حق‌العمل‌کار گمرکی

کارگزار گمرکی یا در اصطلاح حق العملکار شخصی است حقیقی یا حقوقی که به نمایندگی صاحب کالا یا نماینده صاحب کالا که خود می‌تواند یک کارگزار گمرکی باشد با انجام مراحل پیش از اظهار و حضور در گمرک و انجام اظهار گمرکی به ترخیص کالا اقدام نماید. البته هر فردی که به نمایندگی از صاحب کالا اقدام به ترخیص کالا نماید یک ترخیص کار است ولی الزاماً یک کارگزار گمرکی نیست. احراز این هویت در گمرکات کشور منوط به صلاحیت‌ها و کسب شایستگی‌هایی در جهت پذیرش گمرک و کسب پروانه کارگزاری گمرک می‌باشد.

ترخیص کار

قبلاً هر فردی می‌توانست تا ۱۰ مرتبه در سال ترخیص کالای دیگران را با وکالت نامه قانونی انجام دهد که این قانون از چند سال پیش لغو شده‌است. در حال حاضر فقط کارگزار گمرکی (حق العمل کاران) دارای پروانه معتبر از گمرک و کارمندان تمام وقت به عنوان نماینده شرکت از طرف شرکت‌ها که با وجود وکالت نامه قانونی از جانب شرکت به‌طور دائم به ترخیص کالای مربوط به آن شرکت می‌پردازند به عنوان ترخیص کار نزد گمرک وجاهت قانونی دارند. در غیر از این دو مورد شخص باید به عنوان یک کارگزار گمرکی (حق‌العملکار) وجاهت قانونی داشته باشد اشخاص حقیقی می‌توانند خود نسبت به ترخیص کالای خود اقدام یا از خدمات کارگزاران گمرکی برای ترخیص استفاده کنند (تبصره ۳ و ۴ ماده ۵۸ آیین‌نامه اجرایی قانون امور گمرکی مصوب سال ۱۳۹۱هیئت وزیران)

شرایط احراز

پروانه کارگزاری گمرک به افرادی تعلق می‌گیرد که دارای شرایط زیر باشند:

• حداقل سن ۲۵ سال و بالاتر
• نداشتن سابقه کیفری و عدم و جود سوابق قاچاق کالا در گمرکات کشور
• حداقل مدرک تحصیلی فوق دیپلم امور گمرکی، یا لیسانس و بالاتر در سایر رشته‌ها
• عدم اشتغال دولتی
• پذیرش در امتحان کارگزاری گمرکی (حق العمل کاری) که از طرف گمرک برگزار می‌شود

وظایف کارگزار گمرکی

می‌توان وظایف کارگزار را در موارد زیر خلاصه نمود:

1. فرامین صاحب کالا را که در جهت ترخیص کالا ارائه می‌نماید انجام دهد.
2. در صورت درخواست صاحب کالا سایر مراحل واردات یا صادرات کالا را پیگیری و کنترل نماید.
3. کارگزار به عواید مالی صاحب کالا بی نظر است و در جهت منافع صاحب کالا با استفاده از قانون تلاش می‌کند.
4. کارگزارباید از طرف صاحب کالا امین و امانتدار باشد.