درگاه:اروپا/جستار برگزیده/۱۱
معماری دوران رومی اسکاتلند دربرگیرندهٔ همهٔ ابنیه در مرزهای امروزی اسکاتلند است که از زمان ورود رومی‌ها به شمال بریتانیای کبیر (در قرن اول پیش از میلاد) تا خروجشان از این جزیره (در قرن پنجم میلادی) برپا شده‌اند. بطلمیوس در جغرافیا می‌نویسد که کلدونیا، در شمال استان رومی بریتانیا، مشتمل بر ۱۹ شهر بوده‌است، ولی از این دوران در اسکاتلند شواهدی مبنی بر وجود سکونت‌گاه‌های شهری نیست و این‌ها احتمالاً تپه‌قلعه بوده‌اند. روی‌هم‌رفته شواهدی از وجود بیش از هزار تپه‌قلعه در اسکاتلند مانده‌است که اکثرشان در جنوب خط کلاید-فورت (موسوم به کمربند مرکزی اسکاتلند، که دیوار آنتونین در طول آن کشیده شده بود) هستند و این‌گونه می‌نماید که اغلب در دوران رومی رها شده باشند. هم‌چنین شواهدی از خانه‌های چرخی شاخص و سوتره‌های کوچک هست.
اردوکشی‌های نظامی رومی‌ها به مرزهای امروزی اسکاتلند از حدود سال ۷۱ میلادی آغاز شد. رومی‌ها در سر راهشان کمپ‌هایی نظامی موسوم به کاستروم (به عنوان مثال تریمونتیوم) ساختند و احتمالاً تا سرحد رود تی پیشروی کردند و در آنجا نیز استحکاماتی مانند اینچتوتیل ساختند. تا اواخر قرن نخست میلادی، رومی‌ها این متصرفات را رها کردند و به تصرف سادرن آپلندز (اراضی جنوبی خط تاین-سالوی) قانع شدند. این امر سبب شد که بر روی خط تاین-سالوی (که امروزه در عرض شمال انگلستان است) استحکاماتی (از جمله دیوار هادریان) ساخته شود. رومی‌ها در سال ۱۴۱ میلادی به سوی شمال دیوار هادریان پیشروی کردند و لیمس (دیواری چوبی بر روی یک تپهٔ مصنوعی) معروف به دیوار آنتونین را ساختند که عظیم‌ترین سازهٔ رومی در مرزهای امروزی اسکاتلند است، ولی اندکی بعد به دیوار هادریان عقب‌نشینی کردند و تا زمان سقوط روم در اوایل قرن پنجم میلادی به تک‌وتوک اردوکشی‌هایی به شمال دیوار هادریان (که گاه با ساخت یا بازپس‌گیری قلعه‌هایی همراه می‌شد) بسنده کردند.