پیش‌نویس:کوری انتخاب

کوری انتخاب یا Choice blindness بخشی از پدیده ای شناختی است تحت عنوان عمومی کژپنداری درون نگرانه introspection illusion به این ترتیب که مردم، به خطا، باور دارند که خودشان به ریشه های عواطف و اندیشه های شان اشراف دارند اما باورهای دیگران را، از همین نظر، غیر قابل اعتماد می دانند. مثلا این پدیده زمانی بروز می یابد که کسی گمان کند خودش به فرضیه‌ای رسیده است و آن را مال خودش و حاصل تفکر و استدلال خودش بداند و در چنین حالتی فقط شواهدی را که به نفع عقیده‌اش است ببیند. در واقع این یک "سوگیری به نفع خود " است نه به نفعِ عقیده‌ای خاص.

نمونه مطالعات درباره کوری انتخاب

در سال ۲۰۰۵ پیتر یوهانسن ، لارس هال و همکارانشان آزمایشی را روی ۱۲۰ دانشجو انجام دادند. آن‌ها هر یک از افرادِ مورد آزمایش را یک طرف میز می‌نشاندند و در سمت مقابل، شخص دیگری می‌نشست که به فرد مورد آزمایشْ دو کارت، که روی هر کدام عکسِ یک چهره بود، نشان می‌داد. چهره‌ها تفاوت زیادی با هم نداشتند. او از فرد مورد آزمایش می‌پرسید: «به نظرت کدام چهره جذاب‌تر است؟» آزمایش شونده یکی از دو چهره را انتخاب می‌کرد. آزمایش کننده، در فرصتی مناسب، کارت‌ها را با تردستی با هم جابه‌جا می‌کرد و سپس آن کارتی را که آزمایش شونده انتخاب نکرده بود به او می‌داد و می‌پرسید: «چرا از نظر تو این چهره‌ای که انتخاب کردی جذاب‌تر است؟» در بیش از ۷۵% مواردْ آزمایش شوندگان متوجهِ عوض شدن کارت‌ نمی‌شدند و در پاسخْ شروع می‌کردند به آوردن دلایلی تا جذاب‌تر بودنِ آن چهره را توجیه کنند.

در سال ۲۰۱۳ و در ایام انتخاباتی در سوئد، یوهانسون و هال، در آزمایشی دیگر، از شرکت کنندگان در مطالعه‌شان می‌پرسیدند به چه کسی می‌خواهند رأی دهند. سپس نظر آن‌ها را در مورد سیاست‌های عمومیِ حزبِ مربوط به آن کاندیدا می‌پرسیدند؛ مثلاً موافقت یا مخالفت با قوانین مختلف مثل مجازات اعدام، قانونی بودن سقط جنین، حبس قاچاقچیان،...و در کنارِ پاسخِ موافقم یا مخالفمِ آن‌ها برچسب می‌چسباندند یا علامتی می‌زدند. افراد آزمایش شونده در ابتدا همان قانونی را درست دانسته بودند که حزبِ مورد نظرشان درست می‌دانست. اما در ادامه، آزمایش کنندگانْ با مهارتْ جای برچسب یا علامت را عوض می‌کردند و از شرکت کننده می‌پرسیدند چرا با فلان قانون مخالف است، در حالی که او گفته بود موافق است. ۷۸% افرادْ متوجه این تغییر در پاسخ‌ها نشدند و بیشترشان شروع کردند به استدلال به نفع نظری که اصلا انتخابِ آن‌ها نبود. حتی نهایتاً ۴۸% شرکت کنندگان به این فکر افتادند که اصلاً به سراغ طرف‌داری از حزب مقابل بروند که نظرش با نظرِ جدیدِ آن‌ها منطبق بود.