بحران مالی روسیه (۲۰۱۶–۲۰۱۴)

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
نرخ رشد سالانه تولید ناخالص داخلی روسیه، ۲۰۱۷–۲۰۰۸
تورم سالانه در روسیه از سال ۲۰۰۸
خروج سرمایه از روسیه، میلیاردها دلار

بحران مالی روسیه در سال‌های ۲۰۱۶–۲۰۱۴[۱][۲] نتیجه کاهش شدید ارزش روبل روسیه بود که در نیمه دوم سال ۲۰۱۴ آغاز شد.[۳][۴][۵][۶] کاهش سطح اطمینان به اقتصاد روسیه باعث شد سرمایه گذاران دارایی‌های روسی خود را بفروشند، که منجر به کاهش ارزش روبل روسیه و باعث ترس از بحران مالی شد. کاهش سطح اطمینان در اقتصاد روسیه حداقل از دو منبع اصلی سرچشمه می‌گیرد. اولین مورد کاهش قیمت نفت در سال ۲۰۱۴ است. نفت خام، صادرات عمده روسیه، در فاصله زمانی بالاترین قیمت سالانه خود در ژوئن ۲۰۱۴ تا ۱۶ دسامبر ۲۰۱۴، نزدیک به ۵۰ درصد کاهش قیمت داشت. دومین مورد نتیجه تحریم‌های اقتصادی بین‌المللی است. به دنبال الحاق کریمه به روسیه، جنگ در دونباس و جنگ گسترده‌تر روسیه و اوکراین بر روسیه تحمیل شد.[۳][۷]

این بحران بر اقتصاد روسیه، هم مصرف‌کنندگان و شرکت‌ها، و بازارهای مالی منطقه‌ای و هم بر جاه‌طلبی‌های پوتین در مورد اتحادیه اقتصادی اوراسیا تأثیر گذاشته‌است. به ویژه بازار سهام روسیه با افت ۳۰ درصدی شاخص آرتی‌اس از ابتدای دسامبر تا ۱۶ دسامبر ۲۰۱۴، افت زیادی را تجربه کرد.

در طول بحران مالی، اقتصاد به مالکیت دولتی مرسوم تبدیل شد و ۶۰ درصد از دارایی‌های تولیدی در دست دولت بود. تا سال ۲۰۱۶، اقتصاد روسیه با رشد ۰٫۳ درصدی تولید ناخالص داخلی بهبود یافت و رسماً از رکود خارج شد. در ژانویه ۲۰۱۷، روسیه دارای ذخایر ارز خارجی حدود ۳۹۱ میلیارد دلار، نرخ تورم ۵٫۰ درصد و نرخ بهره ۱۰٫۰ درصد بود.[الف][۸] پس از حمله روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲، این کشور با بحران مالی جدیدی مواجه شد.

سرآغاز و دلایل[ویرایش]

جدول زمانی نرخ مبادله روبل روسیه
رخداد تاریخ نرخ دلار به روبل منبع
آغاز یورومیدان ۲۱ نوامبر ۲۰۱۳ ۳۲٫۹۹۷۵ [۹]
الحاق کریمه ۱۸ مارس ۲۰۱۴ ۳۶٫۲۴۷۷ [۱۰]
توافق‌نامه مینسک ۵ سپتامبر ۲۰۱۴ ۳۷٫۰۰۲۸ [۱۱]
انتخابات عمومی ۲۰۱۴ دونباس ۲ نوامبر ۲۰۱۴ ۴۳٫۰۰۷۲ [۱۲]
مداخله بانک مرکزی ۱۶ دسامبر ۲۰۱۴ ۶۸٫۴۹۱۰ [۱۳]
مینسک ۲ ۱۱ فوریه ۲۰۱۵ ۶۶٫۰۳۰۵ [۱۴]

تحریم‌های اقتصادی[ویرایش]

ایالات متحده، اتحادیه اروپا و بسیاری از کشورهای دیگر پس از آغاز جنگ روسیه و اوکراین؛ از جمله الحاق کریمه به روسیه و جنگ در دونباس[۷] در سال ۲۰۱۴، تحریم‌های اقتصادی علیه روسیه اعمال کرده بودند، با وجود بحران مالی، کمک بین‌المللی به روسیه محتمل تلقی نمی‌شد.[۱۵][۱۶]

