0-7868-8406-3. MR 1666054.