درگاه:طبرستان

این صفحه یک درگاه برگزیده است.
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد


درگاه اصلی   رده‌ها و موضوعات   ویکی‌پروژه

به درگاه طبرستان خوش آمدید
خش تشریف بیاردنی تبرستونِ لوش ره


طبرستان
طبرستان
طبرستان
طبرستان
طبرستان، تبرستان، تپورستان، تپوریه یا تپوران بخشی از سرزمین‌های میان کوه‌های البرز و دریای مازندران اطلاق می‌شده‌است و از لحاظ جغرافیایی شامل استان مازندران و بخش‌هایی از استان‌های گلستان، شرق و شمال تهران، شمال سمنان و البرز می‌شده‌است. از قرن دهم نام مازندران بر این سرزمین گذاشته شد. تا پیش از آن مازندران سرزمینی نیمه‌اساطیری محسوب می‌شد که در شاهنامه و دیگر حماسه‌ها و اساطیر ایران نامش رفته بود؛ اما طبرستان همیشه خطه‌ای تاریخی محسوب می‌شده‌است. تا بیش از یک سده پس از تازش تازیان بازماندگان ساسانیان در طبرستان با عنوان اسپهبدان فرمان می‌راندند. منسوب به طبرستان را امروزه طبری (یا تبری) می‌خوانند.

بیشتر...

نوشتارهای خوب و برگزیده

عکس قدیمی برج گنبد
عکس قدیمی برج گنبد

برج گنبد قابوس یا گنبد کاووس بنایی تاریخی از دوران زیاریان است که در شهرستان گنبد کاووس، استان گلستان قرار دارد. قابوس بن وشمگیر، چهارمین امیر زیاری، در سال ۳۹۷ هجری قمری (برابر با سال ۳۷۵ خورشیدی) دستور داد این بنا را بسازند تا پس از مرگش در آنجا دفن گردد. برج قابوس یادگار شهر باستانی جرجان است که در دوران زیاریان از مراکز علمی و هنری منطقه بود ولی پس از حمله مغول نابود شد. برج گنبد قابوس را در چند کیلومتری خارج از شهر جرجان احداث کردند. بعدها، در زمان رضا شاه پهلوی، شهر جدیدی دور این مکان تاریخی شکل گرفت که به نام برج، گنبد کاووس نامیده شد.

برج قابوس یکی از نخستین آثار معماری به شیوه رازی است و در کنار دیگر برج‌های آرامگاهی طبرستان، در یک مجموعه از برج‌هایی قرار می‌گیرد که در دوره حکومت زیاریان و باوندیان ساخته شدند و دارای ویژگی‌های مشابهی هستند. درون برج گنبد قابوس هیچ جسدی دفن نشده‌است؛ با این حال این بنا کاربرد آرامگاهی داشته‌است. برج گنبد بلندترین برج تمام‌آجری جهان به‌شمار می‌آید و ارتفاع ساختمان آن ۵۲ متر از پای برج است و بر روی تپه‌ای به بلندای ۱۵ متر قرار دارد که بخشی از پایه را درون خود جای داده‌است. برج قابوس به شکل یک استوانهٔ دَه‌پر طراحی شده و طرحی ساده دارد. تنها تزئین آن دو کتیبهٔ یکسان به زبان عربی و خط کوفی است که به متنی سجع‌گونه، نام بانی اثر و تاریخ شروع به ساخت بنا را روی آن نوشته‌اند.

برج گنبد قابوس از سال ۱۳۱۰ شمسی با شمارهٔ ۸۶ در فهرست آثار ملی و از سال ۲۰۱۲ میلادی در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده‌است.

زندگی‌نامه‌های خوب و برگزیده

ابوالحسن علی بن سهل الطبری یا به اختصار، اِبْنِ رَبَّن دانشمند و طبیب مسلمان در قرن سوم ه‍.ق، کاشف مسری بودن سل ریوی و به روایتی استاد زکریای رازی بوده‌است. برخی وی را در کنار رازی و ابن سینا و مجوسی، از چهار دانشمند و طبیب بزرگ مسلمان دانسته‌اند؛ گرچه برخی نیز با این نظر مخالفند.

به‌طور کلی، از زندگی ابن ربن اطلاعات زیادی موجود نیست و حتی تاریخ دقیق تولد و مرگش نیز روشن نیستند. بنظر می‌رسد در کودکی شاهد شورش طبرستان بوده و فوتش هم در حوالی نیمه قرن سوم رخ داده‌است. خاندان او در علم شهرت داشتند و شخص ابن ربن نیز ابتدا در طبرستان بعنوان دبیر نزد مازیار بن قارن کار می‌کرد و پس از اعدام مازیار توسط خلیفه، به بغداد رفت و از نزدیکان خلفا شد. ابن ربن ابتدا مسیحی بود و بدست معتصم مسلمان شد؛ سپس حتی کتابی نیز در باب برتری‌های اسلام نسبت‌به سایر ادیان نوشت. ابن ربن در علوم دینی، کلام و داروشناسی نیز مهارت داشت و کشف مسری بودن سل را هم به او نسبت می‌دهند. از کتبی که به ابن ربن نسبت داده شده، تعداد کمی باقی مانده‌اند؛ مهم‌ترین آنها فردوس الحکمة است که دائرةالمعارفی در زمینهٔ طب است.