نرخ مبادله دلار آمریکا / روبل روسیه ۲۰۰۱–۲۰۲۲
اوراق قرضه روسیه، منحنی‌های بازده معکوس برای مهار تورم در طول جنگ‌هایشان (جنگ روسیه و گرجستان، جنگ روسیه و اوکراین، ۲۰۲۲ حمله روسیه به اوکراین)
  اوراق ۲۰ ساله
  اوراق ۱۰ ساله
  اوراق ۱ ساله
  اوراق ۳ ماهه

تحریم‌های اقتصادی به کاهش روبل کمک کرد زیرا برخی از شرکت‌های نفتی روسیه از افزایش بدهی‌ها جلوگیری کردند و آنها را مجبور به مبادله روبل خود با دلار آمریکا یا سایر ارزهای خارجی در بازار آزاد کرد تا تعهدات پرداخت سود بدهی‌های موجود خود را انجام دهند.[۱۷] تأثیر تحریم‌های غرب بر اقتصاد روسیه ذاتاً محدود بوده‌است، زیرا تحریم‌ها تنها بر تعداد محدودی از افراد و شرکت‌ها تأثیر گذاشته‌است. تأثیر تحریم‌های غرب بر اقتصاد روسیه با طراحی محدود بوده‌است، زیرا تحریم‌ها تنها بر تعداد محدودی از افراد و شرکت‌ها تأثیر گذاشته‌است. با این حال، تحریم‌های متقابل روسیه باعث کاهش واردات مواد غذایی به روسیه شد که منجر به افزایش تورم و افزایش قیمت مواد غذایی شد. در نتیجه متوسط حقوق کاهش یافت[۱۸] و تعداد افرادی که زیر خط فقر زندگی می‌کردند افزایش یافت.[۱۹]

کاهش قیمت نفت[ویرایش]

اقتصاد روسیه تا حد زیادی به صادرات نفت خام وابسته است. در فوریه ۲۰۱۴ قیمت نفت خام به دلیل رونق تولید نفت شیل آمریکا شروع به کاهش کرد. به ازای هر یک دلار کاهش قیمت نفت خام، اقتصاد روسیه میلیاردها دلار از دست می‌دهد. قیمت نفت از ۱۰۰ دلار در هر بشکه در ژوئن ۲۰۱۴ به ۶۰ دلار در هر بشکه در دسامبر ۲۰۱۴ کاهش یافت.[۱۵][۲۰][۲۱] کاهش قیمت نفت ناشی از کاهش تقاضا برای نفت در سراسر جهان و همچنین افزایش تولید نفت در ایالات متحده بود.[۲۲] این کاهش قیمت نفت به شدت روسیه را تحت تأثیر قرار داد، زیرا تقریباً نیمی از درآمد دولتی فدراسیون روسیه از فروش نفت و گاز حاصل می‌شود.[۲۱] اقتصاد روسیه از بیماری هلندی رنج می‌برد، اصطلاحی که اقتصاددانان برای توصیف وضعیتی استفاده می‌کنند که در آن یک کشور بر توسعه منابع طبیعی خود به ضرر سایر فعالیت‌های اقتصادی تمرکز می‌کند.[۲۳] در سال ۲۰۱۴، روسیه برای داشتن بودجه متعادل به قیمت نفت ۱۰۰ دلار در هر بشکه نیاز داشت.[۲۴] با کاهش قیمت نفت، روسیه همچنان به فروش نفت خود در ظرفیت عملیاتی خود ادامه می‌دهد، بدون اینکه توانایی افزایش چشمگیر تولید نفت را برای جبران کاهش قیمت داشته باشد، و در نتیجه به دلیل کاهش سود حاصل از فروش نفت، دولت درآمد قابل ملاحظه ای کمتری دارد. روسیه تنها کشوری نیست که اثرات بد کاهش قیمت نفت را احساس می‌کند، زیرا چندین کشور دیگر از جمله ونزوئلا، نیجریه و قزاقستان نیز با کاهش درآمد و فعالیت اقتصادی مواجه بودند.[۲۵]

در آگوست ۲۰۱۵، قیمت نفت به ۳۷ دلار در هر بشکه کاهش یافت و سپس در ۲۸ اوت به بیش از ۴۵ دلار افزایش یافت.[۲۶] اکنون که اوپک تولید خود را از نوامبر ۲۰۱۶ کاهش داده‌است، قیمت نفت و روبل نیز شروع به افزایش کرده‌است.

