پرش به محتوا

درگیری عراق و کردها

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
درگیری عراق و کردها

آوارگان کرد در کمپ‌های مرزی ترکیه و عراق، ۱۹۹۱
تاریخ۱۹۱۹–اکنون
(۱۰۵ سال، ۱ ماه، ۱ هفته و ۳ روز)
موقعیت
وضعیت

در جریان

  • عقب‌نشینی عراق از خاک کردستان در ۱۹۹۱؛ به دست آوردن خودمختاری «دفاکتو» توسط کردها
  • جنگ داخلی کردستان عراق از ۱۹۹۴ تا ۱۹۹۸ با مشارکت عراق در ۱۹۹۵
  • کمک پیشمرگه به نیروهای ائتلاف در جریان حمله ۲۰۰۳ به عراق و سرنگونی دولت بعث
  • تصویب فدرالیسم در قانون اساسی جدید عراق در ۲۰۰۵ و شناخته شدن اقلیم کردستان عراق به عنوان یک منطقه فدرال
  • پس گرفتن ۲۰ درصد از سرزمین‌های تحت کنترل اقلیم کردستان از جمله کرکوک، توسط عراق، پس از درگیری ۲۰۱۷ عراق و کردها
  • غیرقانونی اعلام شدن صادرات نفت اقلیم کردستان به ترکیه توسط دیوان بین‌المللی داوری در ۲۰۲۳ و توقف تمام صادرات نفت
  • درخواست مسرور بارزانی در نامه‌ای به رئیس‌جمهور آمریکا برای مداخله و ابراز نگرانی در مورد آینده اقلیم کردستان
  • نشانه‌های خروج عراق از فدرالیسم، از طریق مجموعه‌ای از احکام دادگاه عالی فدرال عراق علیه اقلیم کردستان
طرف‌های درگیر

پادشاهی کردستان (۱۹۲۲–۱۹۲۴)


حزب دموکرات کردستان
اتحادیه میهنی کردستان
حزب کمونیست عراق
کنگره ملی عراق
مجلس اعلای اسلامی عراق
حمایت:
 اسرائیل (۱۹۶۱–۱۹۷۰)
 ایران (قبل ۱۹۸۸)
 سوریه (۱۹۸۰–۱۹۸۸)


 اقلیم کردستان
اجرای منطقه پرواز ممنوع بر اساس قطعنامه ۶۸۸ شورای امنیت سازمان ملل توسط:


اقلیم کردستان دولت اقلیم کردستان عراق (۲۰۰۵–اکنون)

عراق عراق تحت قیمومت بریتانیا
حمایت:
 بریتانیا (۱۹۲۲–۱۹۲۴)


عراق پادشاهی عراق


جمهوری عراق


عراق عراق بعثی


عراق جمهوری عراق (۲۰۰۵–اکنون)
فرماندهان و رهبران

محمود برزنجی


احمد بارزانی


مصطفی بارزانی
ادریس بارزانی
مسعود بارزانی
بابکر زیباری
محمود ایزدی 
جلال طالبانی
ابراهیم احمد
علی عسکری 
نوشیروان مصطفی
کوسرت رسول علی
ماما ریشا 
عثمان عبدالعزیز
احمد چلبی
العزیز محمد
ایران محسن رضایی
ایران علی صیاد شیرازی
عبدالعزیز حکیم

ایالات متحده آمریکا جان شالیکاشویلی

عراق فیصل یکم


عراق فیصل دوم


عبدالکریم قاسم اعدام‌شده
عراق عبدالسلام عارف اعدام‌شده
عراق عبدالرحمن عارف
عراق طاهر یحیی اعدام‌شده
عراق احمد حسن البکر 
عراق صدام حسین اعدام‌شده
عراق علی حسن المجید اعدام‌شده
عراق طه یاسین رمضان اعدام‌شده
عراق عزت ابراهیم
عراق طارق عزیز
عراق صدام کامل
عراق قصی صدام حسین 

عراق عدی صدام حسین 
قوا

حزب دموکرات:
۱۵٬۰۰۰–۲۰٬۰۰۰ (۱۹۶۲)[۱][۲]
۶٬۰۰۰ (۱۹۷۰)[۳]
۵۰٬۰۰۰–۶۰٬۰۰۰ (۱۹۷۴)[۴]
حزب دموکرات و اتحادیه میهنی:
۵٬۰۰۰ (۱۹۸۰)[۵]
۱۰۰٬۰۰۰ (۱۹۹۱)[۶]

 اقلیم کردستان:
۷۰٬۰۰۰ (۲۰۰۳)[۷]

عراق نیروهای مسلح عراق:
۴۸٬۰۰۰ (۱۹۶۹)[۸]
۹۰٬۰۰۰ (۱۹۷۴)[۸]
۱۸۰٬۰۰۰ (۱۹۷۸)[۹]
۳۰۰٬۰۰۰ (۱۹۸۰)[۱۰]
۱٬۰۰۰٬۰۰۰ (۱۹۸۸)[۱۰]
۳۸۲٬۵۰۰ (۱۹۹۲)[۱۱]

۴۲۴٬۰۰۰ (۲۰۰۲)[۱۲]
تلفات و خسارات
۱۶۳٬۸۰۰–۳۴۵٬۱۰۰ کشته
میلیون‌ها آواره و پناهنده کرد

درگیری عراق و کردها شامل مجموعه‌ای از جنگ‌ها، شورش‌ها و اختلافات کردها با قدرت مرکزی کشور عراق است که در قرن بیستم و اندکی پس از شکست امپراتوری عثمانی در جنگ جهانی اول، آغاز شد. برخی، نقطه مشخص آغاز درگیری را تلاش محمود برزنجی برای ایجاد پادشاهی مستقل کردستان می‌دانند؛[۱۳] در حالی که برخی دیگر، این درگیری را تنها، قیام پس از ۱۹۶۱ توسط بارزانی‌ها می‌دانند. از زمان حمله آمریکا به عراق و متعاقب آن، پذیرش فدرالیسم و به رسمیت شناختن اقلیم کردستان به عنوان یک نهاد فدرال در قانون اساسی جدید عراق، تعداد و دامنه درگیری‌های مسلحانه بین دولت مرکزی عراق و کردها، به میزان قابل توجهی، کاهش یافته‌اند. با وجود این، هنوز، مسائل باقی مانده‌ای مانند مناطق مورد مناقشه شمال عراق و حقوق صادرات نفت و گاز وجود دارد که منجر به اختلافات گاه به گاه و درگیری‌های مسلحانه می‌شود. در سپتامبر ۲۰۲۳، در پی یک سری اقدامات تنبیهی دولت مرکزی عراق، علیه اقلیم کردستان، مسرور بارزانی، با ارسال نامه‌ای به رئیس‌جمهور آمریکا، نسبت به فروپاشی احتمالی اقلیم کردستان، ابراز نگرانی کرد و خواستار مداخله آمریکا شد.

جستارهای وابسته[ویرایش]

منابع[ویرایش]

  1. Kenneth M. Pollack, Arabs at War: Military Effectiveness 1948–91, University of Nebraska Press, Lincoln and London, 2002, p.157, شابک ‎۰−۸۰۳۲−۳۷۳۳−۲
  2. Page 39 بایگانی‌شده در ۲۰۱۳-۱۰-۲۹ توسط Wayback Machine
  3. Page 47 بایگانی‌شده در ۲۰۱۳-۱۰-۲۹ توسط Wayback Machine
  4. Page 48 بایگانی‌شده در ۲۰۱۳-۱۰-۲۹ توسط Wayback Machine
  5. Page 54 بایگانی‌شده در ۲۰۱۳-۱۰-۲۹ توسط Wayback Machine
  6. Page 59 بایگانی‌شده در ۲۰۱۳-۱۰-۲۹ توسط Wayback Machine
  7. "Page 24" (PDF).
  8. ۸٫۰ ۸٫۱ Al-Marashi, Ibra; Salama, Sammy (2008). Iraq's armed forces. Routledge. p. 121. ISBN 978-0-415-40078-7. Iraq 60,000 1969.
  9. "Army - Iraq Special Weapons". fas.org. Archived from the original on November 22, 2022.
  10. ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ John Pike. "Iran–Iraq War (1980–1988)". GlobalSecurity.org. Archived from the original on April 17, 2023.
  11. "Iraq Overview (page 17)" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2011-07-23. Retrieved 2011-04-06.
  12. "Iraq" (PDF). Archived from the original on August 7, 2011.
  13. "The Iraqi State and Kurdish Resistance, 1918–2003" (Archive)

برای مطالعهٔ بیشتر[ویرایش]