خدمت نظامی

سربازی یا خدمت نظام وظیفه نام دوره‌ای حدوداً ۲ ساله است که در ایران شرکت‌کردن پسران (مردان) در آن اجباری است. تمامی مردان در ایران می بایست پس از اتمام سن هجده سالگی اگر در حالت معاف از تحصیل، فراقت از تحصیل و یا اخراج از تحصیل بسر می‌برند به مدتی حدود ۲۰ ماه در ارتش خدمت کنند که به این خدمت دوره نظام وظیفه عمومی یا در کلام عامه سربازی گفته می‌شود.

برخی از افراد از انجام دوره سربازی معاف هستند. برای نمونه افرادی که بیماری‌های قلبی یا تنفسی دارند، نیازی برای شرکت در دوره سربازی در دوران صلح ندارند.

در نظام سیاسی قدیم ایران، دختران نیز به سربازی می‌رفتند. اما پس از انقلاب ایران در سال ۱۳۵۷ فقط پسران برای دوره‌های سربازی به خدمت فراخوانده شدند.

جدول مقايسه‌اي 175 كشور جهان از لحاظ وضعيت نظام وظيفه

1- كشورهايي كه سربازي اجباري ندارند.(82 کشور، 48%) 2- کشورهایی که سربازی اجباری یک سال و یا کمتر دارند. (25كشور، 14%) 3- کشورهایی که صرفا در امور مدنی یا به صورت نظامی غیر مسلح سربازي دارند.(7 كشور، 4%) 4- کشورهای که سربازی انتخابی دارند.(11 كشور، 6%) 5- کشورهایی که مدت سربازی را به 18 ماه کاهش داده‌اند. (9 كشور، 5%) 6- اسامی کشورهایی که از ترکیب نیروهای داوطلب و اجباری استفاده می کنند. (13 کشور،7% ) 7- کشورهایی که سربازی اجباری بیش از 18ماه، غیر انتخابی و همراه با به کار گیری در امور عملیاتی نظامی دارند. (28 كشور، 16%)

الف- اسامی کشورهایی که سربازی اجباری ندارند و يا حذف كرده‌اند:

1. افغانستان (در 2005 حذف شد) 2. آرژانتین (در 1999 حذف شد) 3. استرالیا (در 1972 لغو شد.) 4. باهاما 5. بحرین 6. بنگلادش 7. بلژیک (در 1994 حذف شد) 8. بلیز (در صورت به حد نصاب نرسیدن داوطلبین اجباری می شود اما تا کنون اجباری نشده است.) 9. بلغارستان (نيروي دريايي و هوايي كاملا حرفه‌اي شده اند و نيروي زميني نيز در سال 2008 حرفه‌اي شده و سربازي اجباري ملغي مي‌گردد. مدت سربازي اكنون 9 ماه است. البته برای دانش آموختگان دانشگاه 6ماه است.) 10. بوسنی و هرزگوین (از اول ژانویه 2006 حذف شد.) 11. بوتان 12. بولیوی (در صورت به حد نصاب نرسیدن داوطلبین اجباری می شود.) 13. بوتساوانا 14. برمه 15. کامرون 16. کانادا (تاکنون در زمان صلح سربازی اجباری نداشته است.) 17. کاستاریکا (از 1948 حذف شده است.) 18. جمهوری کنگو 19. جمهوری چک (لغو آن از 2004 آغاز و در 2007 کاملا لغوشد.) 20. جيبوتي 21. جمهوری دومینیکن 22. تیمور شرقی 23. فیجی 24. فرانسه (از 1996 حذف شد.) 25. گامبیا 26. هائیتی 27. هندوراس 28. مجارستان(در 2004 حذف شد) 29. هند (هیچ گاه سربازی اجباری نداشته حتی در زمان استعمار انگلیس) 30. عراق 31. جمهوری ایرلند 32. ایتالیا (در 2005 حذف شد) 33. جامائیکا (سربازی اجباری تنها با اجازه والدین ممکن است.) 34. ژاپن 35. اردن (از سال 1994 تاکنون در حال تعلیق است.) 36. Lesotho 37. لتونی (از 2007 حذف شد.) 38. لیبریا 39. لوکزامبورگ (از 1967 حذف شده است) 40. مقدونیه (از 2006 حذف شد) 41. مراکش (از 2006 حذف شد.) 42. مالاوی 43. مالدیو 44. مالزی 45. مالت 46. مونتنگرو (از 2006 حذف شد) 47. نامیبیا 48. نپال 49. هلند (به طور رسمي سربازی اجباری را لغو نکرده ولی از سال 1996 به بعد از سرباز استفاده نکرده و ارتش کاملا حرفه ای دارد.) 50. هلند آنتلیس 51. نیوزیلند (از 1972 حذف شد.) 52. نیکاراگوئه 53. اروگوئه (در زمان صلح اختياري است و در زمان جنگ دولت در صورت نياز مي‌تواند اجباري سازد.) 54. نیجریه 55. پرو 56. عمان 57. پاکستان 58. گینه پاپائو 59. پرتقال (از 2004 حذف شد) 60. قطر 61. رومانی (از 2006 حذف شد.) 62. روآندا 63. عربستان سعودی 64. سیچیل 65. سیرالئون 66. اسلواکی (از 2006 حذف شد) 67. اسلوونی (از 2003 حذف شد) 68. آفریقای جنوبی (از 1994 حذف شد.) 69. سریلانکا 70. سرینام 71. سوآزیلند 72. ترینیادو توباگو 73. امارات متحده عربی 74. انگلستان (از 1963 حذف شد.) 75. Antiqua 76. باربادوس 77. برونئی دارالسلام 78. کنیا 79. شیلی (البته قانون سربازی اجباری ملغی نشده ولی اکنون تمام نیروهای به صورت داوطلبانه و نه اجباری به خدمت گرفته می شوند.) 80. لبنان 81. تانزانیا 82. یمن (از 2001 حذف شد)