دیگر علل احتمالی[ویرایش]

ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه توسط منتقدان به اداره یک حکومت دزدسالار متهم شده‌است، که در آن تعداد کمی از توانگرسالار رانت‌خواه اقتصاد را تباه می‌کنند.[۲۶][۲۷][۲۸][۲۹] روسیه بر اساس شاخص سرمایه‌داری طرفدار اکونومیست در سال ۲۰۱۴ در رتبه دوم جهان قرار گرفت[۲۶] و در رتبه‌بندی سال ۲۰۱۶ خود در رتبه اول قرار گرفت.[۳۰] پوتین کشورهای غربی را به مهندسی بحران اقتصادی روسیه متهم کرد.[۳۱][۳۲] وی همچنین گفته‌است: شرکای ما (غربی) متوقف نشده‌اند، آنها تصمیم گرفتند که برنده باشند، اکنون آنها امپراتور هستند و بقیه دست نشانده‌اند و باید به گوشه‌ای رانده شوند.[۳۲]

سیاست پولی کشور روسیه[ویرایش]

کاهش ارزش روبل[ویرایش]

از زمان رکود بزرگ، بازدهی خزانه‌های آمریکا و سایر دارایی‌های کم‌ریسک عمدتاً به دلیل تله نقدینگی و همچنین اقدامات محرک غیرمتعارف بانک‌های مرکزی، مانند سیاست ترخ بهره صفر و تسهیل کمی کاهش یافته‌است. ین امر باعث شده‌است که الگوهای سرمایه‌گذاران تبدیل گردد به آنچه به عنوان «دستیابی به بازده» به وسیله بدهی‌های بازارهای نوظهور شناخته می‌شود. بدهی‌های بازارهای نوظهور توسط سرمایه‌گذاران اقتصاد توسعه‌یافته خریداری می‌شوند، زیرا سرمایه‌گذاران به دنبال سود بیشتر در دارایی‌های خود هستند. این منجر به افزایش صدور بدهی توسط شرکت‌های روسی بر حسب ارز خارجی با ۵۰۲ میلیارد دلار بدهی به ارز خارجی تا ژوئن ۲۰۱۴، بیشتر از ۳۲۵ میلیارد دلار در پایان سال ۲۰۰۷ شد،[۳۳][۳۴][۳۵][۳۶][۱۵]

کاهش اخیر روبل هزینه‌های شرکت‌های روسی را برای پرداخت سود بدهی‌های صادر شده به دلار آمریکا یا سایر ارزهای خارجی که در برابر روبل تقویت شده‌اند، افزایش داده‌است؛ بنابراین، بازپرداخت دارندگان بدهی خود به دلار یا سایر ارزهای خارجی، برای شرکت‌های روسی هزینه بیشتری از درآمد روبلی خود را به همراه دارد.[۳۷] از مارس ۲۰۱۶، ارزش روبل بیش از ۵۰ درصد از ژوئیه ۲۰۱۴ کاهش یافت.[۳۸]

نرخ‌های رسمی مبادله روبل/دلار و روبل/یورو تعیین شده توسط بانک مرکزی روسیه[۳۹]
دلار آمریکا
یورو

مداخله بانک مرکزی[ویرایش]

در ۱۵ دسامبر ۲۰۱۴، روسیه دارای ذخایر ارز خارجی به ارزش حدود ۴۰۰ میلیارد دلار بود که جایگاه ششم بالاترین میزان ذخایر ارزی در جهان بود[۴۰]که به روسیه توانایی حفظ روبل را می‌داد.[۴۰] در ۱۵ دسامبر، بانک مرکزی روسیه تقریباً ۲ میلیارد دلار در تلاش برای تقویت روبل در حال کاهش هزینه کرد.[۴۱][۴۲]

