گویش باجلانی: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جایگزینی صفحه با باجلان برچسب: همهٔ رده‌ها را حذف کرد (پخ) |
|||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[باجلان]] |
|||
'''باجلانی''' نام یکی از طوایف [[کرد]] است که در [[غرب]] [[ایران]] و شمال شرقی [[عراق]] زندگی می‌کنند.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی =http://www.iranicaonline.org/articles/bajalan-kurdish-tribe |عنوان =باجلان | ناشر =ایرانیکا |تاریخ = |تاریخ بازدید =۹ فروردین ۱۳۹۰|زبان=فارسی}}</ref><ref name=encyclopaediaislamica/>در متون تاریخی نام این گروه به صورتهای باجو<ref>[[عباس عزاوی]]، عشائر العراق، الکردیة، [[بغداد]]، ۱۳۶۶ هجری قمری، ۲/۱۸۴</ref>/، باجَلَند <ref>[[محمدکاظم مروی]]، [[عالم‌آرای نادری]]، به کوشش [[محمدامین ریاحی]]، تهران، ۱۳۶۴، ۱/۲۵۲، حاشیهٔ ۱</ref>، باج‌الان <ref>[[محمدمهدی استرآبادی]]، [[جهانگشای نادری]]، تهران، ۱۳۶۸، ص ۲۵۱</ref>، بَجوران و بَجِلان نیز آمده‌است. شاخه اصلی باجلانی‌ها در منطقه [[قصرشیرین]]، [[سرپل ذهاب]]، [[بن کوره]] و [[قوره‌تو]] در شمال شهرستان [[خانقین]] [[عراق]] سکونت دارند. شاخه کوچک‌تری از آنها در شهرستان [[موصل]]، بر کرانه چپ رود [[دجله]] سکونت دارند. |
|||
==[[باجلان]]ها در ایران== |
|||
گویا [[باجلان]]ی‌ها ابتدا در نواحی [[گیلان غرب]] و [[سرپل زهاب]] ساکن بوده‌اند اما پس از مدتی به [[لرستان]] کنونی کوچ کرده‌اند. هم‌اکنون باجلانی‌ها در [[غرب]] [[ایران]]، در [[استان لرستان]] و شمال [[استان خوزستان]] پراکنده‌اند، این ایل در [[بخش زاغه]]، [[شهرستان خرم‌آباد]]، برخی در نزدیکی [[شهر]] [[بروجرد]] و گروهی نیز در شهرهای [[اندیمشک]]، [[دزفول]] و [[شوش]] ساکن هستند.<ref name=encyclopaediaislamica>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی =http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=84 |عنوان =باجُولْوَنْد (باجَلان) | ناشر =دانشنامه جهان اسلام|تاریخ = |تاریخ بازدید =۹ فروردین ۱۳۹۰|زبان=فارسی }}</ref><ref>علی محمد ساکی، جغرافیای تاریخی و تاریخ لرستان، خرم آباد ۱۳۴۳، ص ۱۵۵</ref> باجلانی‌ها در تاریخ [[لرستان]] با نام ایل باجلوند نقش مهمی ایفا کرده‌اند. ایل باجلوند ([[باجلان]]) در [[فهرست طایفه‌های لرستان|لرستان]] اتحادیه‌ای است از پنج طایفه عمده: |
|||
*[[یاراحمدی]] |
|||
*[[قایدرحمت]] |
|||
*[[آروان]] |
|||
*[[دالوند]] |
|||
*[[سگوند]]. |
|||
[[سگوند|ایل سگوند]] از ۴ طایفه دیگر از لحاظ جمعیت بزرگتر است.<ref name=encyclopaediaislamica/>[[هنری راولینسون]] خاستگاه اینان را [[موصل]] عراق می داند و معتقد است [[ایل بیرانوند|بیرانوندها]] و باجلوندنها در قرن دوازدهم یعنی در اواخر [[صفویه]] یا در زمان [[افشاریه]] از نواحی [[موصل]] به [[لرستان]] آمدند <ref>راولینسون، هنری لرزیک. سفرنامه راولینسون: گذر از ذهاب به خوزستان. ترجم سکندر امان اللهی بهاروند. تهران: ۱۳۶۲. (ص. ۱۵۲) </ref> |
|||
==دین و زبان== |
|||
===دین=== |
|||
باجلانی‌ها به همراه سرلی‌ها و شبک‌ها فرقه‌های رمزی را تشکیل می‌دهند که خاستگاه آنها، ادیان قدیمی [[ایرانی]] است، هر چند پیروان این فرق به‌منظور کاستن از فشار گروههای دینی- مذهبی اکثریت، به این شایعه که از غلات ( شاخه ها) [[شیعه|شیعی]] مسلک هستند، دامن می‌زنند.{{مدرک}} |
|||
===زبان=== |
|||
{{اصلی|زبان‌های زازا-گورانی}} |
|||
زبان باجلانی‌ها متعلق به زیرشاخه [[زازا-گورانی]] از شاخه شمال غربی [[زبان‌های ایرانی]] است و تاریخدانان و زبانشناسان خاستگاه اولیه آنها را از منطقه [[دیلمستان]] و کرانه‌های [[خزر]] می‌دانند.پژوهش‌های زبانشناسان نشانگر این است که این زبان یک زبان مستقل ایرانی است.<ref>1986 "Kurds, Kurdistan. v. -- language," The Encyclopaedia of Islam, Vol. V, pp. 479-80.</ref> ولی برخی دیگر آن را در شمار گویش‌های [[زبان کردی]] قرار می‌دهند.<ref>{{یادکرد وب |عنوان=Kurdish language|ناشر=Britannica Encyclopedia|نشانی=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/325225/Kurdish-language|نویسنده= |زبان= |تاریخ بازدید=مارس ۲۰۱۰}}</ref> |
|||
== منابع == |
|||
{{پانویس}} |
|||
*بلو، جویس: گورانی و زازا در "راهنمای زبان‌های ایرانی، جلد دوم: زبان‌های ایرانی نو، ویراستهٔ رودیگر اشمیت. دیمه (صفحه): ۶-۵۵۵ |
|||
{{سخ}} |
|||
{{طایفه‌های لرستان}} |
|||
[[رده:اقوام عراق]] |
|||
[[رده:مردمان ایرانی‌تبار]] |
|||
[[رده:طوایف لرستان|باجلانی]] |
|||