پیش‌نویس:تاریخچه بازی های رایانه ای در ایران

بازی‌های ویدیویی در ایران علاوه بر استقبال خوب مردم، تحولات بسیاری را تجربه کرده‌اند.

تاریخچه گیم و بازی‌های کامپیوتری در ایران

مجله دانشمند، اولین ماهنامه علم و تکنولوژی در ایران است. نسخه اول این مجله‌ در مهرماه 1342 به چاپ رسید و بعد از گذشت نیم قرن، نشریه کاغذی دانشمند هنوز به‌ کار خود ادامه داده است. برای گردآوری این مقاله از آرشیو دیجیتالی 50 ساله مجله دانشمند استفاده شده است.

مهر 1355، عرضه کنسول ویدئو مستر (Video Master):

در 157مین چاپ از مجله دانشمند، شاهد رونمایی از کنسولی مشابه Mangnavox Odyssey هستیم. کنسول بازی ویدیو مستر در واقع اولین کنسول گیمینگ بود که توسط شرکتی به نام Woodrow International به ایران وارد می‌شد. این شرکت که شعبه‌های آن در تهران و اصفهان واقع بود، مدتی بعد منحل شد و اکنون وجود خارجی ندارد.

تیر 1357، عرضه کنسول TV Game:

شماره 174 از ماهنامه دانشمند نیز به ورود دومین کنسول بازی به ایران اشاره دارد. کنسول بازی TV Game در زمان عرضه قیمتی حدود 37 دلار داشته و توسط شرکتی به نام General Electronic Kit در تهران تولید می‌شده است. لازم به ذکر است، این دستگاه هم به مانند کنسول بازی ویدیو مستر در ایران ساخته نمی‌نشد، بلکه تنها قسمت سرهم‌بندی و مونتاژ قطعات در کارخانه‌های ایرانی صورت می‌گرفت.

پیروزی انقلاب اسلامی، اشغال سفارت آمریکا و جنگ ایران و عراق:

می‌توان گفت در این برهه زمانی تقریباً فعالیت چندانی در زمینه‌های سرگرمی، علم و تکنولوژی انجام نگرفت. از طرف دیگر، پس از انقلاب اسلامی با اعلام ممنوعیت بسیاری از سرگرمی‌ها یا حتی ورزش‌ها نظیر بازی‌های کارتی، بازی Pinball، گلف، بولینگ و هر نوع فعالیتی که قمار وارد آن شده بود، تا حدودی بساط بازی‌های ویدیویی نیز برچیده شد. با شروع جنگ هم تقریباً جایی برای بازی کردن و سرگرمی میان مردم وجود نداشت و این روند تا پایان هشت سال جنگ تحمیلی و ورود کنسول Atari 2600 به بازار، ادامه یافت.

سال 1364، ورود کنسول بازی «آتاری 2600» به ایران:

آتاری 2600 اولین کنسول بازی خانگی بود که پس از انقلاب و به شکل قاچاق وارد کشور ایران می‌شد. این دستگاه با قیمتی حدود 120 هزار ریال به فروش می‌رسید که در زمان خود معادل چیزی بیش‌ از 200 دلار بود.

آبان 1367، انتشار اولین نقد و بررسی یک بازی ویدیویی در مجله «کامپیوتر»:

مجله تکنولوژی محور «علم الکترونیک و کامپیوتر» در 93مین نسخه از چاپ خود، اولین مقاله ریویو بازی ویدیویی در ایران را منتشر کرد. در این مقاله به بررسی دو عنوان از بازی‌های کامپیوتر خانگی Amiga پرداخته شده است. همچنین با پایان جنگ تحمیلی فرصتی فراهم شد تا بسیاری از ابزار سرگرمی‌ آن زمان همچون کنسول‌های بازی، کامپیوترهای خانگی، اسباب‌بازی‌ها، پخش‌کننده‌های VHS، فیلم‌ها و غیره به ایران (البته به‌ شکل قاچاق) وارد شوند.

دی 1367، ورود PC و کامپیوترهای خانگی Commodore 64، Spectrum، Amiag 500 و دیگر دستگاه‌ها به ایران:

درست پس از پایان جنگ، شمار زیادی از کنسول‌ها و رایانه‌های خانگی وارد کشور شد که در مورد آمار و ارقام و جزئیات آن اطلاعات بیشتری در دسترس نیست. تنها می‌توان گفت که در بین سال‌های 66 و 67، تکنولوژی‌های جدیدی در زمینه کامپیوتر وارد ایران شدند.

سال 1371، ورود کنسول بازی Micro Genius به ایران (نسخه کپی‌برداری شده از کنسول Famicom نینتندو):

آن طور که به نظر می‌رسد، در دهه 70 تعداد زیادی از کنسول‌های فیک Famicom نینتندو در ایران به فروش رسیده‌اند اما نسخه اصلی آن هیچگاه وارد بازار نشده است. اولین و پرفروش‌ترین نسخه کپی از این کنسول، Micro Genius بود که در تایوان تولید می‌شد.فروش بالای کنسول میکرو موجب شد تا بازی‌های نینتندو در ایران به محبوبیت بالایی دست پیدا کنند.

اما نکته‌ای که شاید بسیاری از گیمرهای آن دوره را عذاب می‌داد، قیمت بالا و کمیاب بودن کارتریج‌ بازی‌ها بود. از این رو بیشتر گیمرهای ایرانی آن زمان به بازی‌های همراه خود کنسول قانع می‌شدند یا نهایتاً کارتریج بازی‌ خود را با دوستشان عوض می‌کردند (کاری که هنوز هم پس از سال‌ها برای بازی‌های گران قیمت صدق می‌کند).

آذر 1375، ساخت اولین بازی ایرانی به نام «شکارچی تانک»:

در اواسط دهه 70 شاهد اولین تلاش‌های جدی در زمینه توسعه‌ بازی‌های رایانه‌ای داخلی هستیم. در همین زمان، استودیو حُنَفا به عنوان نخستین استودیو بازی‌سازی در ایران تشکیل شد.استودیو بازی سازی ایرانی حنفا دارای دو تیم تولید و R&D (تحقیق و توسعه) بود. هنگامی که تیم تولید مشغول مراحل ساخت بازی بود، تیم تحقیق و توسعه حنفا بر روی موتور گرافیکی بازی و طراحی سه بعدی کار می‌کردند.

بازی «Tank Hunter» یا همان شکارچی تانک، اولین ساخته این شرکت است که با گیم‌پلی بی‌پایان و دو بعدی خود برای سیستم‌عامل MS-DOS منتشر شد. داستان بازی نیز الهام گرفته از قهرمانان دوران دفاع مقدس بود که شما در نقش یک رزمنده باید با آرپی‌جی تانک‌های مقابل را هدف قرار می‌دادید.

انتشار بازی ایرانی «علی‌بابا»:

مدتی پس از انتشار بازی شکارچی تانک، رامین ظفر عزیزی، از بازی خود با نام علی‌بابا رونمایی کرد. این بازی همچون نسخه اول Prince of Persia دارای گیم‌پلی دو بعدی به سبک Side-Scrolling Platformer یا در اصطلاح ایرانی «بازی پرشی» بود که برای سیستم‌عامل MS-DOS عرضه شد.

اردیبهشت 1378، منتشر شدن بازی ایرانی «مرگ شیطان»:

مرگ شیطان یکی دیگر از بازی‌های دهه هفتادی ساخته شده توسط استودیو بازی‌سازی حنفا است که به درخواست ستاد مبارزه با مواد مخدر برای تبلیغ مبارزه با مواد تولید شد. در این بازی شوتر با گیم‌پلی Top Down (دید از بالا به پایین)، شما می‌بایست به خودروهای حامل مواد قاچاق شلیک کرده و آن‌ها را از بین می‌بردید.

فروردين ۱۳۸۰، انتشار اولین شماره مجله «بازی رایانه»:

بازی رایانه نخستین مجله ایرانی بود که تماماً به مسائل پیرامون دنیای بازی‌های ویدیویی در ایران می‌پرداخت. اولین شماره این مجله در فروردین سال 1380، با استفاده از پروانه انتشار مجله‌ای دیگر به نام «طبرستان»، منتشر شد.

پس از انتشار 4 مجله از این ماهنامه، مجوز نشریه طبرستان به دلیل برخی مسائل توسط دولت توقیف شد و همین مسئله سبب توقف انتشار بازی رایانه به مدت چهار سال گردید.

چالش ها

صنعت بازی های رایانه ای در ایران با چالش های متعددی روبرست که از جمله این چالش ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• محدودیت های فرهنگی: برخی از بازی های رایانه ای به دلیل محتوای خشونت آمیز یا غیر اخلاقی در ایران مجوز انتشار نمی گیرند.
• فیلترینگ اینترنت: فیلترینگ برخی اای بازی های آنلاین دسترسی به این بازی ها را برای ایرانیان دشوار می کند.
• نبود حمایت های دولتی: صنعت بازی سازی در ایران از حمایت های کافی برخوردار نیست.

منابع

تاریخچه بازی های ویدئویی و صنعت گیم در ایران ؛ از دهه 50 تا به امروز در ۷ مارچ ۲۰۲۴

پیوند به بیرون

شهر سخت افزار رده:مقاله‌های ایجاد شده توسط ایجادگر