درست قبل از ساعت ۱ بامداد به وقت محلی در ۱۶ دسامبر ۲۰۱۴، بانک مرکزی نرخ بهره پایه خود را از ۱۰٫۵ درصد به ۱۷ درصد افزایش داد تا کاهش روبل را کند یا متوقف کند.[۴۳][۴۴] این ششمین افزایش نرخ بهره توسط بانک مرکزی در سال ۲۰۱۴ بود.[۴۳]

با وجود مداخله بانک مرکزی، روبل بیشتر کاهش یافت و به ۷۹ روبل در برابر یک دلار آمریکا رسید، در حالی که در ژانویه ۲۰۱۴ ۳۳ روبل به ازای هر دلار بود.[۴۴] روبل از پایین‌ترین سطح خود در ۱۶ دسامبر پس از اینکه بانک مرکزی اعلام کرد کنترل سرمایه را اجرا نخواهد کرد، تقویت شد.[۴۵]

در ۲۲ دسامبر، بانک مرکزی ۵۳۰ میلیون دلار به تراست بانک وام داد، که اولین بانکی بود که کمک مالی دولت را در طول بحران پذیرفت.[۴۶]

در ۱۲ ژانویه ۲۰۱۵، اطلاعاتی از مداخلات خالص ارزی بانک مرکزی روسیه در سال ۲۰۱۴ توسط اینترفاکس گزارش شد که شامل مبالغ ۷۶٫۱۳ میلیارد دلار و ۵٬۴۱۰٬۰۰۰٬۰۰۰ یورو به علاوه ۱۱٫۹ میلیارد دلار در دسامبر ۲۰۱۴ بود.[۴۷]

در سال ۱۳۹۴، بانک مرکزی بارها نرخ بهره را کاهش داد. در ۳۰ ژانویه، بانک نرخ بهره را از ۱۷ درصد به ۱۵ درصد کاهش داد.[۴۸] در ۱۳ مارس به 14%[۴۹] و در ۳۰ آوریل به ۱۲٫۵٪ کاهش یافت. تورم تا ۲۶ آوریل به ۱۶٫۵ درصد کاهش یافته بود که در ماه مارس در حدود ۱۷ درصد بود.[۵۰] در ۱۵ ژوئن، نرخ بهره به 11.5%[۵۱] و ۱۱٪ در ۳۱ ژوئیه کاهش یافت. به گفته بانک تورم تا ۲۷ ژوئیه ۱۵٫۸ درصد بود که نسبت به تورم ۱۵٫۳ درصدی در ژوئن، افزایش یافته بود که در نتیجه افزایش موقت تعرفه‌ها بود.[۵۲]

آژانس دولتی تاس گزارش داد که زیان ۵٫۴ میلیارد دلاری در ذخایر ارزی بانک باعث کاهش آن به ۳۶۹٫۲ میلیارد دلار در هفته ۲۳ تا ۳۰ اکتبر شد.[۵۳][۵۴]

در ژانویه ۲۰۱۷، روسیه دارای ذخایر ارز خارجی در حدود ۳۹۱ میلیارد دلار، نرخ تورم ۵٫۰ درصد و نرخ بهره ۱۰٫۰ درصد بود.[۸]

جستارهای وابسته[ویرایش]

یادداشت‌ها[ویرایش]

  1. ↑ این نرخ توسط بانک مرکزی روسیه تعیین می شود

منابع[ویرایش]

