چاکنایی‌شدگی: تفاوت میان نسخه‌ها
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
در زبان‌شناسی اصطلاحا گفته می‌شد که اگر به هنگام ادای آوایی، بسته شدن کامل یا بخشی از [[چاکنای]] (شکاف میان تارآواها) هم همراه آن رخ دهد '''چاکنایی‌شدگی''' |
در زبان‌شناسی اصطلاحا گفته می‌شد که اگر به هنگام ادای آوایی، بسته شدن کامل یا بخشی از [[چاکنای]] (شکاف میان تارآواها) هم همراه آن رخ دهد '''چاکنایی‌شدگی''' رخ داده است. |
||
به دیگر سخن، چاکنایی‌شدگی فرایندی آوایی است که در آن [[بست چاکنایی]] به‌صورت تولید دومین به آوا افزوده می‌شود. واحد آوایی تولید شده با این فرایند را چاکنایی‌شده |
به دیگر سخن، چاکنایی‌شدگی فرایندی آوایی است که در آن [[بست چاکنایی]] به‌صورت تولید دومین به آوا افزوده می‌شود. واحد آوایی تولید شده با این فرایند را چاکنایی‌شده می‌گویند. |
||
همخوانی که با انسداد یا سایش در چاکنای تولید می‌شود یک [[هم‌خوان]] (صامت) چاکنایی است. برای نمونه، همزه در فارسی با بسته و سپس باز شدن آنی چاکنای تولید می‌شود و از واحدهای آوایی چاکنایی است. |
همخوانی که با انسداد یا سایش در چاکنای تولید می‌شود یک [[هم‌خوان]] (صامت) چاکنایی است. برای نمونه، همزه در فارسی با بسته و سپس باز شدن آنی چاکنای تولید می‌شود و از واحدهای آوایی چاکنایی است. |
||
در زبان فارسی دو هم‌خوان چاکنایی وجود دارد که هر دو بی‌واک هستند. یکی هـ ([h]) که هم‌خوان سایشی چاکنایی است و دیگری همزه ([?]) که هم‌خوان انسدادی چاکنایی است.<ref>[http://www.farsicity.ir/index.aspx?siteid=40&pageid=24058 شهر مجازی زبان و ادب فارسی]: آواشناسی، بازدید: فوریه ۲۰۱۳.</ref> |
در زبان فارسی دو هم‌خوان چاکنایی وجود دارد که هر دو بی‌واک هستند. یکی هـ ([h]) که هم‌خوان سایشی چاکنایی است و دیگری همزه ([?]) که هم‌خوان انسدادی چاکنایی است.<ref>[http://www.farsicity.ir/index.aspx?siteid=40&pageid=24058 شهر مجازی زبان و ادب فارسی]: آواشناسی، بازدید: فوریه ۲۰۱۳.</ref> |
||
بسته شدن کامل یا بخشی از چاکنای هم‌چنین می‌تواند باعث ایجاد سازوکار جریان هوای چاکنایی |
بسته شدن کامل یا بخشی از چاکنای هم‌چنین می‌تواند باعث ایجاد سازوکار جریان هوای چاکنایی بشود. این سازوکار فرایندی تولیدی است که در شکل‌گیری آواهای گفتار در برخی از زبان‌ها نقش دارد و در آن چاکنای بسته است و حنجره عامل جریان هوا در فضای بالای چاکنای است. این سازوکار هم‌خوان‌های پرانشی و مکیده تولید می‌کند. |
||
[[هم‌خوان پرانشی|پرانشی]] یا فورانی |
[[هم‌خوان پرانشی|پرانشی]] یا فورانی آوای حاصل از سازوکار جریان هوای چاکنایی برون‌سو و [[هم‌خوان مکیده|مکیده]] آوای حاصل از سازوکار جریان هوای چاکنایی درون‌سو است. |
||
== منابع == |
== منابع == |
||
نسخهٔ ۷ فوریهٔ ۲۰۱۳، ساعت ۰۹:۲۱
در زبان‌شناسی اصطلاحا گفته می‌شد که اگر به هنگام ادای آوایی، بسته شدن کامل یا بخشی از چاکنای (شکاف میان تارآواها) هم همراه آن رخ دهد چاکنایی‌شدگی رخ داده است. به دیگر سخن، چاکنایی‌شدگی فرایندی آوایی است که در آن بست چاکنایی به‌صورت تولید دومین به آوا افزوده می‌شود. واحد آوایی تولید شده با این فرایند را چاکنایی‌شده می‌گویند.
همخوانی که با انسداد یا سایش در چاکنای تولید می‌شود یک هم‌خوان (صامت) چاکنایی است. برای نمونه، همزه در فارسی با بسته و سپس باز شدن آنی چاکنای تولید می‌شود و از واحدهای آوایی چاکنایی است. در زبان فارسی دو هم‌خوان چاکنایی وجود دارد که هر دو بی‌واک هستند. یکی هـ ([h]) که هم‌خوان سایشی چاکنایی است و دیگری همزه ([?]) که هم‌خوان انسدادی چاکنایی است.[۱]
بسته شدن کامل یا بخشی از چاکنای هم‌چنین می‌تواند باعث ایجاد سازوکار جریان هوای چاکنایی بشود. این سازوکار فرایندی تولیدی است که در شکل‌گیری آواهای گفتار در برخی از زبان‌ها نقش دارد و در آن چاکنای بسته است و حنجره عامل جریان هوا در فضای بالای چاکنای است. این سازوکار هم‌خوان‌های پرانشی و مکیده تولید می‌کند. پرانشی یا فورانی آوای حاصل از سازوکار جریان هوای چاکنایی برون‌سو و مکیده آوای حاصل از سازوکار جریان هوای چاکنایی درون‌سو است.
منابع
- ↑ شهر مجازی زبان و ادب فارسی: آواشناسی، بازدید: فوریه ۲۰۱۳.
- مجموعهٔ واژه‌های مصوّب فرهنگستان زبان فارسی تا پایان سال ۱۳۸۹.
- Ladefoged, Peter; Maddieson, Ian (1996). The Sounds of the World's Languages. Oxford: Blackwell. ISBN 0-631-19814-8.