كشورهاي افغانستان، عراق، عربستان، عمان، قطر، امارات متحده، پاكستان و بحرين از جمله همسايگان ايران هستند كه سربازي اجباري را لغو كرده اند. اين امر مي‌تواند به بروز اعتراضات به ويژه در نزد مرزنشينان منجر شود.

ب- اسامی کشورهایی که سربازی اجباری یک سال و یا کمتر دارند:

1. اتريش (از ابتداي 2007 از 8ماه به 6ماه كاهش يافت) 2. برزیل (بسته به محل خدمت 12-9ماه) 3. بوليوي (12ماه) 4. دانمارک (بسته به محل خدمت 12-4 ماه وصرفا در امور مدنی یا به صورت نظامی غیر مسلح) 5. اکوادور (12ماه، سربازي انتخابي است.) 6. السالوادور (12ماه، سربازي انتخابي است.) 7. استونی (بسته به محل خدمت 11-8 ماه وصرفا در امور مدنی و یا به صورت نظامی غیر مسلح در سال 2010 نيز سربازي اجباري لغو مي‌شود) 8. صربستان (بسته به محل خدمت 9-6 ماه، از 2010 حذف خواهد شد.) 9. كرواسي (اکنون 6ماه است و از 2010 حذف خواهد شد.) 10. آلمان (9ماه وصرفا در امور مدنی و یا به صورت نظامی غیر مسلح) 11. یونان (بسته به محل خدمت 12 و 15 ماه و در آينده به 6ماه كاهش مي‌يابد.) 12. لیتوانی (12ماه وصرفا در امور مدنی و یا به صورت نظامی غیر مسلح) 13. مکزیک (12ماه، سربازي انتخابي، نيروهاي هوايي و دريايي كاملا حرفه‌اي شده‌اند.) 14. مولداوی (12ماه) 15. مغولستان (12ماه) 16. نروژ (12ماه وصرفا در امور مدنی و یا به صورت نظامی غیر مسلح) 17. پارائوگه (بسته به محل خدمت 24-12ماه، استفاده از ترکیب سربازان داوطلب و اجباری.) 18. روسیه (ترکیب اجباری و داوطلبانه به کار گرفته شده است. از ابتداي سال 2008، 12ماه خواهد شد و از همين سال براي متاهلان داراي فرزند، معلمان و پزشكان روستايي حذف خواهد شد.) 19. سوييس (260 روز) 20. گوآتمالا (بسته به نوع و محل خدمت 24-12 ماه) 21. لهستان (بسته به محل خدمت 12-9ماه وصرفا در امور مدنی و یا به صورت نظامی غیر مسلح، در سال 2010 سربازي اجباري لغو مي شود.) 22. تایوان (اکنون 16 ماه است و در سال 2008، 12ماه می شود. امكان انتخاب براي مشمولان وجود دارد.) 23. تركيه (12 ماه براي امور نظامي و 15 ماه براي امور مدني) 24. تونس (12ماه) 25. ازبکستان (12ماه)

ج- اسامی کشورهایی که از سربازان صرفا در امور مدنی یا به صورت نظامی غیر مسلح استفاده می‌شود:

1. آنگولا (24ماه) 2. الجزایر (18ماه: 6ماه آموزش و 12 ماه فعاليت مدني) 3. بلاروس (18ماه و برای فارغ التحصیلان دانشگاهی 12ماه) 4. قبرس 5. اسپانیا 6. سوئد (17-7 ماه، امكان انتخاب ميان فعاليت نظامي يا غير نظامي وجود دارد.) 7. فنلاند (خدمت در امور نظامي مسلحانه 6ماه، نظامي غير مسلحانه 11 ماه و غير نظامي 13 ماه)

هفت کشور دیگر نیز از سربازان به صورت نظامی غیر مسلح استفاده می کنند که در بخش قبلی ذکر شد.