  1. ↑ Viktorov, Ilja; Abramov, Alexander (2020). "The 2014–15 Financial Crisis in Russia and the Foundations of Weak Monetary Power Autonomy in the International Political Economy". New Political Economy. 25 (4): 487–510. doi:10.1080/13563467.2019.1613349. S2CID 181478681.
  2. ↑ "What Caused the Russian Financial Crisis of 2014 and 2015". thebalance.com. 11 February 2021.
  3. ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ Kitroeff, Natalie; Weisenthal, Joe (16 December 2014). "Here's Why the Russian Ruble Is Collapsing". Businessweek. Bloomberg. Retrieved 17 December 2014.
  4. ↑ Hille, Kathrin (25 December 2014). "Moscow says rouble crisis is over". The Financial Times. Retrieved 2 January 2015.
  5. ↑ Gessen, Masha (27 December 2014). "The News in Moscow". The New Yorker. Retrieved 2 January 2015.
  6. ↑ Hartley, Jon (1 January 2015). "Online Prices Indicate Russian Inflation Spike After Ruble Decline". Forbes. Retrieved 2 January 2015.
  7. ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ Dorning, Mike; Katz, Ian (16 December 2014). "U.S. Won't Ease Sanctions to Stem Russia's Economic Crisis". Bloomberg. Retrieved 16 December 2014.
  8. ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ https://www.norvik.eu/files/pdf/news/Norvik_FI_Daily_08.02.17.pdf [نشانی وب عریان]
  9. ↑ "USD to RUB Rates". Exchange Rates. 21 November 2013.
  10. ↑ "USD to RUB Rates". Exchange Rates. 18 March 2014.
  11. ↑ "USD to RUB Rates". Exchange Rates. 9 September 2014.
  12. ↑ "USD to RUB Rates". Exchange Rates. 2 November 2014.
  13. ↑ "USD to RUB Rates". Exchange Rates. 16 December 2014.
  14. ↑ "USD to RUB Rates". Exchange Rates. 11 February 2015.
  15. ↑ ۱۵٫۰ ۱۵٫۱ ۱۵٫۲ Lahart, Justin (16 December 2014). "Yield Seekers Prone to Russia's Disease". The Wall Street Journal. Retrieved 16 December 2014.
  16. ↑ Makhovsky, Andrei; Solovyov, Dmitry; Antidze, Margarita (14 January 2015). "Russia's financial crisis may bury Putin's Eurasian dream". Reuters. Retrieved 18 January 2015.
  17. ↑ Albanese, Chiara; Edwards, Ben (9 October 2014). "Russian Companies Clamor for Dollars to Repay Debt". The Wall Street Journal. Retrieved 16 December 2014.
  18. ↑ RBTH; Karpova, Marina (2016-05-20). "The average salary in Russia is now lower than in China and Poland". www.rbth.com (به انگلیسی). Retrieved 2019-10-12.
  19. ↑ Ostroukh, Andrey (21 March 2016). "Number of Russians Living in Poverty Rises". Wall Street Journal (به انگلیسی). Retrieved 2019-10-12.
  20. ↑ Friedman, Nicole (16 December 2014). "US Oil Prices Snap Losing Streak". The Wall Street Journal. Retrieved 16 December 2014.
  21. ↑ ۲۱٫۰ ۲۱٫۱ Chung, Frank (18 December 2014). "The Cold War is back, and colder". News. AU. Archived from the original on 14 August 2015. Retrieved 17 December 2014.
  22. ↑ Mooney, Chris (12 December 2014). "The basic reason oil keeps getting cheaper and cheaper". The Washington Post. Retrieved 17 December 2014.
  23. ↑ Coppola, Frances (1 December 2014). "Oil, Sanctions And Russian Politics". Forbes. Retrieved 17 December 2014.
  24. ↑ Elliott, Larry (15 December 2014). "Fears for Russian rouble as plunging oil price dents markets". The Guardian. Retrieved 17 December 2014.
  25. ↑ Schoen, John (16 December 2014). "Ticking time bombs: Where oil's fall is dangerous". CNBC. Retrieved 17 December 2014.
  26. ↑ ۲۶٫۰ ۲۶٫۱ "Planet Plutocrat". The Economist. 15 March 2014. Retrieved 18 December 2014.
  27. ↑ Harding, Luke (1 December 2010). "WikiLeaks cables condemn Russia as 'mafia state'". The Guardian. Retrieved 18 December 2014.
  28. ↑ Fish, M. Steven (3 April 2014). "The end of the Putin mystique". The Washington Post. Retrieved 18 December 2014.
