استان دوم
استان دوم یکی از ۱۰ استان ایران بود که در ۱۹ دی ۱۳۱۶ خورشیدی، با اصلاح قانون تقسیمات کشوری به عنوان استان یکم تعیین گردید.طبق ماده ۳ مصوب ۱۳۱۶/۸/۶ هر استان تحت اداره یک نفر استاندار قرار داشته که در محدوده مقررات این قانون به فرمانداران حوزه ماموریت خود دستور و تعلیمات می داده و با وزارت داخله (وزارت کشور) رابطه مستقیم داشته و طبق تبصره ۱ همان ماده استانداران دارای مرکز ثابت نبوده و در کلیه امور شهرستان های تابعه بازرسی کرده و مسنول حسن جریان امور آنها بوده اند.این نکته که استاندار مرکز ثابتی نداشته،نکته جالبی است.شاید مقصود قانون گذار آن بوده که استاندار دائما در سطح استان در حرکت باشد و نیز یک شهر خاص تحت عنوان این که مرکز استان است بیش از سایر شهر ها رشد نکند. و به نوعی هم گروه شدن چند ولایت کشور ایران . این استان شامل شهرهای قم، کاشان، تهران، سمنان، ساری و گرگان می‌بود.[۱]
ایران هخامنشان به صورت ساتراپی
اداره می شدند زمان ساسانیان با کمی تغییر به صورت استان های شمالی جنوبی بین النهرین شرقی
بعداز اسلام و تا زمان قاجار ایران شامل بود از چهار ایالت
ایالت خراسان
ایالت فارس
ایالت بلوچستان
ایالت آذربایجان
و دوازده ولاایت شامل
ولایت گیلان
ولایت مازندران
ولایت استر آباد
ولایت تهران ری
ولایت خمسه
ولایت قزوین
ولایت همدان
ولایت عراق اراک
ولایت ساوه
ولایت قم
کاشان،گلپایگان،اصفهان،کردستان،کرمانشاه،
در زمان پهلوی اول به سبک کشورهای اروپایی به چهار استان شمالی جنوبی غربی
بعدها این استانها به ده استان اضافه شد
- ضمیمه گردیدن شهسوار
در تقسیمات کشوری سال ۱۳۱۶ خورشیدی، شهرستان شهسوار از استان مازندران جدا شد و به استان یکم پیوست.[۲] طبق مصوبه شماره ۶۵۷۸ هیئت وزیران در سال ۱۳۲۳ شهرستان شهسوار از استان یکم منتزع و به استان دوم ضمیمه گردید.[۳]
- انتزاع تهران، قم، محلات و دماوند
هیئت وزیران در جلسه ۲۰ مهر ماه ۱۳۲۶ بنا به پیشنهاد شماره ۵۵۴۱–۵۶۵۱۲ وزارت کشور تصویب نمودند که چون دو استان ۳ و ۴ با استفاده از تبصره ۲ ماده ۲ قانون تقسیمات کشور تبدیل به یک استان به نام استان آذربایجان گردیده‌است، تهران نیز تبدیل به استان و به نام استان تهران نامیده شود. شهرستانهای قزوین ـ ساوه از استان یکم و شهرستان قم از استان دوم منتزع و بضمیمه شهرستان دماوند و شهرستان محلات تابع استان تهران خواهد بود.[۴]
- تغییر نام به مازندران
در تاریخ ۱۳۳۹/۲/۲۱ به موجب ماده ۱۳ قانون وظایف و اختیارات استانداران، مقرر شد استان های کشور که از سال ۱۳۱۶ با شماره نام گذاری شده بودند، با نام اصلی خود خوانده شوند و دولت مکلف شد با توجه به سوابق تاریخی، نام و حوزه ی استان را تعیین کند.[۵] بر این اساس، استان دوم در سال ۱۳۳۹ استان مازندران نام گرفت.[۶]
از استان دوم این شهرستان ها و بخش‌های زیر جدا و مستقل شده‌اند:[۷]
- استان بیستم (سمنان): تأسیس ۱۳۵۵ خورشیدی
- استان بیست و سوم (تهران): تأسیس ۱۳۵۷ خورشیدی
- استان بیست و پنجم (قم): تأسیس ۱۳۷۵ خورشیدی
- استان بیست و هفتم (گلستان): تأسیس ۱۳۷۶ خورشیدی
- استان سی و یک ام (البرز): تأسیس ۱۳۸۹ خورشیدی
- شهرستان کاشان
جستارهای وابسته[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- «نتایج سرشماری ایران در سال ۱۳۹۵». درگاه ملی آمار. بایگانی‌شده از اصلی (اکسل) در ۲۰ شهریور ۱۴۰۲.
- نقشه ایران در سال ۱۳۱۶ و متصل بودن فارس به خلیج فارس shiraz1400.ir
- تاریخچه تقسیمات کشوری در ایران، ص ۵ بایگانی‌شده در ۲۴ ژانویه ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine
- ↑ ماده 2: اصلاح تقسیمات کشوری، استانهای دهگانه، 1316 بایگانی‌شده در ۲۴ اوت ۲۰۱۷ توسط Wayback Machine پایگاه اطلاعات قوانین و مقررات کشور
- ↑ نصری اشرفی، جهانگیر (۱۳۹۹). جعفر شجاع کیوانی، ویراستار. دانشنامه‌ی تبرستان و مازندران جلد اول. نشرنی = ۱۳۷.
- ↑ مصوبه هیئت وزیران، ۱۳۲۳ بایگانی‌شده در ۴ اوت ۲۰۱۸ توسط Wayback Machine پایگاه اطلاعات قوانین و مقررات کشور
- ↑ مصوبه هیئت وزیران، ١٣٢٦ پایگاه اطلاعات قوانین و مقررات کشور
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ ژوئیه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۷ ژوئیه ۲۰۲۱.
- ↑ نصری اشرفی، جهانگیر (۱۳۹۹). جعفر شجاع کیوانی، ویراستار. دانشنامه‌ی تبرستان و مازندران جلد اول. نشرنی = ۱۳۸.
- ↑ Iran Provinces
استانهای ایران مصوب در سال ۱۳۱۶ | ||
|---|---|---|
| استانها |  | |
| جستارهای وابسته | ||