بافت (زمین‌شناسی)

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

در زمین‌شناسی بافت یا ریزساختار سنگ[۱] (انگلیسی: Texture) به رابطه بین موادی گفته می‌شود که سنگ از آنها تشکیل شده است.[۲] گسترده‌ترین کلاس‌های بافتی عبارتند از: کریستالی (که در آن اجزا به صورت کریستال‌هایی در هم رشد کرده و در هم قفل شده‌اند)، تکه‌تکه‌ای (که در آن قطعات با برخی فرآیندهای فیزیکی انباشته می‌شوند)، آفانیتیک (که در آن بلورها با چشم غیر مسلح قابل مشاهده نیستند) و شیشه‌ای هستند. (که در آن ذرات کوچکتر از آن هستند که دیده شوند و به صورت آمورف چیده شوند).[۲]جنبه‌های هندسی و روابط بین ذرات یا بلورهای جزء به عنوان بافت کریستالوگرافی یا جهت ترجیحی نامیده می‌شود. بافت‌ها را می‌توان به روش‌های مختلفی کمیت کرد.[۳] رایج‌ترین پارامتر [نیاز به منبع] توزیع اندازه کریستال است. این امر ظاهر یا ویژگی فیزیکی یک سنگ‌مانند اندازه دانه، شکل، آرایش و سایر خصوصیات را در هر دو مقیاس مرئی و میکروسکوپی ایجاد می‌کند.

بافت‌ها مواد نافذ سنگ هستند. آنها در سراسر کل تودهٔ سنگ روی نمونه‌های میکروسکوپی با اندازهٔ دست و اغلب در مقیاس‌های رخنمونی رخ می‌دهند. این از بسیاری جهات شبیه به برگ‌ها است، با این تفاوت که یک بافت لزوماً حاوی اطلاعات ساختاری از نظر رویدادهای تغییر شکل و اطلاعات جهت نیست. سازه‌ها در مقیاس نمونه با اندازهٔ دست و بالاتر رخ می‌دهند.

تجزیه و تحلیل ریزساختار[۴] ویژگی‌های بافتی سنگ را توصیف می‌کند و می‌تواند اطلاعاتی در مورد شرایط شکل‌گیری سنگ‌زایی (پتروژنز)، و تغییرات بعدی، چین خوردگی یا رویدادهای دگرسانی ارائه دهد.

منابع[ویرایش]

  1. Vernon, R. H. (2004). A practical guide to rock microstructure. Cambridge University Press. ISBN 0-521-81443-X.
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ Texture & Genesis of Rocks, Introductory Geology Laboratory, Christopher DiLeonardo, Ph.D. , Marek Cichanski, Ph.D. , Earth & Space Sciences, De Anza College
  3. Higgins, M. D. (2006). Quantitative Textural Measurements in Igneous and Metamorphic Petrology. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-13515-X.
  4. Fu, Jinlong; Thomas, Hywel R.; Li, Chenfeng (January 2021). "Tortuosity of porous media: Image analysis and physical simulation" (PDF). Earth-Science Reviews. 212: 103439. Bibcode:2021ESRv..21203439F. doi:10.1016/j.earscirev.2020.103439. S2CID 229386129.