  29. ↑ Dawisha, Karen (2014). Putin's Kleptocracy: Who Owns Russia?. Simon & Schuster. ISBN 978-1-4767-9519-5.
  30. ↑ "The Party Winds Down". The Economist. 7 May 2016. Retrieved 19 February 2021.
  31. ↑ Grigoryan, Armen (11 December 2014). "Russian-Abkhazian Strategic Partnership Agreement Puts Pressure on Armenian Government". Eurasia Daily Monitor. The Jamestown Foundation. 11 (221). Retrieved 17 December 2014.
  32. ↑ ۳۲٫۰ ۳۲٫۱ "West behaving like an 'empire': Russian president", Special Broadcasting Service, AU, 19 December 2014, retrieved 21 December 2014.
  33. ↑ "Russian shrinkage: Economy contracts in November". Money. CNN. 29 December 2014. Retrieved 3 January 2015.
  34. ↑ Vasilyeva, Nataliya (30 December 2014). "Russian economy shrinks for first time in 5 years". USA Today. Retrieved 3 January 2015.
  35. ↑ Shatalova, Ekaterina (16 December 2014). "Russian Government to Meet on Financial Chaos as Ruble Dives 15%". Bloomberg. Retrieved 16 December 2014.
  36. ↑ Ginsburg, Ami (17 December 2014). "Russian financial crisis' effect on Israel to escalate". Haaretz. Retrieved 17 December 2014.
  37. ↑ Sujata Rao (10 November 2014). "Falling rouble creates debt payment headache for Russian companies". Reuters. Retrieved 16 December 2014.
  38. ↑ "News and Insights".
  39. ↑ "База данных по курсам валют - Банк России".
  40. ↑ ۴۰٫۰ ۴۰٫۱ Weir, Fred (15 December 2014). "Oil prices, ruble, inflation all bite Russia, but how badly?". Christian Science Monitor. Retrieved 17 December 2014.
  41. ↑ "#BREAKING: Russia's central bank spent almost $2 bn to support ruble on Monday". Agence-France Presse. Twitter. 17 December 2014. Retrieved 17 December 2014.
  42. ↑ Anderson, Jenny (17 December 2014). "Ruble Crisis Is Testing Russia's Resources". The New York Times. Retrieved 2 May 2015.
  43. ↑ ۴۳٫۰ ۴۳٫۱ Olga Tanas and Anna Andrianova (16 December 2014). "Russia Defends Ruble With Biggest Rate Rise Since 1998". Bloomberg. Retrieved 16 December 2014.
  44. ↑ ۴۴٫۰ ۴۴٫۱ Michael Birnbaum (16 December 2014). "Russia imposes steep interest rate hike as ruble plummets". Washington Post. Retrieved 16 December 2014.
  45. ↑ MT Newswires (16 December 2014). "Midday Update: Stocks Reverse Course as Oil Stocks Offer Buying Opportunity, Ruble Recovers". NASDAQ. Retrieved 16 December 2014.
  46. ↑ Elliott, Larry (22 December 2014). "IMF raises fears of global crisis as Russian bank forced into bailout". The Guardian. Retrieved 23 December 2014.
  47. ↑ Bush, Jason (12 January 2015). Heritage, Timothy (ed.). "Russian central bank sold $76.1 bln and 5.4 bln euros in 2014 – Interfax". Reuters. Retrieved 2 May 2015.
  48. ↑ Hjelmgaard, Kim (30 January 2015). "Russia unexpectedly cuts interest rates to 15%". USA Today. Retrieved 1 May 2015.
  49. ↑ Ostroukh, Andrey (13 March 2015). "Russia Cuts Interest Rates". The Wall Street Journal. Retrieved 1 May 2015.
  50. ↑ Ostroukh, Andrey; Albanese, Chiara. "Bank of Russia Cuts Interest Rate to 12.5%". The Wall Street Journal. Retrieved 1 May 2015.
  51. ↑ Kelly, Lidia; Winning, Alexander (15 June 2015). "Russia central bank cuts rates, says pace of easing could slow". Reuters. Retrieved 15 June 2015.
  52. ↑ Winning, Alexander; Bush, Jason; Fabrichnaya, Elena; Kobzeva, Oksana (31 July 2015). "Russian central bank cuts key rate by 50 bps, leaves options open". Reuters. Retrieved 31 July 2015.
  53. ↑ "Russia's international reserves fell by $5.4 bln over one week." بایگانی‌شده در ۱۹ سپتامبر ۲۰۱۸ توسط Wayback Machine TASS. 5 November 2015.
  54. ↑ McHugh, Jess (5 November 2015). "Russian Economic Crisis 2015: International Reserves Slump $5.4B Amid Sanctions, Ongoing Recession". International Business Times.
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=بحران_مالی_روسیه_(۲۰۱۶–۲۰۱۴)&oldid=36812210»