پرش به محتوا

نبکا

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
درخت گز در صحرای سینا

نبکا (واژه‌ای عربی به معنای تپه کوچک) عارضه‌ای از حاصل تعامل فرسایش بادی، خیسی منطقه و پوشش گیاهی است؛ به اینصورت که وجود گیاه، در مسیر حمل و ترانزیت فرسایشی بادی مانع ایجاد می‌کند و باعث می‌گردد که در پای گیاه، ماسه جمع شود و به مرور زمان تله‌ای از ماسه با تاجی از پوشش گیاهی ایجاد می‌گردد که به آن نبکا یا تلهٔ گیاهی گفته می‌شود.[۱]

نبکاها عموماً در سطح همواری می‌رویند که میزان ماسهٔ آن متوسط و سطح آب زیر زمینی آن بالا یا رطوبت کافی برای رشد گیاه در آن فراهم باشد. عناصر تشکیل‌دهندهٔ نبکا شامل ماسه لای، رس و سیلت است.[۲][۳]

واقعیتی درباره گیاه نبکا

[ویرایش]

این گیاه مقاوم ریشه های بسیار قدرتمندی دارد. به مرور زمان و با جمع شدن ماسه اطراف و روی گیاه، نبکا به طور کامل درون شن دفن می شود، اما وجود ریشه های قوی، باعث می شود این گیاه دوباره از درون خاک و ماسه بیرون زده و رشد کند. در واقع ریشه این گیاه با حفظ رطوبت حداقلی زیر تل ماسه، یک اکوسیستم درون زمین ایجاد میکند. این فضا و رطوبت اندک زیر زمین به دیگرموجودات و حشرات زیر خاک برای ادامه حیاط در دل کویر کمک می کند. به همین دلیل اگر نبکا را از نزدیک مشاهده کنید، این گیاه روی تل های بلند خاک و ماسه قرار گرفته است در حالی که ریشه های آن تا چند متر زیر زمین رشد کرده است. [۴]

گیاه نبکا در ایران

[ویرایش]

شهر شهداد ، یکی از شهرهای استان کرمان است که جنگل نبکا را در کنار خود دارد. جنگل نبکا در حدفاصل بین شهر شهداد و کلوت های شهداد واقع شده که منطقه وسیعی از بیابان را پوشش داده است.[۴]

منابع

[ویرایش]
  1. «سایت مهندسین ارتش ایالت متحده». بایگانی‌شده از اصلی در ۳ سپتامبر ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۳۰ اوت ۲۰۰۹.
  2. محمد درویشدر ستایش لوت
  3. Nebkha development and its significance to wind erosion and land degradation in semi-arid northern China, Journal of Arid Environments,Volume 65, Issue 1, April 2006, Pages 129-141
  4. ۴٫۰ ۴٫۱ علیرضا عامری (۳ خرداد ۱۴۰۳). «نبکا». مارکوگشت.

نبکا، گیاهی سرسخت در دل کویر : مارکوگشت