تکرار

این مقاله دربارهٔ آرایه ادبی است. برای مغالطه‌ای به همین نام، مغالطه تکرار را ببینید.

تکرار از آرایه‌های ادبی است که به معنی دوباره یا چندباره آوردن واژه‌ای است، به گونه‌ای که بتواند بر موسیقی درونی بیفزاید و تأثیر سخن را بیشتر سازد. تکرار بیشتر در اشعار مولوی دیده می‌شود، پس از مولوی بیشترین میزان تکرار در اشعار حافظ و سعدی است.

هم نظری، هم خبری، هم قمران را قمری هم شکر اندر شکر اندر شکر اندر شکری

بدیدم حسن را سرمست می‌گفت بلایم من، بلایم من، بلایم

ای جان جان جان ما، ما نامدیم از بهر نان برجه، گدارویی مکن، در بزم سلطان ساقیا

تصدیر نوعی از تکرار است، که در آن واژه‌ای در آغاز و پایان بیتی دوباره آورده می‌شود.

آدمی در عالم خاکی نمی‌آید به دست عالمی دیگر بباید ساخت وز نو آدمی(حافظ)

برخی تطریز را نیز نوعی از تکرار دانسته‌اند. در اصطلاح معانی یکی از انواع اطناب است.

منابع

• شریفی، محمد. محمدرضا جعفری. فرهنگ ادبیات فارسی. تهران: فرهنگ نشر نو و انتشارات معین، ۱۳۸۷. شابک ‎۹۷۸-۹۶۴-۷۴۴۳-۴۱-۸.