د- اسامی کشورهای که سربازی انتخابی دارند:

1. بنین(از ترکیب سربازان داوطلبانه و اجباری استفاده می شود.) 2. جمهوری آفریقای مرکزی(استفاده از ترکیب سربازان داوطلب و اجباری.) 3. ایالات متحده آمریکا 4. چاد 5. چین 6. اندونزی(استفاده از ترکیب سربازان داوطلب و اجباری.) 7. نیجر 8. گینه بیسائو 9. سنگال(استفاده از ترکیب سربازان داوطلب و اجباری.) 10. Cape Verde 11. توگو(استفاده از ترکیب سربازان داوطلب و اجباری.)

ه- اسامی کشورهایی که مدت سربازی را به 18 ماه کاهش داده‌اند:

1. آذربايجان (براي فارغ التحصيلان دانشگاهي 12 ماه و سايرين 18ماه) 2. اوکراین (بسته به نوع خدمت 18-24ماه، در 2 يا 3 سال آينده ارتش كاملا حرفه‌اي شده و سربازي اجباري ملغي مي‌گردد.) 3. اریتره (16ماه) 4. کامبوج (18ماه) 5. کلمبیا (18ماه، استفاده از ترکیب سربازان داوطلب و اجباری.) 6. گرجستان (18ماه، استفاده از ترکیب سربازان داوطلب و اجباری.) 7. لائوس (18ماه) 8. ماداگاسکار (18ماه)

9. ساحل عاج (18ماه، استفاده از ترکیب سربازان داوطلب و اجباری.)

و-اسامی کشورهایی که از ترکیب نیروهای داوطلب و اجباری استفاده می کنند. (عمدتا این روش مقدمه ای است برای رسیدن به ارتش حرفه ای و حذف سربازی اجباری):

1. موریتانی(نیروی هوایی و دریایی کاملا حرفه ای شده اند و از سرباز اجباری تنها در نیروی زمینی استفاده می شود.) 2. برمودا(بخش عمده ای از نیروهای ارتش، حرفه ای بوده و تنها بخش اندکی به صورت اجباری تامین می گردد.) 3. ونزوئلا 4. گابون 5. اتیوپی 6. سنگاپور 7. کویت 8. مالی 9. فیلیپین 10. اوگاندا 11. بروندی 12. غنا 13. کره جنوبی

== ز- اسامی کشورهایی که سربازی اجباری بیش از 18ماه، غیر انتخابی و همراه با به کار گیری در امور عملیاتی و مسلحانه نظامی دارند: ==

1. ایران 2. آلبانی 3. مصر 4. گینه 5. اسراییل 6. قزاقستان 7. کره شمالی 8. سوریه 9. ارمنستان 10. سومالی 11. تاجیکستان 12. سودان 13. تایلند 14. ترکمنستان 15. ویتنام 16. زامبيا 17. زیمباوه 18. کوبا 19. لیبی 20. موزامبیک 21. بورکینافاسو 22. قرقیزستان 23. سنت کیتس و نویس 24. تونگو 25. سائوتام و پرینسیپ 26. جمهوری دموکراتیک کنگو 27. گینه اکوئیتوریال 28. هنگ کنگ

متاسفانه نام كشور ايران در زمره آخرين گروه قرار دارد كه نشان مي‌دهد علي رغم برخي بهبودها در مقايسه با ديگر كشورها كمترين ميزان بهينه سازي و اصلاح را در مورد نظام وظيفه انجام داده ايم.

منابع

در برخی موارد که اطلاعات متناقض بوده سعی شده به اطلاعات منابع به روزتر اتکا شود. • Office of the United Nations High Commissioner for Human Rights: (http://www.nationmaster.com/graph/mil_con-military-conscription) • The World Factbookcia -- Field Listing - Military service age and obligation: (https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2024.html) • Wikipedia ,Military service: (http://en.wikipedia.org/wiki/Military_service) • (http://www.geocities.com/jusjih/dncdp.html) •

• «سایت اطلاع رسانی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران». دریافت‌شده در ۱ ژانویه ۲۰۰۸.

• "Field Listing - Military service age and obligation". وب‌گاه CIA (به انگلیسی). Retrieved 1 January 2008. {{cite web}}: External link in |اثر= (help)

پیوند به بیرون

• سربازی داوطلبانه آری، اجباری نه.