کوه اساطیری مرو
| بخشی از سلسله مقالات در مورد |
| هندوئیسم |
|---|
 |
کوه مرو (سومرو) (انگلیسی: Mount Meru) نام کوه طلایی اساطیری هندو، نشانهٔ مرکز جهان است. در اساطیر مختلف چنین مفهومی وجود دارد.[۱]
هیمالیا[ویرایش]
«هیمالیا» رشته کوهی که در اساطیر هند از جایگاه ویژه ای برخوردار است. بزرگ‌ترین کوه اسطوره ای از رشته کوه‌های هیمالیا «مرو» نام دارد که بر قلهٔ آن محور سه جهان و جایگاه خدایان بزرگی چون ایندرا و برهما قرار دارد. اکثر پوراناها (مجموعه ای از مهم‌ترین متون مقدس در آیین هندو، آیین جین و بوداگرایی) توصیف‌های گوناگونی از دنیاهای متنوع خدایان، اجداد و انسان به دست داده‌اند. کوه مقدس مرو که مرکز این طرح پیچیده به‌شمار می‌آید، در میانهٔ آسمان سر برکشیده است و افزون برشماری از خدایان، الهه‌ها، حکیمان و نیمه خدایان در قلهٔ آن زندگی می‌کنند.
بهگود گیتا[ویرایش]
در بهگود گیتا مقرّ خدایان برفراز هیمالیا است. در حماسهٔ مهابارات (مهاباراتا) هیمالیا جایی برای عزلت و کوه مرو شهر خدایان معرفی شده‌است که ۳۳ کرور خدا بر کوه مرو یا پیرامون آن سکونت داشته‌اند. زیر کوه مرو هفت جزیرهٔ قاره ای متحدالمرکز شکل می‌گیرد که جهان را تشکیل می‌دهد.
مهاباراتا[ویرایش]
در حماسهٔ مهابارات هیمالیا جایی برای عزلت و کوه مرو شهر خدایان معرفی شده‌است که ۳۳ کرور خدا بر کوه مرو یا پیرامون آن سکونت داشته‌اند. غلوی که در شبه قاره در تجمع آن همه خدا در کوه به عمل آمد، ناشی از باور بومیانی بود که زمانی به شبه قاره مهاجرت کردند.
در مهابهارات پسر ایندرا «ارجونا» جنگجوی بزرگ ساکن کوه مرو است که ورود قهرمانان دو لشکر و کسانی را که وظایف جنگی شان را به خوبی انجام داده‌اند، به بهشت خوشامد می‌گوید. در بسیاری از روایات اساطیری، بهشت ایندرا جایگاه موقتی یا جاودان جنگجویان است.
اوپانیشادها[ویرایش]
در اوپانیشادها خدای «ایندرا» به کوه کیهانی می‌رود تا قصری برای خود بنا کند. کوه کیهانی، کوه مرکزی جهان است.
کوه نماد مرکز است[ویرایش]
مرکز ارتباط نزدیکی با امر قدسی و قداست دارد. بر قلهٔ بزرگ‌ترین کوه اسطوره ای «کوه مرو» که در مرکز جهان قرار دارد، محور سه جهان است.
بودیسم[ویرایش]
در کیهان‌شناسی بودایی پیرامون قلهٔ کوه مرو بهشت و آسمان چهار شهریار بزرگ قرار دارند. بر فراز این آسمان، «بهشت سکره» (ایندرا) و ۳۳ خدای آن قرار دارد. بر بلندای این آسمانها درقلهٔ کوه مرو، ۲۴ آسمان دیگر یکی بر فراز دیگری، همه به نور خود روشن قرار دارند. شش آسمان از آنها جایگاه لذت برندگان از احساس و شعور و ۲۰ آسمان دیگر «چینه لوکه‌ها» (قلمرو نگرش مجرد) و «آروپه لوکه‌ها» (جهان‌های بی‌شکل) جایگاه انسان‌هایی چون بوداییان و ارهت‌ها است. دره‌های این کوه مأوای اهریمنان دامنه‌های کوه مرو همچنین جایگاه ارواحی چون «گندهروه» و «آپساره» است.
جهان بودایی «چکره واله» نام دارد که از سه بخش فراز، پیرامون و زیر «کوه مرو» تشکیل می‌شود. در بخش زیرین این جهان ۱۳۶ دوزخ قرار دارد که هریک از این دوزخ‌ها برای گروهی خاص از گناهکاران است.
جینیسم[ویرایش]
در جین (دین)، قلمرو میانهٔ جهان، همانا جهان آدمیان است که به هیئت حلقوی از هشت قارهٔ محاط در دایره هشت اقیانوس تشکیل شده‌است و در مرکز اینان کوه مرو قرار دارد.[۲][۳][۴][۵]
منابع[ویرایش]
- ↑ فرهنگ غرایب، جلد اول، سودابه فضائلی- تهران: سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، پژوهشکده مردم‌شناسی، نشر افکار، ۱۳۸۴
- ↑ حکمت خالده و جایگاه طبیعت در جهان بینی و معماری معابد ادیان مختلف، سید هادی قدوسی فر، فرح حبیب، مهتیام شهبازی، فصلنامه علمی پژوهشی باغ نظر، مرکز پژوهشی هنر معماری و شهرسازی، شماره بیستم / سال نهم/ بهار 1391
- ↑ ایونس، ورونیکا، اساطیر هند، مترجم باجلان فرخی، اساطیر، تهران، ١٣٧٣
- ↑ جایگاه، ویژگی و کارکرد کوهستان در تاریخ اساطیری هند، لیلا پژوهنده، مریم باقی، زهرا حسینی، نامه فرهنگستان، ویژه نامه شبه قاره.
- ↑ ادیان و مکتبهای فلسفی هند جلد دوم، تألیف داریوش شایگان
 | این یک مقالهٔ خرد هندوئیسم است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |