زبان واضح

زبان واضح (به انگلیسی: plain language) به نوشته‌های ساده‌ای گفته می‌شود که تضمین می‌کند خواننده در کوتاه‌ترین زمان ممکن می‌تواند موفق به فهمیدن محتوای آن شود. زبان واضح تلاش می‌کند به‌آسانی خوانده، فهمیده و استفاده شود. سطح خوانایی نوشته‌ها در زبان واضح باید بسیار بالا باشد. به این منظور، در زبان واضح، از واژگان دشوار، ساختارهای پیچیده و زبان فنی اجتناب می‌شود. در بسیاری از کشورها قوانینی برای الزام استفاده از زبان واضح در حوزهٔ خدمات عمومی وجود دارد.

تعریف

تعاریف متعددی از زبان واضح وجود دارد. برخی از این تعاریف عبارتند از:

• بهره‌گیری اصطلاحی و دستوری از زبان، به نحوی که مفاهیم به بهترین شکل به مخاطب منتقل شوند (برایان گارنر Bryan Garner)؛
• بیان ساده و مستقیم و تنها با استفاده از واژه‌های ضروری، و بدون ابهام. البته نه زبان ضعیف یا کودکانه (رابرت ایگلسن Robert Eagleson)؛ و
• سبک ادبیِ آسان‌خوان و مبتنی بر سطح مهارت خواندن مخاطبان (ویلیام دوبِی William DuBay).

اهمیت و ضرورت

پژوهش‌های مختلف نشان می‌دهد سطح آمادگی خواندن مردم با زبان رایجی که از سوی نویسندگان و پدیدآورندگان استفاده می‌شود، متناسب نیست. این مشکل، کارکردِ خواندن را مختل می‌کند و یکی از موانع جدی سواد کارکردی تلقی می‌شود. جنبش زبان واضح برای مقابله با این «کژکارکرد» شکل گرفته‌است.