خریط
خُریط یا خُرّیط نام خوراکی زرد رنگی است که از گیاهی با نام بردی به عمل میآید. این خوراکی در تیر ۱۳۹۸ در فهرست آثار ملی قرار گرفت.[۱]
در کناره رودهای جنوب ایران این گیاه میروید. اهالی جنوب غرب ایران با شیوهٔ خاص و سنتی این خوراکی را درست میکنند. از این فن میان ساکنان کناره کرخه در شوش و هورالعظیم در دشت آزادگان، عراق و کویت هم وجود دارد اما به گستردگی شادگان نیست. حاشیه نشینان در طول سال و در کنار کارهای صید و صیادی، حصیر بافی و دامداری در اول بهار منتظر بردی میمانند.
«بردی» (پاپیروس یا لُخ) قد و قامتش حدود ۶ متر است.
در دل برگهای صاف و پهن، شاخهای لوله مانند قد میکشد. در بالای این شاخه کاکلی وجود دارد. این کاکل که اندازهاش بین ۳۰ تا ۶۰ سانتیمتر است، حامل تخم گیاه و تضمین کننده ادامه حیات آن است.[۲][۳] این خوراکی دارای خاصیتهای ویتامینی برای بدن و کمیاب است. در تحقیقی آمدهاست که این خوراک غذای سومریان و بابلیان بودهاست.[۴][۵] این خوراکی غذای ویژه ماه رمضان نیز به حساب میآید.
شیوهٔ تهیه[ویرایش]
کاکل با یک حرکت دست از شاخه جدا میشود. این بخش از گیاه که اگر به موقع چیده نشود خشک میشود و با وزش کمترین باد در هوا پخش میشود.
بعد از جدا کردن کاکلهای آنها را روی هم انباشته میکنند. علت نامگذاری این خوراکی همین نحوهٔ کندن و جدا کردن کاکل است. (خرط به معنی قرار دادن یک چیز مثل شاخهٔ درخت و با یک حرکت کندن برگهای آن است) کپهٔ قهوهای رنگ و نرمی که ظاهرش مثل لیف خرما است چند ساعتی باید زیر تابش مستقیم آفتاب بماند.
بعد از اینکه کاکل جداشده خشک شد، آن را در دیگ میگذارند و بعد هم به سلیقه یا توان هر کسی، مقداری شکر یا خرما اضافه میشود تا کمی مزهاش شیرین شود. این خوراکی زرد رنگ و خشک است. در گذشته اهالی شادگان از این خوراکی به عنوان سوغات استفاده میکردند و در بازار نیز میفروشند. هنگام پخت آن آداب بخصوصی داشتند مراسمی شبیه به گلابگیری در قمصر کاشان.[۶][۷][۸][۹][۱۰]
علت نامگذاری[ویرایش]
علت نامگذاری این خوراکی نحوهٔ کندن و جدا کردن کاکل گیاه بردی است. (خرط به معنی قرار دادن یک چیز مثل شاخهٔ درخت و با یک حرکت کندن برگهای آن است) کپهٔ قهوهای رنگ و نرمی که ظاهرش مثل لیف خرماست چند ساعتی باید زیر تابش مستقیم آفتاب بماند.
منابع[ویرایش]
- ↑ «پنج میراث ناملموس خوزستان ثبت ملی شد». خبرگزاری ایلنا. ۵ تیر ۱۳۹۸. دریافتشده در ۱۰ تیر ۱۴۰۲.
- ↑ خرّیط ... قبل لایخرط السوکَـ !!![پیوند مرده]
- ↑ روزنامه الوطن کویت
- ↑ باسم عبد الحمید حمودی- مقال (المطبخ والثقافة الشعبیة) جریدة المدی العدد ۴۶۶ ۱۷-۸-۲۰۰۵
- ↑ «الطبخ العراقی واصوله الوطنیة القدیمة». بایگانیشده از اصلی در ۱۳ نوامبر ۲۰۱۳. دریافتشده در ۳۱ ژوئیه ۲۰۱۲.
- ↑ روزنامه همشهری، ویژهنامهٔ خوزستان، تیرماه ۱۳۹۰
- ↑ «بروال». بایگانیشده از اصلی در ۱۴ نوامبر ۲۰۱۲. دریافتشده در ۳۱ ژوئیه ۲۰۱۲.
- ↑ روزنامهٔ العالم
- ↑ «جریدة البینة». بایگانیشده از اصلی در ۱۴ نوامبر ۲۰۱۳. دریافتشده در ۳۱ ژوئیه ۲۰۱۲.
- ↑ «مجلة شبکه». بایگانیشده از اصلی در ۱۳ نوامبر ۲۰۱۳. دریافتشده در ۳۱ ژوئیه ۲۰۱۲.