شهرها

گرگان که سابقاً استرآباد نام داشت، شهری است که مرکز استان گلستان می‌باشد. این شهر دارای تنوع قومیتی فراوانی است ولی بومیان آن از مردم طبری هستند. این شهر در منطقه باستانی جرجان حضور داشته و از مناطق پراهمیت طبرستان بوده‌است. شهر گرگان و منطقه پیرامونش از نیمه سال ۱۳۷۶ خورشیدی از استان مازندران جدا شده و به صورت رسمی به استان گلستان موسوم شدند. مازندرانیان گرگان با لهجه گرگانی سخن می‌گویند. ترکمن‌ها، سیستانی‌ها، فارس‌ها، ترک‌ها و... هم‌اکنون در این شهر حضور گسترده دارند.

مکان‌های گردشگری

کوه دَماوَند کوهی در شمال ایران است که بلندترین کوه ایران و خاورمیانه و بلندترین قلهٔ آتشفشانی آسیا است. این کوه در قسمت مرکزی رشته‌کوه البرز در جنوب دریای خزر و در بخش لاریجان شهرستان آمل قرار دارد. کوه دماوند که از نظر تقسیمات کشوری در استان مازندران قرار دارد، به هنگام صاف و آفتابی‌بودن هوا، از شهرهای تهران، ورامین و قم و همچنین کرانه‌های دریای خزر قابل رؤیت است. کوه دماوند در سی‌ام تیرماه سال ۱۳۸۷ به عنوان نخستین اثر طبیعی ایران در فهرست آثار ملّی ایران ثبت شد. همچنین کوه دماوند از سال ۱۳۸۱ به عنوان «اثر طبیعی ملی» در شمار مناطق چهارگانهٔ ارزشمند از نظر حفاظت محیط زیست قرار گرفته‌است.

مدال آوران المپیک

حسین توکلی (۱۳۵۶ در شهرستان محمودآباد) وزنه‌بردار طلایی مازندران است. او در ۲۲ سالگی توانست ایران را پس از ۳۲ سال در رقابت‌های وزنه‌برداری المپیک صاحب مدال طلا کند. مدال طلای توکلی برای کاروان ورزشی ایران در المپیک ۲۰۰۰ سیدنی بسیار پراهمیت بود، چرا که وی موفق شد طلسم عدم کسب مدال کل کاروان ورزشی ایران در المپیک ۲۰۰۰ را با کسب یک مدال با ارزش طلا بشکند و این به نوعی بهترین شروع کاروان ورزشی ایران برای کسب مدال‌های بیشتر در این دوره از بازی‌های المپیک تابستانی بود. وی هم اکنون سرمربی تیم‌های ملی نوجوانان و جوانان ایران می‌باشد.

نوشتارهای برگزیده

فب فهرست برگزیده

برگزیده مقالات برگزیده

خوب مقالات خوب

نب نگاره برگزیده

نگارهٔ برگزیده

حمزه نامه مجموعه داستان مصور فارسی است که موضوع آن دلاوری‌ها و قهرمانی‌های حمزه عموی محمد بن عبدالله (پیامبر اسلام) می‌باشد. نگاره حاضر، نبردی موسوم به نبرد مازندران را به صورت نقاشی به تصویر کشیده‌است. با وجود نام حمزه، بیشتر داستان‌های کتاب به عموی پیامبر مطابقت ندارد.

غذاهای محلی

اکبر جوجه، نام رستورانی زنجیره‌ای و نیز لقب علی‌اکبر کلبادی بنیان‌گذار این رستوران‌ها و ابداع کننده این غذاست. این نام اکنون به صورت نام یک غذای مازندرانی درآمده است. ابتدا جوجه‌های محلی یک روز در آب و لیمو خوابانده می‌شود و سپس با روغن سرخ می‌شوند و به همراه برنج زعفرانی و مقداری رب انار شیرین سرو می‌شود.

نگاره‌های برگزیده جانوران بومی

قورباغه درختی سبز (به طبری: داروگ) قورباغه‌ای از خانوادهٔ قورباغه‌های درختی (Hylidae)، از جنس لیتورا (Litoria) (قورباغه‌های برگی استرالیایی) است. در باورهای محلی این حیوان هرگاه کشته شود یا آواز بخواند، باران می‌بارد. از این مسئله در شعری فارسی به نام «داروگ» از نیما یوشیج استفاده شده که دارای شهرت بسیاری می‌باشد.

گفتار برگزیده

نباشد بهتر از مازندران جای
خدایا خیمه‌ی ما زن در آنجای
_ناصرالحق

ضرب‌المثل

آغوز تا دار سر کته؛ صد نفر وه ره کپّل زنّه.
تا وقتی گردو روی درخت است، همه برای گرفتنش چوب پرتاب می‌کنند و خواهانش هستند.

آیا می‌دانید

سراسرنمای برگزیده

نظرخواهی‌های مرتبط با طبرستان

درگاه‌های وابسته

در دیگر پروژه‌های ویکی‌مدیا