بن‌لاد آوندساز

تصویر مفهومی از بن لادن آوندی

بُن‌لاد آوندی (vascular cambium) یکی از انواع بُن‌ لاد ( مریستم ) های پسین است که منشأ آوندهای چوبی و آبکش در ساقه و ریشهٔ گیاهان است. به مریستم های پسین کامبیوم گفته می شود.

یکی از بخش‌های سرلادهای انتهایی که منشأ آوندهای چوب و آبکش نخستین است پیش‌بُن‌لاد ^procambium نام دارند.

به آوند های چوب و یا آبکشی که توسط کامبیوم آوندی ساخته می شوند آوند های چوب و یا آبکش پسین می گوییم. کامبیوم آوندی به داخل آوند چوبی و به سمت خارج آوند آبکشی می سازد. باید توجه داشت که مقدار آوند چوبی ای که می سازد به مراتب بیشتر از آوند آبکشی می باشد. این کامبیوم در فصل بهار آوند چوبی ای تحت عنوان چوب کهنه یا بهاره می سازند که قطور اند و دیواره ی نسبتا نازکتری دارند. این نوع چوب در بهار با تبادل بیشتر مواد به درخت کمک می کند تا شیره پرورده بیشتری درست کند. در اواخر تابستان و اوایل پاییز کامبیوم آوندساز آوند چوبی ای می سازد که دیواره ضخیمی دارد، به این نوع چوب، چوب تازه یا تابستانه (Late wood) می گویم. درست است که چوب تازه به خوبی چوب زمستانه نمی تواند شیره خام را منتقل کند ولی نقش استحکامی بیشتری نسبت به چوب کهنه برای درخت ایفا می کند و دلیل اصلی وجود این نوع آوند چوبی به خاطر استحکام بخشیدن به درخت است. این مریستم پسین در زمستان فعالیت ندارد و فعالیت آن متوقف می شود. در سال بعدی با شروع بهار فعالیت کامبیوم آوندی شروع می شود و چوب های کهنه ساخته شده معمولا با یک خط تیره از چوب تازه سال قبل به راحتی قابل تمایز اند.

منابع

برابرهای فرهنگستان زبان فارسی.