آرایش سوماتوتوپیک
آرایش سوماتوتوپیک یا نقشه سوماتوتوپی (به انگلیسی: Somatotopy) مطابقت نقطه به نقطه یک ناحیه از بدن با یک نقطه خاص در سیستم عصبی مرکزی است. به‌طور معمول، فعالیت هر ناحیه از بدن مربوط به یک نقطه در قشر اولیه حسی-پیکری (شکنج پس‌مرکزی) است. این قشر معمولاً به‌عنوان یک ناحیه حسی نشان داده می‌شود که قسمت‌های خاص بدن و مکان‌های مربوطه آن‌ها را روی هومونکولوس نشان می‌دهد.[۱] نواحی مانند زائده‌های بدن (مانند دست و پا)، پوست، آلت تناسلی[۲] و صورت مکان‌های حسیِ اختصاصی بر روی قشر حسی-پیکری هستند. مناطقی که به خوبی کنترل می‌شوند (مثلاً دست‌ها) و ظرافت حرکتی و حسی زیادی دارند، دارای بخش‌های بزرگ‌تری از قشر حسی پیکری بوده در حالی که مناطقی که به‌طور کلی و درشت کنترل می‌شوند (مثلاً تنه) قسمت‌های کوچک‌تری از این بخش را در بر می‌گیرند. نواحی مانند احشای داخلی دارای موقعیت حسی در شکنج پست مرکزی نیستند.[۳]
علاوه بر انسان، ماکاک که نوعی میمون است، در بدو تولد در سیستم‌های حسی و حرکتی بدن خود سوماتوتوپی را نشان می‌دهند.[۴]
نقشه‌برداری حسی حرکتی مخچه انسان[ویرایش]
در بررسی‌هایی که تصویربرداری رزونانس مغناطیسی عملکردی (fMRI) برای تعیین مناطق فعال در قشر مخچه در انسان در طی یک سری از وظایف حرکتی استفاده گردید، نواحی فعال شده برای حرکاتِ لب‌ها، زبان، دست‌ها و پاها مشخص گردید و نشان داده شد که فعالیت این بخش‌ها تنها به لوبول‌ها و ساب لوبول‌ها و نواحی ساژیتالِ مخچه در قشر نخاعی-مخچه‌ای فوقانی و هسته دم‌دار محدود می‌شود. فعال سازی عصبی بخش‌ها به صورت دو نمایش هومونکولوئید مجزا ترسیم شده‌است. در یک مورد، بازنمایی گسترده‌تر، به صورت وارونه در مخچه فوقانی، و دیگری، دو برابر شده و کوچکتر، در مخچه تحتانی قرار دارد.[۳]
جستارهای وابسته[ویرایش]
 |
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ آرایش سوماتوتوپیک موجود است. |
منابع[ویرایش]
- ↑ Jensen MP, Sherlin LH, Hakiman S, Fregni F (2009). "Neuromodulatory approaches for chronic pain management: research findings and clinical implications". Journal of Neurotherapy. 13 (4): 196–213. doi:10.1080/10874200903334371.
- ↑ Kell CA, von Kriegstein K, Rösler A, Kleinschmidt A, Laufs H (June 2005). "The sensory cortical representation of the human penis: revisiting somatotopy in the male homunculus". The Journal of Neuroscience. 25 (25): 5984–7. doi:10.1523/JNEUROSCI.0712-05.2005. PMC 6724806. PMID 15976087.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ Grodd W, Hülsmann E, Lotze M, Wildgruber D, Erb M. Sensorimotor mapping of the human cerebellum: fMRI evidence of somatotopic organization. Hum Brain Mapp. 2001 Jun;13(2):55-73.
- ↑ Arcaro, Michael J.; Schade, Peter F.; Livingstone, Margaret S. (15 November 2019). "Body map proto-organization in newborn macaques". Proceedings of the National Academy of Sciences. 116 (49): 24861–24871. doi:10.1073/pnas.1912636116. ISSN 0027-8424. PMC 6900594. PMID 31732670.